Kamtsjatka-skiereiland

Prototipes van Loenochod, die eerste Sowjet-Russiese maanverkenningsvoertuig, is in die 1960's in Kamtsjatka se vulkaniese landskappe getoets.[9] Die foto wys Loenochod-1 in die Moskouse Ruimtevaardersmuseum

Die bestaan van Kamtsjatka is uit vroeë mondelinge berigte en verslae verneem, maar eers van die 1690's af (volgens sommige bronne van 1672 af) is hierdie inligting met die eerste getekende kaarte en betroubare dokumentêre bronne bevestig. Iwan Goligin het eerstehandse kennis oor die skiereiland opgedoen. Die stelselmatige verkenning het met die reise van Loeka Morotsko in 1695–1696 en Wladimir Atlasof tussen 1696 en 1699 begin.[10]

Volgens historiese oorlewerings was die kosak Wladimir Atlasof die eerste Russiese ontdekkingsreisiger wat die skiereiland verken en vir Rusland in besit geneem het. Hy het twee forte aan die oewer van die Kamtsjatkarivier laat bou wat gaandeweg tot handelsposte gegroei het. Die inheemse bevolking – Itelmene, Tsjoektsje, Ewene en Korjakke – is nadelig geraak deur die kontak met Europeërs en hul getalle het merkbaar afgeneem. Tans word kleiner bevolkings van Tsjoektsje veral in die noordooste aangetref, Ewene in die sentrale gedeelte van die skiereiland en Korjakke aan die weskus. Baie van hulle het hul tradisionele leefstyl bewaar, met rendierteelt en visvangs as ekonomiese basis. Rendiervleis en vis is hul stapelvoedsel, terwyl rendiervelle as basis vir hul klerevervaardiging dien.

In 1740 het die befaamde Deense seevaarder en ontdekkingsreisiger in Russiese diens, Vitus Bering, in Awatsjabaai voet aan wal gesit. Hy het die baai se groot natuurlike hawe as basis gekies vir sy vaarte in 'n oostelike rigting tot aan die kus van die latere kolonie Russies-Amerika. Die nedersetting, wat in Awatsjabaai gevestig en Petropawlofsk genoem is, sou 'n belangrike seehawe en basis vir latere vaarte rondom die wêreld word. So het skepe onder bevel van beroemde ontdekkers en seevaarders soos kaptein James Cook, Jean-François de La Pérouse, Adam Johann von Krusenstern en Charles Clerke hier aangedoen. Laasgenoemde, 'n offisier in die Britse Koninklike Vloot, het James Cook opgevolg as kommandeur op die derde ontdekkingsreis na die Stille Oseaan nadat Cook in Februarie 1779 op Hawaii deur Polinesiërs doodgemaak is. Ses maande later is Clerke op Kamtsjatka aan tuberkulose oorlede en hier begrawe.

Tot in die laat 19de eeu, toe die keiserlike koloniale besittings in Alaska aan die Verenigde State verkoop is, was Kamtsjatka as die onherbergsaamste streek in die Russiese Tsareryk beskou. Die lang seereis van ses maande na die skiereiland, met sy ongerepte wildernis en pelse as enigste goed van beperkte ekonomiese belang, was nie die moeite werd nie. Omstreeks 1920 het Kamtsjatka, naas ander sakegeleenthede in Bolsjewistiese Rusland, nogtans die belangstelling van 'n groep Amerikaanse Weskus-kapitaliste gewek (onder wie Edward L. Doheny van Pan-American Petroleum; William L. Stewart, voorsitter van Union Oil; Max Whittier, wat aan Associated Oil verbonde was; en Harry Chandler, uitgewer van die Los Angeles Times – met Standard Oil of California as hoof-belangstellende onderneming stilletjies op die agtergrond). Washington Baker Vanderlip (1867–1943), wat in die mynbou- en oliebedryf werksaam was en in die 1890's as prospekteerder na Siberië gekom het, het in Moskou as onderhandelaar vir die sindikaat opgetree – as een van die hooffigure in 'n historiese episode wat aan hom die bynaam "Khan van Kamtsjatka" sou besorg.[11]

Kamtsjatka was net 'n klein deel van die gebied wat destyds ter sprake was – naamlik die hele Siberië oos van die 160^ste meridiaan, 'n streek met sowel groot olie-, steenkool- en houtreserwes as belowende vishengelplekke waarvan die waarde deur Vanderlip op sowat $3 miljard beraam is. In Oktober 1920 het hy beweer dat die Amerikaners 'n konsessie van 66 jaar, insluitende twee vlootbasisse (waarvan een in Awatsjabaai), sou ontvang. Onderhandelinge oor die besonderhede van die ooreenkoms met Wladimir Lenin, wat 'n konsessie van sestig jaar voorgestel het (en die hele saak as 'n gulde geleentheid beskou het om die Verenigde State en Japan as nuwe opkomende moondheid in die Noordelike Stille Oseaangebied teen mekaar uit te speel), was egter nie vrugbaar nie.[12][13]

