Lionel Bernstein

Bernstein is gebore in Durban, die jongste van vier kinders van Joodse immigrante van Europa. Hy word op agt wees gelaat en word deur familielede versorg. Hy voltooi sy skoolloopbaan aan die Hilton kollege, ‘n private skool in Natal.

Na matrikulasie gaan hy na Johannesburg waar hy begin werk in ‘n argitekskantoor, terwyl hy argitektuur deeltyds aan die Universiteit van die Witwatersrand bestudeer. Nadat hy in 1936, gekwalifiseer het, werk hy voltyds as ‘n argitek.

In 1937 sluit hy aan by die Labour League of Youth. Later, word hy ‘n lid van die Kommunistiese Party van Suid-Afrika waarin hy gou ‘n leidende figuur word. Gedurende die tyd werk hy ook een jaar voltyds as partyamptenaar en sekretaris van die Johannesburgse Distrik van die Kommunistiese Party. In Maart 1941 trou hy met Hilda, ‘n immigrant van die VK, wie hy in die Labour League of Youth ontmoet het.

Gedurende dié jaar sluit hy as vrywilliger aan by die Suid-Afrikaanse Leër en dien in Noord-Afrika en Italië gedurende die Tweede Wêreldoorlog. Hy word gerepatrieer en ontslaan vanuit die Leër in die begin van 1946. Gedurende ‘n staking van mynwerkers in 1946, is hy verantwoordelik vir die uitgee van die stakingbulletins. Hiervoor word hy en sy vrou na die staking gearresteer en aangekla vir sedisie. Hulle word skuldig bevind dat hulle betrokke was by ‘n onwettige staking en ontvang opgeskorte vonnise.

Oor die volgende vyf-en-twintig jaar skryf hy gereeld vir ‘n aantal joernale, insluitende Liberation en die Suid-Afrikaanse koerant The Guardian. Hy is ook die redakteur van Fighting Talk (wat later verban word),’n publikasie vir oudgediendes. Sy bydraes fokus op die boodskap dat Suid-Afrika besig was om die laaste geleenteid vir ’n vreedsame oorgang na ’n demokrasie te nader. Nadat by ingeperk word het hy onder skuilname voortgegaan om artikels teen die Suid-Afrikaanse apartheidsbestel te skryf.

Die Kommunistiese Party van Suid-Afrika word in 1950 verban. Alle partylede se vryhede word daarna ingeperk, insluitende ‘n verbod op die publikasie van enige skryfwerk. Bernstein neem deel aan die vestiging van ‘n ondergrondse Kommunistieseparty. Hy was ook betrokke by die stigting van die Congress of Democrats (COD), ‘n organisasie wat ten doel gehad het om Blankes vir samewerking met die African National Congress (ANC) te mobliseer. Die ANC het op daardie staduim hul lidmaatskap beperk tot Swartes. Die Congress Alliance het ook die steun van radikale vakbonde en ander nie-rassige politieke organisasies bekom.

In 1954, het die ANC 'n inisiatief begin om saam met sy politieke vennote ‘n Kongres van die Mense (Congress of the People) te hou ten einde alle rasse te mobiliseer in opposisie teen die apartheidsbestel. Tydens die byeenkoms is die Vryheidsmanifes aanvaar, wat die doelwitte en aspirasies van die opponente teen apartheid uitgespel het. Dit word opgestel en onderteken in Kliptown, Soweto gedurende die Kongres van die Mense op 26 Junie 1955. Die byeenkoms word gereël deur die ANC en sy bondgenote die South African Indian Congress, die South African Congress of Democrats en die Coloured People's Congress. Dié manifes word later aanvaar deur al vier organisasies.

