Koos Prinsloo
Koos Prinsloo (*15 April 1957, Eldoret –† 6 Maart 1994, Johannesburg) was ’n Afrikaanse joernalis en skrywer van postmodernistiese kortverhale, waarmee hy ’n baanbrekersrol in die Afrikaanse prosa speel.
Lewe en werk
Herkoms en vroeë lewe
Jacobus Petrus Prinsloo is op 15 April 1957 op Eldoret in Kenia gebore as die jongste van drie kinders[1]Sy pa is Daniël Francois (Daan) Prinsloo wat op 18 Februarie 1922 op die plaas Waterval in die provinsie Naivasha in Kenia gebore is en sy ma is Dora Pretorius wat op 27 Junie 1924 in Gwelo in Rhodesië gebore is. Hy het twee ouer susters (Sarie en Martie) en die gesin boer op die plaas Bluerocks in Kenia. As gevolg van die politieke onstabiliteit voor onafhanklikwording in Kenia emigreer die gesin in April 1962 na Suid-Afrika en bly ’n paar maande op sy ouma Prinsloo se grond in die Moot, wat tussen Hekpoort en Skeerpoort naby die Hartbeespoortdam geleë is. Hierna vestig die gesin hulle op die plaas Ventershoek by Ingogo onderkant die Majubaberg naby Newcastle in Natal. In 1965 begin sy pa werk as turbine-operateur by die kragstasie by Ingagane in Natal en in 1968 trek hulle na ’n plaas by Gatooma in Rhodesië, waar hulle vyf maande lank woon. Wanneer sy grootouers albei in daardie tyd oorlede is, trek hulle in 1969 terug na Newcastle, waar sy pa weer by die kragstasie gaan werk. Hy matrikuleer in 1975 aan die Hoërskool Newcastle, met onderskeidings in Engels en Afrikaans en hy ontvang erekleure vir akademie, debat en koor. Op hoërskool is hy vir drie jaar lank lid van die Natalse Jeugkoor.
Verdere studie en loopbaan
Na skool voltooi hy in 1976 sy verpligte militêre diensplig in Pretoria en studeer dan vanaf 1977 aan die Universiteit van Pretoria, waar hy in 1979 ’n B.A.-graad behaal met Afrikaans-Nederlands en Engels as hoofvakke. In 1979 is hy verbonde aan die studentetydskrif Vlieg en hierdie publikasie word deur die destydse Publikasieraad verbied weens dele wat hulle bevind as onbetaamlik of onwelvoeglik vir die openbare sedes (die verhaal Skrot van Prinsloo het vloekwoorde bevat en gedigte van Johann de Lange het gehandel oor gay seks[2]Die hele redaksie (wat Prinsloo, De Lange en ook Hans Pienaar insluit) word deur die professorale dissiplinêre komitee van die Universiteit aan wangedrag skuldig bevind en vir ’n jaar geskors, opgeskort op voorwaarde dat hulle nie weer skuldig is aan wangedrag nie. Hulle mag ook nie weer in die redaksie van enige ander studentepublikasies dien nie. In 1980 behaal hy steeds aan die Universiteit van Pretoria ’n B.A. Honneurs-graad in Afrikaans-Nederlands, met professor A.P. Grové wat een van sy dosente is. Vanaf 1981 werk hy as vertaler by die Universiteit van Suid-Afrika terwyl hy steeds in Pretoria woon en hy trek dan aan die begin van 1983 na Johannesburg, waar hy as joernalis by Beeld werk. Dan is hy vir ’n bietjie langer as twee maande assistent-redakteur van De Kat, maar bedank wanneer hy persoonlike verskille het met die redakteur. Vanaf 1985 is hy dan algemene joernalis by Beeld, terwyl hy ook die Vrydagrubriek van Vrye Weekblad behartig en later ook boekeredakteur by hierdie weeklikse publikasie is. In hierdie tyd is hy ook redaksielid van die letterkundige tydskrif Stet.
