Korana

Die Korana kom na bewering oorspronklik uit die gebied rondom die groot mere in Oos-Afrika en teen die 17de eeu woon van die mense in die Kaapse Skiereiland en omgewing. Hulle voer ‘n nomadiese lewe en trek van noord na suid en andersom vir somer- en winterweiding. Die laaste trek onder kaptein Kora van die Gorachouqua vanuit die suide was egter ook weens blanke indringing. In die eerste helfte van die 18de eeu vestig hulle hulle in valleie en op eilande van die Oranjerivier, wes van die samevloeiing van die Vaalrivier en die Oranje en later langs die Vaal tot by Taung en tussen die Vaal en die Hartsrivier. Na 1800 woon baie Koranas rondom die Hartsrivier, Modderrivier en Rietrivier en stig die Berlynse Sendinggenootskap sendingposte soos Bethanie, Vrystaat, Pniël in 1845, Saron in 1847 en Platberg in 1849 om hulle te bedien. Ander woon weer by Klaarwater en Campbell. Britse koloniale magte het hullle later vanaf die eilande in die Oranjerivier verdryf.

Na kapt. Kora se dood verdeel die stam in twee, die Linkse en die Reghandse. Deur rusies oor water, weiveld en eienaarskap van beeste en skape verdeel die twee groepe in allerhande kleiner faksies onder kleurryke name soos die Seekoeie, Smalwange, Symense, Taaibosse, Tovenaars, Sakmense, Kinswartse, Kaatse, Laaste-Lê en Moddermense. In die loop van die 19de eeu het hierdie tradisionele name grootliks verdwyn. Die Korana is fisies gekenmerk aan hul hoë wangbene, effens groot ken, ‘n duidelike beenrandje net bokant die oë wat die lyn van die winkbroue volg. Hulle was langer en sterker as lede van ander Khoikhoigroepe. Opvallend was hul aangename geaardheid en gemaksug, maar kon soms aggressief en veglustig raak. Hulle was primitiewe veeboere en het in eenvoudige hutte gewoon. By blankes het hulle leer perdry en vuurwapens gebruik. Met die gabus (die jagboog) en rietfluite het hulle musiek gemaak en veral met volmaan het hulle soms tot ‘n week lank gedans. Al vroeg het hulle Nederlands as taal aangeneem. Ondertrouery met blankes, swartes en Boesmans het vanaf die eerste kontak tussen die groepe plaasgevind. Veral weens pokkies en drankmisbruik het die bevolkingsgetalle vinnig afgeneem en teen die einde van die 19de eeu het die Korana as ‘n aparte volk ophou bestaan.

• Afrikaanse Kinderensiklopedie, deel 1. Kaapstad: Nasionale Boekhandel, 1969
• Ensiklopedie van die Wêreld, deel 6. Stellenbosch: Albertyn-uitgewers, 1991. ISBN 0-949948-20-9
• Standard Encyclopaedia of Southern Africa, deel 5. Kaapstad: Nasou, 1972. ISBN 0-625-00321-7
• Standard Encyclopaedia of Southern Africa, deel 6. Kaapstad: Nasou, 1972. ISBN 0-625-00322-5