La Rochelle
La Rochelle is 'n stad in die suidweste van Frankryk en die hoofstad (prefektuur) van die département Charente-Maritime met 'n bevolking van 75 736 (soos op 1 Januarie 2016). Die stad is aan die Golf van Biskaje geleë.
|
La Rochelle | |
|---|---|
| Kaart | Wapen |
 | |
 | |
| Vlag | |
 | |
| Land |  Frankryk |
| Région (gewes) | Nieu-Akwitanië |
| Département |  Charente-Maritime |
| Koördinate | 46°10′N 1°9′O |
| Stigting | 9de eeu |
| Oppervlakte: | |
| - Totaal | 28,43 vk km |
| Hoogte bo seevlak | 5 m (0-28 m) |
| Bevolking: | |
| - Totaal (1 Januarie 2016) | 75 736 |
| - Bevolkingsdigtheid | 2 663,9/vk km |
| Tydsone | UTC+1 |
| - Somertyd | UTC+2 |
| Burgemeester | Jean-François Fountaine |
| Amptelike webwerf | La Rochelle |
La Rochelle was eeue lank die grootste Franse seehawe aan die Atlantiese Oseaan - 'n status waaruit 'n groot verskeidenheid internasionale bande voortgespruit het. So het die stad 'n belangrike rol by die stigting van Franse kolonies in Noord-Amerika gespeel. Vandag het La Rochelle steeds 'n kosmopolitiese karakter - en beskik oor een van die grootste jaghawens ter wêreld, die Port de Plaisance de Minimes. Sy leuse - «La Rochelle, belle et rebelle» - weerspieël die selfbewuste optrede van sy bevolking gedurende die stad se Protestantse geskiedenis wat 'n tragiese einde gehad het.
Danksy sy kenmerkende wit sandsteengeboue staan La Rochelle in Frankryk bekend as la ville blanche - "die wit stad". Die stad word deur 'n brug met 'n lengte van 2,9 kilometer met die eiland Île de Ré verbind. Sy hawe lê aan die einde van 'n beskermde seestraat, die Pertuis d'Antioche.
Geskiedenis
Vroeë geskiedenis
La Rochelle is in die 10de eeu gestig en het reeds in die 12de eeu 'n belangrike ekonomiese rol as Atlantiese seehawe gespeel. 'n Aantal handelsroetes van die Orde van die Tempeliers het La Rochelle as hulle eindpunt op die vasteland gehad. Hertog Willem X van Akwitanië het in 1137 die status van 'n vrye hawestad aan La Rochelle verleen. Die burgemeester Guillaume de Montmirail, wat vyftig jaar later benoem is, was die eerste persoon in Frankryk wat hierdie amp beklee het. Tot by die 15de eeu het La Rochelle veral danksy die wyn- en southandel die grootste Atlantiese hawestad in Frankryk gebly.
Die beleg van La Rochelle
Tydens die renaissance het La Rochelle die sentrum van 'n hervormingsbeweging en sedert 1568 ook een van die geestelike sentra van die Hugenote-beweging geword. Die stad het tegelykertyd tot een van die liberaalste en welvarendste in die land ontwikkel, tog het die politieke ontwikkelings in die twintigerjare van die 17de eeu 'n einde aan hierdie bloeitydperk gemaak. Die Franse kroon was vyandelik gesind teenoor La Rochelle as 'n Calvinistiese bolwerk, en in 1622 het Die prins van Guise het die vloot van La Rochelle onder die bevel van Jean Guiton verniel.
Toe Kardinaal de Richelieu tot Frankryk se leidende minister benoem is, het die owerhede steeds meer druk op La Rochelle begin uitoefen. In die somer van 1627 het koning Lodwyk XIII van militêre optrede gebruik gemaak om La Rochelle aan die gesag van die kroon te onderwerp. Op 10 September 1627 het 'n geveg met koninklike troepe 'n tydperk van onrus en onderdrukking deur die owerhede ingelui. As gevolg van die geveg is La Rochelle op bevel van kardinaal Richelieu veertien maande lank beleër. Aangesien Engeland die stadsbewoners van voorrade en ammunisie voorsien het, is 'n dyk met 'n lengte van 1,5 kilometer opgerig wat met eikepale en kanonne beskerm is om die bewoners se proviand af te sny.[1] 25 000 mense of twee derdes van sy bevolking het 'n hongerdood tydens die beleg gesterf. Met sy oorgawe het La Rochelle sy burgemeester en sy voorregte kwytgeraak.
Die toenemende vervolging van die Hugenote in Frankryk het sy hoogtepunt met die herroeping van die Edik van Nantes deur koning Lodewyk XIV bereik. 'n Groot aantal Hugenote het na die buiteland geëmigreer, en Protestantse burgers van La Rochelle het in hierdie tydperk (1689) die stad New Rochelle naby die huidige New York gestig.
