Kriovulkaan

'n Kriovulkaan (soms 'n ysvulkaan genoem) is 'n soort vulkaan wat vlugtige stowwe soos water, ammoniak of metaan by of onder hulle vriespunt in 'n ekstreme omgewing uitbars. Dit is basies die soort vulkanisme wat op aarde gesien word, met vloeistof en bevrore vlugtige stowwe as geologiese allegorieë van respektiewelik gesmelte en soliede rots.[2]

Doom Mons, een van die betroubaarste kriovulkane op Saturnus se maan Titaan.[1]
Pluime van Enkelados wat een van Saturnus se ringe voed, lyk of dit van naby die suidpool uitgewerp word.

Beskrywing

Dié stowwe, wat saam gewoonlik bekend is as "kriomagma" of "kriolawa",[2] is gewoonlik vloeistowwe en kan pluime vorm, maar kan ook in dampvorm wees. Ná die uitbarsting sal die kriomagma na verwagting in 'n soliede vorm verander wanneer dit aan die baie koue omringende omgewing blootgestel word. Kriovulkane vorm potensieel op ysige mane en ander voorwerpe met volop water anderkant die Sonnestelsel se vrieslyn (soos by Pluto).[3]

Kriovulkane is moontlik geïdentifiseer op Pluto, Titaan en Ceres, en 'n paar koepels op Europa kan ook 'n kriovulkaniese oorsprong hê.[4][5] Ysgeisers is ook al waargeneem op Enkelados en moontlik Triton, hoewel hulle sover bekend nie vulkane vorm nie.

Verwysings
  1. Lopes, R.M.C.; Kirk, R. L.; Mitchell, K. L.; LeGall, A.; Barnes, J. W. (19 Maart 2013). "Cryovolcanism on Titan: New results from Cassini RADAR and VIMS" (PDF). Journal of Geophysical Research: Planets. 118 (3): 416–435. Bibcode:2013JGRE..118..416L. doi:10.1002/jgre.20062.
  2. Darling, David (red.). "Cryovolcanism". Internet Encyclopedia of Science.
  3. Witze, Alexandra (2015). "Ice volcanoes may dot Pluto's surface". Nature. doi:10.1038/nature.2015.18756. S2CID 182698872.
  4. Fagents, Sarah (27 Desember 2003). "Considerations for Effusive Cryovolcanism on Europa: The Post-Galileo Perspective". Journal of Geophysical Research. 108 (E12): 5139. Bibcode:2003JGRE..108.5139F. doi:10.1029/2003JE002128.
  5. Quick, Lynnae C.; Glaze, Lori S.; Baloga, Stephen M. (1 Maart 2017). "Cryovolcanic Emplacement of Domes on Europa". Icarus. 284: 477–488. Bibcode:2017Icar..284..477Q. doi:10.1016/j.icarus.2016.06.029.

Skakels
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.