Maansee

Die ouderdomme van die mare-basalte is deur direkte radiometriese datering en die tegniek van kratertelling vasgestel. Die radiometries-bepaalde ouderdomme wissel tussen sowat 3.16 en 4.2 Ga,[2] terwyl kratertellings die jongste ouderdomme aandui as 1.2 Ga (1 Ga = 1 miljard jaar ouderdom).[3] Die meerderheid mare-basalte kan egter met uitvloeie van tussen sowat 3 en 3.5 Ga gelede vereenselwig word. Die enkele basaltiese uitbarstings van die maan se verkant is oud, terwyl die jongste vloeie, dié van die Oceanus Procellarum, aan die maan se nabykant voorkom. Terwyl etlike van die basalte òf van binne, òf bo-oor impakbekkens gevloei het, word die grootste aaneenlopende vulkaniese samestelling, naamlik die Oceanus Procellarum, nie met enige bekende impakbekken vereenselwig nie.

’n Globale albedokaart van die maan, 'n resultaat van die Clementine-missie. Die donker streke is die maanmaria, terwyl die ligter gebiede met die hooglande ooreenstem. Die beeld is 'n silindriese projeksie, met lengtegraad toenemend van links na regs, van -180° Oos tot 180° Oos, en breedtegraad afnemend van bo na onder, van 90° Noord tot 90° Suid. Die middel van die beeld stem ooreen met die gemiddelde sub-Aarde punt, 0° Noord en 0° Oos.

Daar bestaan etlike algemene wanpersepsies omtrent die gebiedsverspreiding van mare-basalte.

1. Aangesien mare-basalte dikwels laagliggende impakbekkens opgevul het, was dit eens die mening dat die trefslag self, deur 'n sekere meganisme, die vulkaniese uitbarsting sou veroorsaak het. Gegewe dat die mare-vulkanisme egter tipies sowat 500 miljoen jaar na die impak ontstaan het, is 'n oorsaaklike verwantskap onwaarskynlik.
2. Dit word soms voorgestel dat die aarde se swaartekragveld uitbarstings aan die nabykant mag bevoordeel, maar nié aan die verkant van die maan nie. Uit 'n verwysingstelsel wat saam met die maan roteer, is die sentrifugale versnelling presies gelyk en teenoorgesteld van die aarde se gravitasieversnelling, sodat geen resultante krag op die aarde gerig word nie. Die aardgetye vervorm wel die maan, maar hierdie vorm is 'n verlengde ellipsoïde met hoë punte by die sub- sowel as anti-aardpunte. Dit is vergelykbaar met die twee daaglikse hoë punte van die aardgetye.
3. Aangesien mare-basaltiese magmas digter is as anorthositiese materiale van die buitekors, mag basaltiese uitbarsting bevoordeel word deur lae liggings waar die kors dun is. Die Suidpool-Aitken-bekken aan die verkant bevat die laagste liggings op die maanoppervlak, maar is tog net karig gevul met basaltiese lawas. Verder is die korsdikte onder hierdie bekken na raming veel dunner as dié onder die Oceanus Procellarum. Terwyl korsdikte die hoeveelheid basaltiese lawas mag reguleer wat eindelik die oppervlakte bereik, kan dit opsigself nie die enigste faktor wees om die verspreiding van mare-basalte te verklaar nie.[4]
4. Daar is wye bespiegeling oor 'n moontlike verband tussen die sinkroniese rotasie van die maan om die aarde, en die mare-basalte. Die gravitasie-draaikragte wat getyremming ten gevolg het, ontstaan egter net uit die traagheidsmomente van die liggaam (wat direk verbindbaar is met die sferiese harmoniese tweedegraadsterme van die gravitasieveld), waartoe die mare-basalte beswaarlik bydra (kyk ook getysluiting). (Hemisferiese strukture stem ooreen met eerstegraadse sferiese harmonika, en dra nie by tot traagheidsmomente nie.) Verder het getyremming na raming vinnig plaasgevind (in die orde van 10e van miljoene jare), terwyl die meerderheid mare-basalte eers sowat 1 miljard jaar later uitgebars het.

Die rede waarom die mare-basalte hoofsaaklik tot die maan se nabye halfronde beperk is, word steeds deur die wetenskaplike gemeenskap ondersoek. Data wat deur die Lunar Prospector-missie verkry is, blyk aan te dui dat 'n groot gedeelte van die maan se voorraad van hitteproduserende elemente (in die vorm van KREEP) geleë is binne die streke van Oceanus Procellarum en die Imbrium-bekken, 'n unieke geochemiese streek wat tans bekendstaan as die Procellarum KREEP-terrein.[5][6][7] Terwyl die bevordering van hitteproduksie binne die Procellarum KREEP-terrein sekerlik verwant is aan die langlewende en intense vulkanisme aldaar, bestaan daar verskille oor die meganisme waardeur KREEP binne hierdie streek gekonsentreer sou word.[8]

Mare-basalte word tipies na gelang van die chemie van hul hoofelemente geressorteer. Gevolglik word drie reekse onderskei, naamlik die hoë-Ti-basalte, lae-Ti-basalte, en besonder lae-Ti (VLT)-basalte. Weens die Apollo-rotsspesimens is die mare-basalte eens as komende van drie kenmerkende groepe beskou, maar globale afstand-aftastingsdata van die Clementine-missie het egter getoon dat daar 'n kontinuum van titaan-konsentrasies bestaan tussen hierdie uitskieter-voorbeelde, en dat die hoë-titaan-konsentrasies die skaarste vorm is. Voorkoms van TiO₂ kan tot 15 wt.% wees vir mare-basalte, terwyl meeste aardbasalte oor heelwat minder as 4 wt.% beskik. Ander geochemiese onderafdelings berus op die voorkoms en konsentrasie van aluminium en kalium.

• Lys van seë op die Maan