Lech Kaczyński

Warskou in 2007: Donald Tusk word as Poolse eerste minister aangestel

Lech Kaczyński op 8 April 2010 saam met die Litause staatshoof Dalia Grybauskaitė in die presidentspaleis van Vilnius tydens sy laaste staatsbesoek

Kaczyński se politieke oortuigings is as behoudend, nasionaal, Rooms-Katoliek en anti-kommunisties bestempel.[1][2] Hy het steeds gewys dat hy nie vir omstredenheid geskrik het nie. Kaczyński het hom sedert die 1990's vir die herinvoering van die doodstraf in Pole uitgespreek[3] en was ook nie bereid om gelyke regte aan homoseksueles toe te staan nie.[4]

As stadspresident van Warskou het hy in 2004 en 2005 'n verbod op 'n betoging van gay mense, wat plaaslik as Parada Równości bekend staan, geplaas. Die verbod is deur die Europese Hof vir Menseregte as 'n skending van 'n verskeidenheid menseregte beskou, waaronder die reg op vrye vergadering.[5] Die parade is uiteindelik gehou. Kaczyński was realis genoeg om te besef dat sy standpunte deur baie ander nie gedeel sou word nie.

Vir Kaczyński was die stryd teen ekonomiese en sosiale ongelykhede 'n politieke opdrag, net soos gelyke geleenthede vir alle geweste van Pole en veiligheid vir sy burgers. Hy was 'n voorstander van 'n uitgebreide welvaartstelsel en gesinsvriendelike wetgewing, maar ook van 'n presidensiële regeringstelsel soos dié van Frankryk en die Verenigde State wat meer bevoegdhede aan die Poolse staatshoof sou verleen.

Lech Kaczyński was aktief betrokke by die ondersoek na Pole se kommunistiese verlede en die vervolging van politieke misdadigers. Die amptelike beleid van Pole was om baie nie-amptelike medewerkers en handlangers van die eertydse Poolse veiligheidsorgane ná 1989 nie op te spoor nie sodat baie van hulle steeds hul politieke en ekonomiese poste beklee het.

Die verhouding tussen Kaczyński en die eerste minister Donald Tusk was voortdurend gespanne. So het die staatspresident, wat toe 'n amptelike besoek aan Georgië afgelê het, nie die toespraak bygewoon wat Donald Tusk as opvolger van Jarosław Kaczyński op 23 November 2007 in die Poolse parlement gehou het nie - 'n ongekende gebeurtenis in die moderne geskiedenis van die land.

Die politieke teenstanders van Kaczyński - veral lede van die Poolse Verenigde Arbeidersparty PZPR se opvolger, die Sosiaal-Demokratiese Party SLD (Sojusz Lewicy Demokratycznej) - het die politieke standpunte van die president en sy party as "Kaczisme" afgekraak. Die president en sy tweeling is selfs as "mannetjieseende" betitel - hul van Kaczyński is van die Poolse term vir "eend", kaczka, afgelei.

Geskiedkundiges waardeer Kaczyński nogtans as 'n bekwame staatsman wat 'n politieke stem aan sterk behoudende en nasionaal-gesinde Pole gegee het - en veral aan mense wat deur Pole se toetreding tot die Europese Unie (EU) nadelig geraak is. Met sy beleid, wat steeds daarop gemik was om Pole se invloed in die EU te versterk, het hy hierdie mense in die Poolse politiek ingebind.[6]

In die weke voor sy skielike dood het sy gewildheid in Pole afgeneem - volgens meningspeilings in Februarie 2010 was 62 persent van die Poolse kiesers ontevrede met sy beleid. Nogtans was hy blykbaar vasbeslote om vir 'n herverkiesing te staan. Sy besoek aan Katyn in April 2010 was moontlik ook as die begin van 'n verkiesingsveldtog beplan.[7]

Kaczyński en die Duitse bondspresident Horst Köhler in April 2008

Lech Kaczyński se buitelandse beleid was veral gemik op die ondersteuning en bevordering van demokratiese groeperings en partye in die voormalige Sowjet-republieke en dié lande se strewe na onafhanklikheid. Hy het as 'n geesdriftige ondersteuner van sowel die "Oranje Rewolusie" in die Oekraïne asook van demokratiese bewegings in Georgië en Wit-Rusland opgetree - 'n beleid wat die geo-strategiese belange van die Russiese Federasie geraak en skerp kritiek uit die Moskouse Kremlin uitgelok het.

Op 11 September 2006 het Kaczyński politieke gesprekke met die Israelse president Mosje Katzav in Jerusalem gevoer. Katzav het die Poolse staatshoof se vasbeslote optrede teen anti-semitisme gewaardeer, terwyl Kaczyński 'n vergroting van die Poolse VN-kontingent UNIFIL in Libanon aangebied het. Ten opsigte van sy Europa-beleid was Kaczyński ten gunste van 'n onafhanklike Poolse beleid teenoor die Europese Unie, 'n houding wat ook die uitstel van die invoering van die Europese geldeenheid Euro ingesluit het.

Kaczyński se energiebeleid was onder meer daarop gemik om die afhanklikheid van olie- en gasinvoer uit Rusland te verminder. Die Russies-Duitse ooreenkoms oor die bou van die Noord-Europese gaspyplyn Nord Stream deur die Oossee is sowel deur Pole as die Baltiese lande skerp gekritiseer. Kaczyński het Duitsland en Rusland se beleid in hierdie verband met wantroue bejeën. Ook die beplande "Sentrum teen Verdrywings" in Berlyn het betrekkinge tussen Pole en Duitsland tydelik vertroebel.

Vir die Duitse media was die oorwinning van 'n regse koalisie in Pole grotendeels 'n teleurstelling. Die pittige en satiriese kritiek wat die links-alternatiewe dagblad Die tageszeitung (taz) in Junie 2006 op die politieke standpunte van Lech Kaczyński en sy tweeling gelewer het, het tot politieke spanninge tussen die twee lande gelei. Poolse regeringslede het die betrokke koerantartikel as beledigend beskou en met regstappe gedreig, terwyl die Berlynse regering na die beskermde reg van persvryheid in Duitsland verwys het. Kaczyński het vervolgens sy deelname aan 'n geskeduleerde Duits-Frans-Poolse spitsberaad "om gesondheidsredes" gekanselleer.

Die Duitse bondspresident Horst Köhler het later moeite gedoen om die vriendskapsbande tussen die twee lande weer te verstewig. Die Duitse minister van buitelandse sake, Guido Westerwelle, het Warskou ná sy inhuldiging in 2009 as die eerste bestemming vir 'n amptelike besoek gekies.