Polemiek
In 1988 is hy in groot polemiek betrokke wanneer sy kortverhaalbundel Die hemel help ons deur die beoordelaars as die wenner van die Rapport-prys aangewys word, maar die direksie van hierdie koerant die toekenning veto omdat hulle beswaar het teen ’n sin in een van die verhale wat beledigend is teenoor die destydse Staatspresident P.W. Botha. Die prysgeld word later wel aan Prinsloo uitbetaal, maar die prys word nooit formeel aan hom toegeken nie[3]Sedert Maart 1991 tot met sy dood is hy boeke- en subredakteur by De Kat. Weens die postmodernistiese aard van sy werk verdwyn die skeiding tussen fiksie en feite baie keer. In Desember 1992 is hy byvoorbeeld betrokke in ’n wyd gepubliseerde voorval. Die bekende sanger Johannes Kerkorrel dam hom in sy kantoor met die vuiste by na aanleiding van ’n verhaal in Slagplaas, waarin na ’n karakter genaamd die Pop Ster verwys word, in wie Kerkorrel homself eien. Hierdie voorval geniet wye dekking in die Engelse en Afrikaanse dagblaaie en lei dan tot wedersydse regsaksies vir aanranding en laster, wat eindelik kort voor Prinsloo se dood geskik is met betaling van wedersydse skadevergoedingsbedrae.[4]
Sterfte
Op 6 Maart 1994 is Koos Prinsloo in sy woonstel in Berea, Johannesburg, oorlede weens oorsake wat verband hou met vigs, die verworwe immuniteitsgebreksindroom.[5]
Skryfwerk
Reeds van sy hoërskooljare publiseer hy verhale en gedigte in verskeie tydskrifte. Hy wen ’n paar amateur-gedigkompetisies en van sy gedigte verskyn in die sewentigerjare in onder meer Rooi Rose en Huisgenoot. Op universiteit publiseer hy verhale en gedigte in die studentetydskrif Vlieg. Sy gedig Apologie aan R.K. Belcher wat in vlieg iii verskyn het, word deur Johann de Lange en Antjie Krog in die versamelbundel Die dye trek die dye aan opgeneem, terwyl die gedig Graffiti deur Fanie Olivier opgeneem word in Goudaar. Later publiseer hy ook kortverhale in tydskrifte soos Tydskrif vir Letterkunde, Stet, Insig, The bloody horse en Vrye Weekblad. Reeds voor die verskyning van sy debuutbundel kry hy in 1982 ’n aanmoedigingsprys van die Departement van Nasionale Opvoeding vir die manuskrip van die ongepubliseerde Die eende en ander verhale.
Prinsloo se werk was en is kontroversieel. Hy was ’n dinamiese vernuwer en sy werk verskaf wesenlike bydraes tot en in party gevalle die stimulus vir verskeie van die letterkundige groeipunte in die jare tagtig en vroeg negentig, soos die gay-tema, grensliteratuur en postkolonialisme. Dit is egter veral sy benutting van postmodernistiese tegnieke in die vermenging van fiksie, feite en dokumente en sy hantering van outobiografiese gegewens wat nuut en opspraakwekkend is. In sy werk beproef hy die skeidslyn tussen fiksie en werklikheid tot die fynste en steek meermale hierdie grens oor. Sy werk word dan ook beskou as “faksie”, ’n mengsel van feite en fiksie op so ’n manier dat die een nie van die ander te onderskei is nie. Uiteraard bring hierdie benadering en die temas van sy werk verskeie etiese en morele vrae na vore en elke werk van hom is met omstredenheid ontvang.
