Kokerboom
Die kokerboom (Aloidendron dichotomum, voorheen Aloe dichotoma) is nie 'n boom in die engere sin van die woord nie, maar 'n vetplant wat tot die familie van aalwyne (Asphodelaceae) behoort.[1] Die aalwyne is 'n Afrika-genus van vetplante of sukkulente waarvan net enkele tot bome kan uitgroei. Die kokerboom kom in woestyn- en halfwoestyngebide voor in die droë noordooste van die Karoo in Suid-Afrika (onder andere by Brandvlei) en die suide van Namibië, onder andere in die Kokerboomwoud by Keetmanshoop.[2]
| Kokerboom | |
|---|---|
 | |
Wetenskaplike klassifikasie  | |
| Domein: | Eukaryota |
| Koninkryk: | Plantae |
| Klade: | Tracheofiete |
| Klade: | Angiospermae |
| Klade: | Eensaadlobbiges |
| Orde: | Asparagales |
| Familie: | Asphodelaceae |
| Subfamilie: | Asphodeloideae |
| Genus: | Aloidendron |
| Spesie: | A. dichotomum |
| Binomiale naam | |
| Aloidendron dichotomum (Masson) Klopper & Gideon F.Sm., (2013) | |
 | |
| Verspreidingskaart van Aloe dichotoma (ligblou) in Suider-Afrika | |
| Sinonieme | |
| |
Hierdie bome is klein met 'n kenmerkende dik stam en 'n digte, geronde kroon. Die blare is tipies van 'n vetplant, vlesig en sag wat sap afgee wanneer dit fyngedruk word, en het 'n blougroen of geelgroen kleur. Soos ander aalwynplante het die blare 'n rand met klein, geelbruin tande. Kokerbome dra heldergeel blomme wat in are bo die blaarroset gedra word. Die boom se vrug is in die vorm van 'n kapsule.
San van vervloë dae het die bas van kokerbome gebruik om kokers vir hul gifpyle te maak.
Die kokerboom kom voor van Namakwaland in die Groot-Karoo noordwaarts tot selfs in die Kaokoveld in Namibië, waar dit in groot getalle teen rotsagtige hange groei. Die kokerboom is 'n kenmerkende spesie wat naverwant is aan die Aloidendron pillansii en Aloidendron ramosissimum, veral wat vorm, grootte en blomstruktuur betref, maar is tog duidelik onderskeidend wat algemene groeiwyse en omgewing betref.
Daar word algemeen van die Aloidendron dichotoma gepraat as die kokerboom of pylkokerboom omdat die San en Khoi die dik, buigbare bas en takke gebruik het om kokers vir hul pyle te maak. Die kokerboom aard goed in warm, droë gebiede en word dikwels aangetref in donker rotsformasies wat in die warm somermaande baie hitte absorbeer. Gewoonlik kom die kokerboom yl verspreid voor, maar in sommige dele groei kokerbome in groot groepe bymekaar, wat selfs die indruk van 'n woud wek.
Die kokerboom word omtrent 9 m hoog en het 'n dik hoofstam wat naby die grond tot 1 m in deursnee is. Die stam word van die middel af geleidelik slanker en vertak vandaar in verskeie takke. Daar is ongeveer 20 grysgroen blare aan elke tak – tot 35 cm lank en 5 cm breed by die basis. By gesonde jong plante is die blaarbasis breër.
Die dun, donkergroen blare vorm rosette aan die bopunt van elk van die sytakke. Uit elke roset ontstaan daar in die middel van die winter suurlemoengeel blomritse. Die blomtrosse is oor die algemeen silindries. Die botsels is geel en bo groen, terwyl die blomme wissel van lemoengeel tot 'n helder kanariegeel wanneer hulle oopgaan.
Die plant het min waarde vir weiding:
| EIW | SWIW | LnregWIW | |
|---|---|---|---|
| Weidingsindekswaarde[3] | 1 | 1 | 0.9 |
Sien ook
Fotogalery
Kokerbome in 'n kweekhuis.
In blom.
Kokerboom in suidelike Namibië.
Kokerboom: gegroei van Mei tot Augustus
Kokerboom te Visrivier-canyon, Namibië
Kokerboomwoud in die aand naby Keetmanshoop, Namibië.
Versamelvoëls (Philetairus socius) se neste in 'n kokerboom, Noord-Kaap.
Kokerboom in blom in die Augrabies- Nasionale Park.
Die blomme van die kokerboom in Mei te Augrabies- Nasionale Park.
Kokerbome en dolerietrotse naby Keetmanshoop.
Kokerboom in die Onder-Karoo, naby Tankwa-Karoo
Verwysings
Bronnelys
- Braam van Wyk: Identifiseer die bome van Suider-Afrika (2008). Struik Uitgewers. ISBN 978-1-77007-730-0.
- Wêreldspektrum, 1982, ISBN 0908409567 band
Eksterne skakels
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Kokerboom.
Wikispecies het meer inligting verwant aan Kokerboom