Leda (mitologie)
Leda (Grieks: Λήδα) was in die Griekse mitologie ’n Aitoliese prinses wat die koningin van Sparta geword het. Haar mite was die oorsprong van ’n gewilde motief, "Leda en die Swaan", in die Renaissancistiese en latere kuns. Leda was die dogter van die Aitoliese koning Testios, en daarom word sy ook Testias genoem.[1] Verskeie vroue word as haar ma genoem.
Sy het met koning Tindareos van Sparta getrou en die ma geword van Helena van Troje, Klitemnestra, Kastor en Polluks. Sy het ook drie ander dogters by Tindareos gehad: Timandra, Foibe en Filonoë.
Mitologie
Zeus het Leda bewonder en haar in die vorm van ’n swaan verlei. As ’n swaan het Zeus in haar arms geval vir beskerming teen ’n arend wat die swaan wou vang. Hulle samesyn, op dieselfde aand waarop Leda met haar man geslaap het, het twee eiers tot gevolg gehad waaruit Helena (later bekend as "die beeldskoonste vrou in die wêreld" Helena van Troje), Klitemnestra, Kastor en Polluks gebore is. Verskillende weergawes verskil oor watter twee kinders sterflik (Tindareos s’n) en watter twee halfgode (Zeus s’n) was. Wat meestal ooreenstem, is dat Polluks sterflik was, terwyl Helena Zeus se dogter genoem word.
In Homeros se Ilias kyk Helene af van die mure van Troje en wonder hoekom sy nie haar broers tussen die Achajers sien nie. Die verteller merk op dat albei reeds dood is en in hulle tuisland begrawe is, wat daarop dui dat albei sterflik was, ten minste in die Homeriese tradisie.
In ’n ander weergawe is Nemesis Helena se ma en word sy ook deur Zeus in die vorm van ’n swaan verlei. ’n Veewagter tel die eier op en gee dit aan Leda, wat dit in ’n kis hou totdat die eier uitbroei. Sy neem Helena toe as haar dogter aan. Zeus gedenk ook die geboorte van Helena deur die sterrebeeld Swaan in die lug te skep.
Verwysings
- Apollod. 3.10.5; Paus. 3.13.8; Eur. IA 49