Kortverhaalbundels
Reeds in sy debuutbundel, Jonkmanskas,[6] skryf hy “outobiografiese” verhale waarin herkenbare persoonsname gebruik word en hy ook verskeie koppelings tussen verskillende verhale in die bundel maak.[7] Dokumente, voetnotas en tekenprente word alles gebruik om die verhale te vertel.[8] Karakters word noukeurig waargeneem sonder om hul emosies te omskryf. Die fokus is eerder op die handeling en sterk karakteriserende dialoog, wat die verborge betekenis en impak openbaar. Die eerste verhaal, By die skryf van aantekeninge oor ’n reis, is weliswaar nie een van die sterkstes in die bundel nie maar kondig tog etlike van die deurlopende motiewe in die bundel aan. Hierdie motiewe sluit in die bemoeienis met die skrywersamp, die uitwerking van militêre diensplig op die individu en die bestaanstryd van die Suid-Afrikaner. Die titelverhaal, Die jonkmanskas, werk vernuftig met twee storielyne. Die skrywer maak kennis met ’n jonkmanskas in die huis van middeljariges en by ’n besoek aan ’n meubelwinkel kom hy nog so een teë, wat allerlei dokumente uit ’n vervloë era bevat. Dit lei hom na sy oupa se manuskrip oor die Boere se nedersetting in Kenia, wat met voetnote ’n skyn van outentieke dokumentasie gee. Hier moes ’n jongman (die verteller se oupa) homself bewys deur macho prestasies in die jagveld en as vryer. Hierdie verlede word gestel teenoor die verteller se persoonlike problematiek, wat aan die einde in die jonkmanskas klim om sodoende by die verlede aan te sluit en een te word daarmee. Jonkmanskas word as radiodrama verwerk en in 2015 oor die RSG-kunstefees uitgesaai. Fighting for peace se dubbelsinnige titel het ’n weerklank wanneer ’n teruggekeerde dienspligtige ’n ervaring het met ’n ouer homoseksueel, wat hom daarop wys dat om te veg vir vrede net so belaglik is as om seks te hê vir maagdelikheid. Waar hy aanvanklik apaties en passief bly, neem die dienspligtige aan die einde die inisiatief oor en dwing hy ’n magskonfrontasie af. Die fallus word ’n geweer en die verhaal eindig dan op ’n oop wyse, wat steeds die teenstellings veg en vrede, maagdelikheid en seks as komponente behou. In die kake van die dood is aanduidend van die besonder komplekse verhaalstruktuur wat Prinsloo soms gebruik. Hier is daar direkte ooreenkomste tussen die outeur en die karakter Koos, wat ’n verhaal skryf en aan sy vriende Susan en Johan wys, wat dit beide afwysend beoordeel. Koos lees dan ander verhale en voltooi een van hulle. Die gehele verhaal is dus ’n raamvertelling, waarbinne ’n ander verhaal omvat word, wat op sy beurt ’n ander verhaal omvat. Die gebeure en die verhouding tussen die karakters speel ook op mekaar in, met die outeur wat aan die einde binne ’n koerantberig inloop, in die kake van die dood in, en so binne nog ’n verhaal beland.
Die hemel help ons[9] is ’n indrukwekkende opvolgbundel. In hierdie bundel val die gebrek aan kommunikasie en kontak tussen mense op,[10] dikwels uitgebeeld in terme van gay verhoudings. Die verhale is tegelyk onbewoë en klinies asook oorgevoelig en vol emosie. Hierdie effek word verkry deur op vernuftige wyse met ’n onbewoë manier van skryf gevoelens te verswyg, te fokus op onbelangrike besonderhede en belangrike besonderhede te onderbeklemtoon, net om telkens in die slot alles wat voorafgaan te relativeer. Die titelverhaal Die hemel help ons behandel ’n skynbaar