Kript

'n Kript (Grieks "verborge", van kryptein "verberg") is 'n begaanbare grafkelder, wat onder die koor (apsis) van baie Christelike kerke lê.

Kript in die katedraal van Bayeux, Normandië (Frankryk)

Ottoonse Kript in die kloosterbouvalle van Memleben

As voorlopers van kripte word die onderaardse grafkelders van die eerste Christene beskou, wat buite die stadsmuur van die antieke Rome aangelê is. Bo-oor sommige van hierdie grafkelders is later kerke opgerig, soos byvoorbeeld die Ou Sint-Pieterskerk in Rome, wat na oorlewerings op die graf van Petrus gebou is. In die meeste gevalle lê die graf net onderkant die apsis of koor, in die Romaanse boustyl soms onderkant die weskoor.

Die eerste kripte is in tonnels aangelê en derhalwe ook tonnelkripte genoem.

Die kript huisves die graf of die relikwieë van 'n martelaar en was in die Middeleeue naas sy godsdienstige betekenis ook daarop gemik om pelgrims te lok. Die tonnel het gewoonlik die apsis gevolg, sodat pelgrims in staat was om rondom die graf te wandel. Hierdie argitektoniese vorm word ook ringkripte genoem. Die eerste ringkripte is omtrent 590 in Ou Sint-Pieter opgerig.

Langsaan die ringkript is dikwels 'n buitekript gebou, waarin kerklike ampsdraers ter ruste gelê is. Ook altare vir herdenkingsdienste is bygevoeg. Die eerste buitekripte is in die 8ste eeu in Brixworth (Engeland) gebou.

Met die Romaanse boustyl het die kript as argitektoniese bouvorm sy bloeitydperk met die sogenaamde saalkripte beleef, wat uit die ringkripte met hulle buitekripte ontwikkel het. Die saalkript was 'n meerskepige gebou en het dikwels tot by die dwarsskip van 'n kerk gestrek. Sy hoogte het boumeesters genoodsaak om ook die koor te verhoog. Die saalkript van die katedraal in Speyer (Duitsland) spog met 'n hoogte van sewe meter en beskik oor ses altaarnisse, sodat 'n soort "onderkerk" ontstaan het. Saalkripte het ook as begraafplase van wêreldlike ampsdraers gedien.

Met die opkoms van die Gotiese boustyl het die kript verdwyn, aangesien martelaars en hulle relieke nou openlik in begaanbare kore vertoon is.

Die bekendste kripte is:

• Kript van die katedraal in Braunschweig (Duitsland)
• Kript van die domkerk in Mönchengladbach (Duitsland)
• Kript van die katedraal in Speyer (Duitsland)
• Kript in die katedraal van Gurk (Karintië, Oostenryk)
• Kript in die klooster Schlägl (Opper-Oostenryk, Oostenryk)
• Kript in die katedraal van Lund (Swede)
• Kript in die Sint-Pieterskerk, (Rome, Italië)