La Rochelle en die Nuwe Wêreld
Die volgende tydperk is danksy die groeiende seehandel met die Nuwe Wêreld (Nieu-Frankryk in Noord-Amerika en die Antille-eilande in die Karibiese See) deur groot welvaart gekenmerk. La Rochelle het 'n beduidende rol in die sogenaamde driehoekshandel gespeel, met slawe-invoere uit Afrika, suikerhandel met die plantasies in die Karibiese See en pelshandel met Kanada. Skepe uit La Rochelle het Franse setlaars na Kanada en groot klippe, wat in La Rochelle as straatstene en boumateriaal vir pragtige geboue dien, terug na Frankryk geneem. Maar hulle het veral slawe uit Afrika na die plantasies van die Nuwe Wêreld vervoer. Die stad het in hierdie periode 'n bloeitydperk ten opsigte van sy kuns, kultuur en argitektuur beleef.
As gevolg van die moeilike dekades van die Sewejarige Oorlog, die Franse Rewolusie en die Napoleontiese Oorloë het La Rochelle sy leidende rol in die seehandel kwytgeraak. Tegelykertyd het Frankryk die meeste van sy oorsese besittings in die Nuwe Wêreld verloor en as gevolg van die konflikte met Groot-Brittanje het ook sy posisie as seemag aansienlik begin verswak. Hawens soos La Rochelle het nou 'n kleiner rol in die ekonomiese lewe van Frankryk gespeel.
Die 19de eeu
In 1864 het La Rochelle se hawe die toneel vir toetse met die wêreld se eerste meganies aangedrewe duikboot, die Plongeur, onder die bevel van Marie-Joseph-Camille Doré, 'n boorling van die stad, geword.
Die Tweede Wêreldoorlog
Tydens die Tweede Wêreldoorlog het die Duitsers 'n duikbootbasis in La Rochelle opgerig. Weens die groot aantal vyandelike troepe was die stad die laaste in Frankryk wat teen die einde van die oorlog bevry is.
La Rochelle vandag
La Rochelle bewaar sy argitektuur en maritieme erfenis vir die nageslag en het tot 'n eersterangse toeristebestemming langs die weskus van Frankryk ontwikkel. Vissery, skeepsbou en seehandel (onder meer die invoer van ruolie, Kanadese houtspane vir die Franse papierbedryf en tropiese hout) speel nog steeds 'n belangrike rol in die plaaslike ekonomie.
Die stad behoort vandag nog steeds tot die tien grootste hawens van Frankryk, met sowat 1 000 vragskepe wat hier jaarliks aanlê, en gereelde verbindings met lande soos Argentinië, Chili, Indonesië en China, maar sy hawe is te klein vir die meeste groot houerskepe.
Die grootste Europese handelskou vir bote, Le Grand Pavois, word jaarliks in September en Oktober in La Rochelle gehou. Talle nywerhede het rondom die bou van bote en jagte ontwikkel. Daar is tans drie jaghawens in La Rochelle - die Port de Plaisance de Minimes (met 4 900 aanlêplekke die grootste van sy soort aan die Europese Atlantiese kus en die tweede grootste in Frankryk na Marseille), die Port Neuf (Nuwe Hawe, teenoor die eersgenoemde hawe geleë) en die Vieux Port (Ou Hawe) in die historiese middestad.
Die grootste ondernemings in die metropolitaanse gebied van La Rochelle is Alstom, wat hier die nuwe trem Citadis ontwikkel, Delphi Diesel Systems ('n vervaardiger van dieselenjins), Rhodia Electronics & Catalysis ('n vervaardiger van bymiddels vir katalisatore en die elektroniese bedryf) en Dufour ('n vervaardiger van sportbote).
Klimaat
Alhoewel La Rochelle op dieselfde breedtegraad as Montréal in Kanada lê, word die plaaslike klimaat danksy die invloed van die Golfstroom dwarsdeur die jaar deur gematigde temperature gekenmerk. Die gemiddelde temperatuur is 5 °C in Januarie (met 91 sonskynure) en 24 °C in Julie (met 302 sonskynure).
Besienswaardighede
- 'n Ou stadpaleis uit die 18de eeu huisves die Musée du Nouveau Monde (Museum van die Nuwe Wêreld), wat La Rochelle se betrekkinge met die Nuwe Wêreld sedert die 16de eeu behandel.
- Die Musée rochelais d'histoire protestante is gewy aan die geskiedenis van die protestantisme in La Rochelle en in die provinsies Aunis en Saintonge.
Bekende boorlinge
- Olivier Roy (* 1949), politoloog, politieke raadgewer, diplomaat en gesant.
Verwysings
- La Rochelle, Oktober 1628. In: P.M. History, nommer 4, April 2009, bl. 32
Eksterne skakels
- Die amptelike webwerf van La Rochelle
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie La Rochelle.