doodgewone man wat in die saai roetine van daaglikse sleur ’n storie begin skryf oor die liefdesgeskiedenis van twee mans, Gert en Vincent. Die oënskynlik nietige ervarings in die storie kry algaande meerduidige konnotasies. Wanneer die skrywer sy ou tikmasjien verkoop en ’n woordverwerker koop, begin vreemde tekste die storie binnedring (die program se kodewoord is “hemel”, so dit is die hemel wat hier help). Hierdie tekste verwys na gebeurtenisse tydens die noodtoestand. So word die aktualiteit (feite) so sterk in die storie dat dit die storie self verdring. Volgens die briefdokument aan die slot is die storie egter juis nie fiksie nie. So word daar geïmpliseer dat dit juis nie moontlik is om ’n storie te skryf wat nie verband hou met die omringende werklikheid nie. Werklikheid en fiksie kom dus hier in ’n feitlik ongeëwenaarde verhouding teen mekaar te staan. And our fathers that begat us is ’n vermenging van die persoonlike en die familiegeskiedenis, met afwisseling van die derde persoonsvertelling en die ek van die verhaal, teen die agtergrond van aanhalings uit briewe, dagboekaantekeninge en foto’s. Só word die oupa en pa as mans onder die manne voorgestel, wat teen alle terugslae en hindernisse in volgens tradisie getrou en geboer en gewerk het en kinders groot gemaak het. Op meesterlike wyse word slegs op onderbeklemtoonde wyse gesuggereer dat “die man” van die verhaal nie hierdie lyn van manne kan voortsit nie, weens sy seksuele inklinasie. In Karoonag neem ’n grondbaron etlike plase in die Karoo oor deur verbande daarop uit te neem en dan die boere te onteien sodra daar probleme is met betaling van ’n paaiement. ’n Jong boer wat so sy plaas kwyt is, spreek egter ’n vloek oor sy plaas en die baron se nageslag uit, waarna sy enigste twee seuns albei op onnatuurlike wyse sterf. Die verteller en sy manlike metgesel oornag op die plaas, waar sy metgesel se niggie en haar man die plaas bestuur namens die weduwee van een van die seuns. Daardie nag het die verteller ’n droom van sy pa wat dood is en die lyk later ’n fetus word, waardeur die vloek en die afwesigheid van ’n nageslag vernuftig op die verteller van toepassing gemaak word. Die brief vertel van Rut Naudé se lewenslange toewyding aan ’n man wat nooit sy vrou vir haar wou verlaat nie. Na sy dood stuur sy weduwee aan Rut ’n knipsel oor die boedel, ’n brief wat bestaan uit net een reël, en sy as. Rut trek haar beste aandrok aan en grimeer haar voordat sy die as vat en dit onder een van haar geliefde roosbome begrawe. Die emosionele en fisiese verlatenheid van Rut word op onderbeklemtoonde wyse aangrypend belig. In 1988 ken die beoordelaars die Rapport-prys aan Die hemel help ons toe, maar die direksie van die koerant verwerp hierdie aanbeveling, hoofsaaklik op grond van ’n sin in Grensverhaal wat handel oor P.W. Botha, die destydse Staatspresident. ’n Dienspligtige sê in hierdie sin: “Hierie kamp is P.W. se skuld, die meidenaaier”. Dit is dieselfde sin wat Tafelberg-Uitgewers laat besluit het om hierdie boek nie te publiseer nie (ook HAUM-Uitgewers het publikasie van die manuskrip onder die titel Agt verhale afgekeur). Hierna laat Prinsloo noodgedwonge die bundel by die alternatiewe uitgewer Taurus uitgee, aangesien hy weier om die sin te verander of uit te laat. Die prysgeld vir die Rapport-prys, maar nie die prys nie, word later tog aan hom gegee.
