Koninkryk van die Nederlande

Volgens die Statuut vir die Koninkryk van die Nederlande is die volgende sake Koninkryksaangeleenthede:

• Handhawing van die onafhanklikheid en die verdediging van die Koninkryk;
• Buitelandse sake;
• Nasionaliteit (Nederlanderskap);
• Reëlings vir nasionale onderskeidings en die vlag en wapen van die Koninkryk;
• Nasionaliteit van seeskepe onder die Nederlandse vlag, behalwe seilskepe;
• Toesig op onderlinge toelating en onderlinge uitsetting van Nederlanders;
• Uitsetting van vreemdelinge;
• Uitlewering van gevangenes.

Verder kan ander onderwerpe in oorleg tot Koninkryksaangeleentheid verklaar word.

Artikel 43 van die Statuut bepaal dat fundamentele menslike regte en vryhede, die regsekerheid en deugdelikheid van bestuur aangeleenthede van die Koninkryk is. Van hierdie aangeleenthede wat Aruba, Curaçao en/of Sint Maarten nie direk raak nie, word gereël volgens die bepalings uit die Grondwet (en dus feitlik deur Nederland).

Troon van die Koning van die Koninkryk der Nederlande

Formeel ken die Statuut 'n Kroon van die Koninkryk, 'n Koninkryksregering, 'n wetgewer van die Koninkryk en 'n Raad van State (van die Koninkryk). Hierdie institute vind hul reëlings in die Grondwet met aanvullings in die Statuut.

Die Kroon van die Koninkryk word gedra deur die erflike Koning van die Nederlande. Hy is staatshoof van die Koninkryk en voer die regering oor die Koninkrijk en oor die lande afsonderlik. Die huidige Koning is Willem-Alexander van die Nederlande. In Aruba, Curaçao en Sint Maarten word die Koning verteenwoordig deur 'n goewerneur, wat die Koning as staatshoof van die Koninkryk en in die regeringsuitvoering in daardie land vervang.

Die Koninkryksregering is die Koning en die Ministerraad van die Koninkryk tesame. Die Ministerraad van die Koninkryk bestaan uit die Nederlandse ministers aangevul met drie gevolmagtigde ministers, wat deur Aruba, Curaçao en Sint Maarten (elk een minister) afsonderlik gestuur word.

Die wetgewer van die Koninkryk bestaan uit die (Nederlandse) State-Generaal en die Koninkryksregering tesame. Art. 15, 16 en 17 van die Statuut gee egter enige stemregte aan die State van Aruba, State van Curaçao en die State van Sint Maarten.

Die Koninkryk het geen gesamentlike parlement nie. Inwoners van Aruba, Curaçao en Sint Maarten, wat nie vir die State-Generaal kan stem nie (maar hul eie State/parlemente het), het geen verteenwoordiging in die State-Generaal. Volgens sommiges is dit 'n groot demokratiese tekort. In 1997 het Ernst Hirsch Ballin in die Eerste Kamer (van die State-Generaal) gepleit vir die oprigting van 'n Koninkryksparlement.[4]

'n Wat wat deur die wetgewer van die Koninkryk uitgevaardig word en in die hele Koninkryk geldig is, word 'n Rykswet genoem. 'n Voorbeeld van 'n rykswet is die Rijkswet op het Nederlanderschap, wat die nasionaliteit en staatsburgerskap reël. Ook 'n gevolmagtigde minister van Aruba, Curaçao of Sint Maarten kan 'n rykswet indien. As die regerings van Aruba, Curaçao en/of Sint Maarten nie met 'n rykswet saamstem nie, kan die State-Generaal die rykswet nie met 'n gewone meerderheid van 76 stemme aanneem nie, maar is 'n meerderheid van 90 stemme nodig.

De Raad van State van die Koninkryk gee wetadvies aan die regering en is die hoogste bestuursregter van die Koninkryk. Die Raad van State van die Koninkryk bestaan uit die Nederlandse Raad van State, uitgebrei met die lede wat deur die Koning benoem is om Aruba, Curaçao en Sint Maarten te verteenwoordig.

In die Europese deel van Nederland word sake in eerste aanleg behandel by een van die negentien regbanke. Mense kan teen uitsprake van 'n regbank in appèl gaan by een van die vyf geregshowe of een van die bestuursregtelike appèlhowe. Aruba, Curaçao, Sint Maarten en Karibiese Nederland het gesamentlik 'n regbank en 'n (hoër) geregshof. Die regbank en die geregshof van Aruba, Curaçao, Sint Maarten en Karibiese Nederland is in staat om vier verskillende wette te hanteer. Elke outonome land het natuurlik sy eie wette.

Van uitsprake van die geregshowe is 'n kassasie by die Hoë Raad van die Nederlande moontlik.

Op grond van artikel 38 van die Statuut bepaal dat outonome lande onderling afsprake en samewerkingsooreenkomste kan tref. Hierdie samewerkingsooreenkomste kan per rykswet bekragtig word. Die regbank en die geregshof van Aruba, Curaçao, Sint Maarten en Karibiese Nederland is 'n voorbeeld van so 'n samewerkingsooreenkoms.

Regeringsgeboue

Parlementsgebou van Aruba in Oranjestad Parlementsgebou van Aruba in Oranjestad   Fort Amsterdam, Willemstad, Curaçao Fort Amsterdam, Willemstad, Curaçao   Binnenhof in Den Haag, Nederland Binnenhof in Den Haag, Nederland   Regeringsgebou van Sint Maarten in Philipsburg Regeringsgebou van Sint Maarten in Philipsburg