Kinkhoes
Kinkhoes is 'n aansteeklike kindersiekte wat veroorsaak word deur die bakterie Hemophilus pertussis. In die jare voor inenting en antibiotika het dit gepaard gegaan met baie longkomplikasies en sterftes.
|
|
Vrywaring: Die mediese inligting verskaf op Wikipedia dien slegs as 'n riglyn en dra geen waarborg van feitelike korrektheid nie. Enige vrae of klagtes oor u persoonlike gesondheid behoort na 'n dokter verwys te word. |
| Kinkhoes | ||
| Klassifikasie en eksterne bronne | ||
 | ||
| 'n Jong seun met kinkhoes | ||
| ICD-10 | A37 | |
| ICD-9 | 033 | |
| DiseasesDB | 1523 | |
| MedlinePlus | 001561 | |
| eMedicine | emerg/394ped/1778 | |
| MeSH | D014917 | |
 Mediese waarskuwing | ||
Geen data
<50
50–100
100–150
150–200
200–250
250–300
300–350
350–400
400–450
450–500
500–550
>550
0–0
1–1
2–3
4–4
5–5
6–32
33–38
39–44
45–79
Haemophilus Pertussis
Die Belgiese bakterioloog Jules Bordet en sy Franse kollega Octave Gengou was die eerste geleerdes wat die mikrobe wat kinkhoes veroorsaak, gekweek het. Die wetenskaplike naam van die kiem is Haemophilus pertussis, maar selfs na meer as 100 jaar word nog dikwels daarna verwys as die Bordet-Gengou-basil.
Haemoph//us pertussis Is een van die kleinste bakterië wat menslike siektes veroorsaak. Dit is ongeveer 0,001 mm lank en 0,0002 mm breed. Haemophllus beteken "liefhebber van bloed". Die kinkhoes-basil word so genoem omdat dit een van 'n groep bakterië is waaraan bloed verskaf moet word wanneer hulle kunsmatig in 'n laboratorium gekweek word. Pertussis beteken "hoes" - die mees kenmerkende eienskap van infeksle deur die mlkrobe.
'n Kinkhoes-aanval
Die weefsel wat die lugpype na die longe uitvoer, word deur die Bordet-Gengou-basil aangeval. Wanneer 'n kind wat die siekte onder lede het, hoes, versprei hy dus 'n groot aantal van die gevaarlike bakterieë in die lug rondom hom. Enige persoon naby hom kan van die kieme inasem en aangesteek word.
Die periode na besmetting en totdat die eerste simptome van die siekte verskyn, staan bekend as die ontkiemingstyd. In die geval van kinkhoes wissel die periode tussen agt en veertien dae. 'n Kinkhoes-aanval begin gewoonlik met 'n loopneus, die liggaamstemperatuur is bo normaal en die persoon hoes liggies. In die beginstadium toon dit baie ooreenkomste met 'n gewone verkoue, maar pleks dat dit na twee of drie dae ophou, vererger die hoes. In die meeste gevalle oorval hoesbuie die pasiënt en eienaardige en kommerwekkende geluide word gehoor wanneer die sieke sy asem intrek.
Veral by jong kinders gaan die hoesbuie gepaard met vomering, maar eienaardig genoeg veroorsaak die herhaaldelike vomering selde gewigsverlies.
Kinkhoes duur 'n maand of meer en gedurende die grootste deel van die tyd kan die pasiënt ander mense aansteek. Wanneer die liggaamstemperatuur weer tot normaal terugkeer, begin die pasiënt beter voel. Dikwels hou die hoesbuie nog vir maande aan, selfs nadat die ander simptome verdwyn het.
'n Deurbraak
Aangesien kinkhoes so 'n ernstige siekte is en so dikwels jong kinders aanval, het wetenskaplikes lank intensiewe navorsing daaroor gedoen. 'n Groot deel van die navorsing is gewy aan 'n metode om kinders deur inenting teen die siekte te beskerm.
Die eerste deurbraak in die lang stryd was toe Bordet en Gengou die klein basil in 'n spesiale medium in hul laboratorium gekweek het. Daarna is verskeie pogings aangewend om entstof van kulture van die organismes voor te berei. Dit was egter eers in 1939 dat die Amerikaanse dokters Pearl Kendrick en G. Eldering die resultate van die eerste volledige en geslaagde inentingsproewe gepubliseer het. Die Mediese Navorsingraad in Brittanje het gedurende 1945 tot 1950 baie noukeurige proewe op die Amerikaanse tipe entstof uitgevoer. Die proewe het getoon dat die entstof baie goeie resultate lewer. Kort hierna was die entstof ook in ons land aan almal beskikbaar en vandag sterf baie min kinders jaarliks aan kinkhoes.
Die entstof is egter nie onfeilbaar nie en partykeer kry kinders wat ingeënt is, steeds kinkhoes, maar dan kom dit gewoonlik in 'n baie ligte graad voor.
Bronne
- Dokter in die huis, Dr Jan van Elfen, 1993 ISBN 0 624 03234 5
- KENNIS, Volume 1, 1980, bl. 143, ISBN 0-7981-0823-1