Slagplaas[11] voer die tema van wreedheid en seksuele eksplisietheid (veral binne die gay-paradigma) tot ’n uiterste in die Afrikaanse letterkunde.[12] Die verhale word ’n slagplaas van politieke wreedheid, genadelose seksualiteit, fisieke woede, innerlike en geestelike geweld en die wreedheid en liefdeloosheid van menslike verhoudinge. Die fallus word tegelyk ’n seksuele wapen en ’n verwoester van die gees. Hierdie seksuele spel word verbind met die geweld in die Suid-Afrikaanse aktualiteit en met wreedheid elders in die wêreld. Tegelykertyd lê die verhale die wondbare en brutale menslike psige bloot en word die mens (leser) gedwing tot self-konfrontasie en tot die besef van geestelike onsuiwerheid. Selde in die letterkunde is lesers so gedwing om te kyk na dit wat hulle nie wil sien nie en te luister na dit wat hulle nie wil hoor nie. Die boek word veral ’n ondersoek na die eensaamheid binne die grootstad milieu en die vervlietende seksuele verhoudings wat dit moet besweer, met die anonimiteit van die karakters wat hulle weerloosheid binne hierdie milieu aksentueer. Prinsloo verskuif ook die grense van die gebruik van postmodernistiese tegnieke waar die onderskeid tussen feit en fiksie feitlik verdwyn, maar ook die onderskeie verhale ineengevleg word met mekaar sodat dit nie altyd duidelik is waar een verhaal ophou en ’n ander begin nie. Wat ’n relatief betekenislose klein detail in een verhaal is, word besonder betekenisvol as dit met ’n ander verhaal verbind word. Die bundel open met Die affair, waarin die verteller se pa se buite-egtelike verhouding met die weduwee op die dorp en die verteller se eie promiskue verhouding met die Noord-Amerikaner in twee parallelle storielyne vertel word, oënskynlik verbandloos met mekaar maar illustrerend van die aparte wêrelde waarin dit geskied. Wanneer die verteller aan die einde na die foto van sy ma staar, word hulle egter gelykgestel, albei slagoffers van manlike manipulasie. Aanduidend van hoe klein detail later betekenisvol raak, is dat hierdie verhaal noem dat die Pop Ster die verteller aan die Noord-Amerikaner voorgestel het, ’n besonderheid wat nie in hierdie verhaal enigiets beteken nie, maar in die slotverhaal die kern vorm.[13] Die wond het dieselfde verteller en bevat weer ’n verwysing na die pa se affair. Hier is dit egter interaksie tussen die verteller, sy suster en haar man, ’n polisieman, wat die kern van die verhaal vorm. Die verwonding van die titel word eindelik simbolies van toepassing gemaak op die hele samelewing, met elkeen van die karakters wat liggaamlik of psigies verwond is. Hierdie persoonlike problematiek word telkens verbind met die politieke situasie, wat die karakters dan in hulle verwonding simbole maak van die versteurde maatskaplike toestand. Hierdie kortverhaal is in 1992 die wenner van die De Kat kortverhaalwedstryd, met die beste verhale in hierdie kompetisie wat later gebundel word as Die wond en ander verhale. Hoe siek die maatskappy is, word uitgebeeld in Sy het nie ’n geluid gemaak nie, waar die maghebbers hulle posisie misbruik om angswekkende wandade teen ander mense te pleeg. Die verhaal Slagplaas verbeeld emosielose, anonieme seks tussen homoseksueles en bring dit in verband met berigte uit Nikoseë oor Irakese burgerlikes wat tydens die eerste Golfoorlog in hulle skuiling lewendig verbrand is deur ’n bom of missiel wat die deur na hulle skuiling versper het. Die seks vind plaas met ’n onaangename soet reuk in die agtergrond, wat van die slagplaas af kom. Die bundel sluit af met Nawoord, ’n verhaal wat weer aansluiting vind by die openingsverhaal, Die affair. Hierin skryf die verteller ’n brief aan die Noord-Amerikaner, waarin hy van ’n gemeenskaplike vriend X se selfdood vertel. X het blykbaar ’n rusie gehad met die Pop Ster, met wie hy op daardie stadium in ’n verhouding betrokke was, en is daarna selfdood. Die vervlietende aard van verhoudings en die lewe, en die oppervlakkigheid daarvan, kom sterk na vore in hierdie verhaal. In 1993 ken die uitgewery Hond en die tydskrif De Suid-Afrikaan ’n prys toe aan Slagplaas, omdat dit “die grense verskuif het”. Hulle stel hierdie prys spesiaal in omdat Slagplaas by die toekenning van die vorige jaar se boekpryse nie bekroon is nie en hierdie prys word eindelik slegs een keer toegeken. In 1996 is Slagplaas op die kortlys vir die toekenning van die Helgaard Steyn-prys vir die beste letterkundige werk van die voorafgaande vier jaar, nadat dit ook in 1993 genomineer is vir die Rapportprys.