Bernstein was ‘n prominente lid van die organiseeringskomitee en werk ten nouste saam met Nelson Mandela, Walter Sisulu en Oliver Tambo. Hoewel, hy dikwels geidentifiseer word as die opsteller van die Vryheidsmanifes verwerp hy dit in sy eie biografie. Volgens hom het hy die Manifes saamgestel vanuit die duisende insette wat die organiseerders van oor die land ontvang het. Die dokument is veral bekend vir die verbintenis tot 'n nie-rassige Suid-Afrika. Nie-rassigheid het die politieke platform van die ANC gebly in kontras met die Afrikanistiese opposisie. In April 1959 word die Pan Africanist Congress (PAC) gestig deur Robert Sobukwe en 'n groep ANC-lede wat gekant is teen die ANC se wending weg van swart nasionalisme af.

Teen die einde van 1956 word Bernstein en 155 ander gearresteer op aanklagte van verraad. Die verhoor sloer vir meer as 4 jaar waarna alle beskuldiges ontskuldig bevind word.

In 1960, vind die Sharpeville-slagting plaas en word hy en sy vrou gearresteer ingevolge die noodtoestand wat daarna afgekondig is. Hy word vyf maande later met die opheffing van die noodtoestand vrygelaat. In 1962 word hy onder huisarres geplaas en word net weekdae tussen 6:00vm en 6:00nm toegelaat om die huis te verlaat.

Sy koverte ANC en Suid-Afrikaanse Kommunistiese Party aktiwiteite duur voort tot sy arrestasie tydens ‘n polisie klopjag op die Liliesleaf plaas, Rivonia op 11 Julie 1963. Hy word saam met 10 ander prominente ANC leiers gearresteer. Bernstein word in afsondering aangehou in terme van die Negentigdaeaanhoudingswet. Na die tydperk verstryk het word hy saam met Nelson Mandela en ander van hoogverraad aangekla. Aan die einde van die verhoor wat as die Rivonia verhoor bekend gestaan het, word almal behalwe Bernstein skuldig bevind. Bernstein word vrygelaat.

Hy word onmiddellik weer gearresteer en word later op borg vrygelaat. Kort na sy vrylating poog die polisie om sy vrou Hilda te arresteer. Sy slag daarin om die polisie te ontwyk en skuil van die owerhede.

Rusty en Hilda besluit om Suid-Afrika te verlaat aangesien hul kinders die gevaar gestaan het om wees gelaat te word weens die risiko wat hulle politieke aktiwiteite ingehou het. Hulle laat hul kinders in die sorg van hul oudste dogter en haar man, steek die grens te voet oor na Botswana. Hierdie vlugtog uit Suid-Afrika word later deur Hilda in haar boek “The World That Was Ours” verwoord.

Rusty en Hilda gaan daarna na Zambië. Hoewel Zambië op pad was na onafhanklikheid en die ANC die respek van die inkomende owerheid geniet het, word hulle as onwelkome immigrante verklaar deur die Britse owerhede. Hulle gaan na Tanzanië en uiteindelik na Engeland. Hulle kinders het hulle een vir een by hulle aangesluit in Londen. Bernstein het as ‘n argitek in Londen gewerk.

Hy het voortgegaan om teen apartheid te agiteer. In 1987 bied hy ‘n aantal seminare aan vir die ANC in Moskou, oor die geskiedenis van die Suid-Afrikaanse bevrydingstryd. Hy spandeer ook ‘n jaar in Tanzanië by die ANC se Solomon Mahlangu Vryheidskollege. Hy vestig ’n politiekewetenskapskool en bied geskiedenis van die vryheidstyd aan jong Suid-Afrikaanse uitgewekenes.

Bernstein keer terug na Suid-Afrika vir ’n tydperk van vier maande in 1994 vir die eerste algemene nie-rassige verkiesing. Hy werk gedurende die tyd in die ANC media kantoor, met die spesifieke verantwoordelikheid om blanke deelname aan die eerste algemene nie-rassige verkiesing te bevorder.

In 1998, ontvang beide Rusty en Hilda ere-grade van die Universiteit van Natal vir hul bydrae tot die vestiging van demokrasie in Suid-Afrika. Hierna publiseer Rusty ‘n boek oor die ongeskrewe geskiedenis van Suid-Afrikaanse politiek tussen 1938 en 1964. Rusty Bernstein sterf by sy huis op 23 Junie 2002, in die ouderdom van 82.