Ludwig Persius

Ná sy sekondêre skoolopleiding by die Potsdamse gimnasium (hoërskool) het Persius privaat onderwys in wiskunde en tekenkunde en vervolgens nog 'n beroepsopleiding as timmerman in Potsdam ontvang voordat hy in 1819 sy akademiese studies aan die Berlynse Bouakademie en Universiteit begin het. Hier het hy in 1821 die landopmeter- en in 1826 die boumeestereksamen afgelê.

In 1827 het Persius met Pauline Sello (1808–1883) getrou, die suster van hoftuinier Hermann Ludwig Sello. Die Sellos, 'n gesiene familie, het drie generasies lank koninklike Pruisiese hoftuiniers voortgebring. Uit die huwelik is ses kinders gebore.

Reeds gedurende sy studentetyd was hy vir die befaamde Pruisiese argitek en stadsbeplanner Karl Friedrich Schinkel werksaam vir wie hy bouprojekte in opdrag van Pruisiese prinse in Glienicke en Babelsberg uitgevoer het. Vanaf 1826 het hy in opdrag van die Pruisiese kroonprins die kasteel Charlottenhof, die Tuiniersvilla en die Romeinse Baddens en uiteindelik, tussen 1830 en 1837, ook die Nikolaikerk te Potsdam ontwerp en gebou.

Vyf jaar ná sy benoeming as bou-inspekteur in 1829 is Persius in 1834 bevorder tot koninklike hof-bouinspekteur. Weens sy swak gesondheidstoestand kon Schinkel in sy laaste lewensjare nog nouliks projekte behartig, en so is in 1840 ná die troonbestyging van Friedrich Wilhelm IV die hele Potsdamse bouwese aan Persius oorgedra. Twee jaar later is hy tot bou-amptenaar, lid van die hoogste boudeputasie en uiteindelik "koninklike boumeester" benoem.

In dié hoedanigheid het Persius van sy belangrikste bouprojekte uitgevoer. Hierdie laaste en betreklik korte werkperiode is slegs onderbreek deur enkele reise in Duitsland (onder meer in 1844 na Muskau waar hy die plaaslike Orangerie ontwerp het, al word dit nog nie amptelik as sy werk erken nie), na Parys (in 1841), Nederland (in 1844) en Italië (tussen Januarie en Mei 1845). Twee maande ná sy terugkeer is Persius in die ouderdom van slegs 42 jaar aan tifus oorlede.[1]

In 'n tyd, toe die Romantiese Historisme in die Duitse boukuns hoogty gevier het (al het Schinkel en sy studente 'n selfstandige Berlyns-Potsdamse weergawe van dié styl ontwikkel), het Persius saam met die tuin- en landskapsargitek Peter Joseph Lenné (1789–1866) die Pruisiese koning se konsep verwesenlik waarvolgens die Potsdamse kultuurlandskap in 'n algehele, Italiaans-geïnspireerde kunswerk omskep is. Die dagboekinskrywings, waarin Persius die besprekings met die koning gedokumenteer het, getuig van die monarg se beslissende invloed by die ontwerp van geboue. Blykbaar het die heerser selfs aan kleinste besonderhede aandag geskenk.

Die sogenaamde Italiaanse Villastyl, wat aan eenvoudige 15de eeuse Toskaanse plaashuis-argitektuur ontleen is, het sentraal gestaan by alle ontwerpe. Die verskillende dele van 'n gebou is volgens hul hoogtes gerangskik, ritmies gegroepeer en volledig ingepas in hul onmiddellike omgewing. Omstreeks 1835 het Persius sy eie basiese vorme van abstrakte kubiese geboue ontwikkel, waarby hy asimmetriese elemente op 'n meesterlike manier saamgesmelt het tot 'n besonder gebalanseerde en aangename geheel.

Twee villa's, wat Persius vir welvarende Potsdamse burgers ontwerp het, het as argitektoniese bloudruk vir sy latere werk gedien - die toringvilla Jacobs, met elemente wat skynbaar in voortdurende beweging is (1835), en die streng kubiese Villa Persius (1836–1837). Die laasgenoemde is gedurende die Tweede Wêreldoorlog vernietig en tussen 2012 en 2014 gerekonstrueer.[2]

Die Villastyl is ook toegepas op vroeë nywerheidsgeboue en stoorhuise wat langs die oewer van die Havelrivier ontstaan het. Kantele en konsoles het aan dié soort geboue, wat Potsdam se stadsilhoeët oorheers het, 'n kasteelagtige voorkoms gegee, soos in die geval van die "Moorse" pomphuis wat stoommasjiene gehuisves het.

Dieselfde styl het Persius vir godsdienstige geboue gekies. As voorbeeld het vroeg-Christelike basilieke met Italiaans-Romaanse campaniles (kloktorings) gedien wat saam met hul omgewing tot 'n romantiese toneel versmelt het soos die Verlosserkerk in Sacrow. Neogotiese stylelemente bly in Persius se werk beperk tot ontwerpe wat oorspronklik deur Schinkel begin is en net voltooi moes word soos geboue in Babelsberg en die Jagterspoort (Jägertor) in Glienicke.

Naby die suidelike rand van die Sanssouci-kasteelpark het 'n reeks elegante villa's bewaar gebly soos hulle deur Persius beplan is. Terwyl die Vredeskerk, wat deur hom begin is, ná sy ontydige afsterwe deur ander boumeesters - Stüler, Hesse en Von Arnim - volgens sy planne voltooi is, is sy monumentele, maar onvolledige ontwerpe vir die noordelike heuwelketting òf nie meer verwesenlik nie òf herbeplan.