Hierna verskyn [14]Weifeling,[15] wat minder afgerond is as Prinsloo se vorige bundels en in groot mate verhale bevat waar die leser noodsaaklike kennis moet dra van buite-tekstuele feite oor mense en gebeurtenisse. Met agternakennis is dit duidelik dat die skrywer teen hierdie tyd bewus was van die onafwendbaarheid en nabyheid van sy dood en dat die bundel dus waarskynlik oorhaastig gepubliseer is. Die titels en inhoud van sommige verhale laat vermoed dat die outobiografiese lyn hier selfs sterker deurloop as in sy ander bundels (byvoorbeeld Die storie van my neef, Die storie van my pa en Die storie van ’n slapelose man). Die storie van my neef beskryf die berigte en spekulasie oor die siekte van die verteller se neef, net om aan die einde die storie ook op homself van toepassing te maak en te verklap dat hy ook vir die simptome van vigs behandel word. In ’n tweetal verhale word klaarblyklik gepoog om herkenbare invloedryke mense in die Suid-Afrikaanse letterkundige wêreld te “ontmasker”. In A portrait of the artist gee die verteller uitbeelding van sy verhouding met ’n ouer skrywer wat hom in ’n sekere stadium van sy ontwikkeling baie gehelp het, maar reken af met die patriargale opset van hierdie verhouding. Skynbaar word daar ruim en verbatim aangehaal uit briewe wat die ouer skrywer aan hom gerig het. Die jas bevat weer verwysings na ’n uitgewer wie se gedrag hy verwerp aan die hand van skinderstories wat sy ore bereik. Die dun grens tussen feit en fiksie word deur die herkenbaarheid van die relevante persoonlikhede oorgesteek en die skerpheid van die kritiek wat Prinsloo uitspreek teen hierdie persone doen afbreuk aan die kwaliteit van die verhale – daar is inderdaad hier meer sprake van persoonlike as universele betekenis wat in die verhale gesoek kan word, hoewel laasgenoemde nie geheel en al uitgesluit is nie. Treffend is die sobere ironie waarmee die skrywer in ander verhale die naderende dood voorspel en beskryf.
Later word sy totale gepubliseerde oeuvre in die bundel Verhale[16] uitgegee, waarvoor Gerrit Olivier as redakteur opgetree het.[17]
Versamelbundels
Prinsloo se werk word in verskeie versamelbundels opgeneem.,[18][19][20] soos byvoorbeeld Jonkmanskas wat opgeneem word in Die Afrikaanse kortverhaalboek en Vertellers en Grensverhaal in Forces’ Favourites. Ander versamelbundels waarin sy werk verskyn sluit in Vuurslag en Soort soek soort. Van sy verhale word in vertaalde vorm in bloemlesings opgeneem wat in Engeland, Amerika en Nederland verskyn. Die Nederlander Riet de Jong-Goossens vertaal Die hemel help ons en ook Slagplaas in Nederlands en laasgenoemde verskyn as Slachtplaats kort voor sy dood.
Eerbewyse
Riana Scheepers behaal in 1997 haar Ph.D.-graad met ’n proefskrif wat in 1998 uitgegee is onder die titel Koos Prinsloo: die skrywer en sy geskryfdes. Adriaan Meyer, Riana se seun, skryf na sy dood die drama Prinsloo Versus oor Koos se lewe en werk, wat by die Klein Karoo Nasionale Kunstefees bekroon word met die Jong Kanna vir beste studenteteater.
Publikasies
Jaar | Publikasies |
---|---|
1982 | Jonkmanskas |
1987 | Die hemel help ons |
1992 | Slagplaas |
1993 | Weifeling |
2008 | Verhale |
Bronnelys
Boeke
- Beukes, W.D. (red.) Boekewêreld: Die Nasionale Pers in die uitgewersbedryf tot 1990. Nasionale Boekhandel Bpk. Kaapstad. Eerste uitgawe, eerste druk. 1992.
- Botha, Elize. Prosakroniek. Tafelberg Uitgewers Bpk. Kaapstad. Eerste uitgawe, 1987.
- De Vries, Abraham H. Kortom 2. Human & Rousseau. Kaapstad en Pretoria. Eerste uitgawe, 1989.
- Grové, A.P. Letterkundige sakwoordeboek vir Afrikaans. Nasou Beperk. Vyfde uitgawe. Eerste druk, 1988.
- Kannemeyer, J.C. Die Afrikaanse literatuur 1652–2004. Human & Rousseau Kaapstad. en Pretoria. Eerste uitgawe, 2005.
- Olivier, Gerrit. Koos Prinsloo (1957–1994) in Van Coller, H.P. (red.) Perspektief en Profiel Deel 2. J.L. van Schaik-Uitgewers. Pretoria. Eerste uitgawe, 1999.
- Scheepers, Riana. Koos Prinsloo: Die skrywer en sy geskryfdes. Tafelberg-Uitgewers Beperk. Kaapstad. Eerste uitgawe, 1998.
- Van Biljon, Madeleine. Geliefde leesgoed. Quellerie-Uitgewers Edms. Bpk. Kaapstad. Eerste uitgawe, 1996.
- Van Coller, H.P. (red.) Perspektief en Profiel Deel I. J.L. van Schaik-Uitgewers. Pretoria. Eerste uitgawe, 1998.
- Van Coller, H.P. (red.) Perspektief en Profiel Deel 3.Van Schaik-Uitgewers. Pretoria. Eerste uitgawe, 2006.
Tydskrifte en koerante
- Boekkooi, Paul. Dilemma met pryse. Insig, Junie 1988.
- Cochrane, Neil. Waarom sou Prinsloo relevant wees vir ’n jonger geslag? Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 46 no. 1, Herfs 2009.
- Glorie, Ingrid. Nederlandse huldeblyk aan Koos Prinsloo. Kalender, 1 Julie 1994.
- Joubert, Emile. Koos Prinsloo skryf oor eensaamheid, maar nie om te sus. Die Burger, 29 Januarie 1993.
- Korrespondent. Koos wen Hond se prys. Die Burger, 22 November 1993.
- Nieuwoudt, Stephanie. Koos was ’n komplekse, maar ook weerlose mens. Plus, 20 Oktober 1998.
- Olivier, Gerrit en Hattingh, Ry Koos Prinsloo (1957–1994). Tydskrif vir Letterkunde, Jaargang 32 no. 2, Mei 1994.
- Pieterse, Willemien. Ons het g’n illusie oor pryse. Insig, Junie 1988.
- Prins, M.J. Enkele verhale uit ‘Hoogtepunte in die Afrikaanse verhaalkuns’ byeengebring deur A.P Grové. Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 24 no. 3, Augustus 1986.
- Roos, Henriëtte. Hy het die geluidlose wanhoop verwoord. Insig, April 1994.
- Scheepers, Riana. Kompromislose vernuwer. Die Burger, 9 Maart 1994.
- Strachan, Alexander. By die lees van ‘And our fathers that begat us’. Tydskrif vir Letterkunde, Jaargang 30 no. 1, Februarie 1992.
Internet
- Botha, Riana Literator: http://www.literator.org.za/index.php/literator/article/view/832
- Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/1988/06/15/10/3.html
- Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/1988/09/10/3/5.html
- Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/1992/12/11/3/15.html
- Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/1992/12/12/7/1.html
- Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/1994/03/09/3/7.html
- Cochrane, Neil Tydskrif vir Letterkunde: http://www.letterkunde.up.ac.za/resensies/46_1/Rev%2001%20Cochrane.pdf
- Coetzee, Amanda Beeld: http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/1994/03/9/4/22.html
- De Bruin, Phillip Beeld: http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/1993/07/22/3/2.html
- De Lange, Johann en Hattingh, Ryk Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2004/03/27/BY/07/01.html%5Bdooie+skakel%5D
- Erasmus, Elfra Beeld: http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/1992/12/10/2/8.html%5Bdooie+skakel%5D
- Erasmus, Elfra Beeld: http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/1993/04/28/1/3.html
- Esaach: http://www.esaach.org.za/index.php?title=Prinsloo,_Koos
- Geni: https://www.geni.com/people/Koos-Jacobus-Petrus-Prinsloo/6000000004302378420
- Glorie, Ingrid Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/1994/07/08/3/9.html%5Bdooie+skakel%5D
- Joubert, Emile Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/1993/01/29/4/1.html
- Lamprecht, Deon Beeld: http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/1992/12/16/2/17.html%5Bdooie+skakel%5D
- LitNet ATKV-Skrywersalbum 3 Junie 2010: www.litnet.co.za
- NB-Uitgewers: http://www.nb.co.za/authors/615 Geargiveer 15 November 2016 op Wayback Machine
- Nieuwoudt, Stephanie Beeld: http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/1998/10/20/5/2.html
- Olivier, Gerrit Beeld: http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/1994/03/9/3/6.html%5Bdooie+skakel%5D
- Scheepers, Riana Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/1994/03/09/4/6.html%5Bdooie+skakel%5D
- Scheepers, Riana LitNet: http://www.litnet.co.za/die-skrywer-het-nie-die-laaste-se-nie/
- Van Jaarsveld, Ingrid Beeld: http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/1994/03/7/1/1.html%5Bdooie+skakel%5D
- Wessels, Roux, Beeld: http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/1992/12/12/1/1.html
Verwysings
- Riana Scheepers se gepubliseerde proefskrif “Koos Prinsloo: Die skrywer en sy geskryfdes” is gebruik as vernaamste bron vir lewensbesonderhede en waar klein verskille voorkom tussen hierdie bron en ander bronne, is voorkeur gegee aan Scheepers se inligting. Só word die naam van Koos Prinsloo se vader se geboorteplek in sommige bronne aangedui as Verbrandebos, terwyl Scheepers beweer dat dit Waterval is.
- Die verhaal Skrot word later opgeneem in Prinsloo se debuutbundel Jonkmanskas.
- Die hele polemiek en die openbare menings wat gelig is word in detail deur Riana Scheepers in Koos Prinsloo: Die skrywer en sy geskryfdes behandel op bladsye 100-103.
- Kerkorrel, Johannes en Scheepers, Riana. Kerkorrel vs. Prinsloo vs. Scheepers. Insig, Oktober 1999.
- Eie kantoor. Prinsloo sterf weens vigs. Die Burger, 7 Maart 1994.
- Brink, André P. Rapport, 9 Januarie 1983.
- Smuts, J.P. Burgerband. Tafelberg-Uitgewers Beperk. Kaapstad. Eerste uitgawe, 1985.
- Van Zyl, Ia. Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 21 no. 2, Mei 1983.
- Brink, André P. Rapport, 6 Desember 1987.
- Viljoen, Hein. Insig, Februarie 1988.
- Liebenberg, Wilhelm. Insig, Februarie 1993.
- Snyman, Henning. Rapport, 13 Desember 1992.
- Pienaar, Hans. Insig, Oktober 1992.
- Hambidge, Joan. Insig, November 1993.
- Scheepers, Riana. Die Burger, 30 November 1993.
- Greeff, Rachelle. Rapport, 15 Februarie 2009.
- Hambidge, Joan Woorde wat weeg: http://joanhambidge.blogspot.co.za/2013/02/koos-prinsloo-verhale-2008.html
- Van Zyl, Ia. Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 21 no. 2, Mei 1983.
- Visagie, Andries. Rapport, 15 Februarie 2009.
- Venter, L.S. Beeld, 7 Desember 1998.