Een van die hoofredes was dat die betrokke gebied as deel van 'n outonome bufferstaat, die Republiek van die Verre-Ooste (RVO) wat deur Moskou in 1920 geskep is, nie onder die beheer van die Sowjet-Russiese regering was nie. 'n Tweede was onderhandelinge met 'n tweede Amerikaanse sindikaat wat deur die RVO-regering self gevoer is. 'n Derde struikelblok was die feit dat Washington die destydse Sowjet-bewind nie formeel erken het nie – die papier waarop enige konsessie-ooreenkoms geskryf sou wees, sou waardeloos bly solank die VSA nie bereid was om 'n nuwe koers teenoor die bewind in Moskou in te slaan nie. In Mei 1921 het politieke en militêre ontwikkelinge die onderhandelinge gedwarsboom. Met Japannese steun het Wit troepe Wladiwostok beset en 'n klein garnisoen na Kamtsjatka gestuur. Wladiwostok en Kamtsjatka is tot in Oktober 1922 deur hulle beset.

Tot en met 1990 was Kamtsjatka as vlootbasis 'n militêre spergebied wat vir buitelanders en die meeste Russe sonder 'n spesiale toegangspermit, wat slegs deur die veiligheidsagentskap KGB uitgereik kon word, nie toeganklik was nie. Die vloothawe in Petropawlofsk, 'n basis vir die Russiese Stille Oseaanvloot, insluitende sy duikbote, was nie die enigste militêre instelling wat sodoende beskerm is nie.[14]

Van 1955 af het 'n geheime toetsterrein vir interkontinentale ballistiese missiele naby die nedersetting Kljoetsji, sowat 450 km noord van Petropawlofsk, ontstaan. Dit was bekend as die Koera-basis, en het met sy inbedryfstelling in 1957 die belangstelling van die VSA se geheime diens, CIA, en die Pentagon gewek. Vanuit die Amerikaanse Shemya-lugmagbasis, sowat 935 km van Koera af geleë op die gelyknamige Aleoete-eiland en later bekend as Eareckson Air Station, is gereeld spioenasievlugte onderneem waarby Amerikaanse vliegtuie die Sowjet-Russiese lugruimte binnegedring het. Soms is hierdie spioenasievliegtuie neergeskiet, maar steeds is een doelwit bereik – met hierdie soort provokasies was die Sowjet-basisse genoodsaak om hul radarstelsels in te skakel. Sodoende kon die Amerikaners belangrike gegewens versamel.[15]

Op 1 September 1983, gedurende 'n fase van verhoogde spanninge in die Koue Oorlog tussen Oos en Wes, het 'n Suid-Koreaanse Boeing 747-makrostraler met 269 passasiers en bemanningslede aan boord, Korean Airlines-vlug 007 wat uit Anchorage in Alaska afkomstig was op pad na Seoel, per ongeluk in die spersone gevlieg. Blykbaar kon die straler nie op koers gehou word nie nadat die KAL-vlieëniers nie die korrekte modus vir die outomatiese vlieënier gekies het nie.

Nadat dit deur Russiese lugmagvlieëniers met 'n Amerikaanse spioenasie-vliegtuig verwar is en die Koreaanse vlieëniers die skote in die lug, waarmee hulle gewaarsku sou word, nie raakgesien het nie, het Sowjet-Russiese vegvliegtuie lug-tot-lug-missiele afgevuur. Die straler se enjins is ernstig beskadig. Dit het met 'n daalvlug begin en uiteindelik in die Stille Oseaan neergestort. Daar was geen oorlewendes nie. In die nasleep van die ongeluk het die Amerikaanse regering onder president Ronald Reagan besluit om algemene toegang tot die globale posisioneringstelsel (GPS) te verleen.

Korjakië, geleë in die noorde van die skiereiland, was tot in 2007 amptelik bekend as die Korjakiese Outonome Okroeg. Die administratiewe sentrum was Palana. In 'n referendum is besluit om die gebied van 1 Julie 2007 af met die Outonome Okroeg Tsjoekotka te laat saamsmelt.

Die Koerilemeer lê digby die skiereiland se suidelikste punt

Tot en met 1990 was Kamtsjatka as militêre spergebied nie vir die algemene publiek of buitelanders toeganklik nie. Aangesien die seehawens van groter strategiese belang was as die binneland, is geen spoorweë gebou nie. Weens die swak padnetwerk is helikopters tans die geskikste vervoermiddel vir reise oor langer afstande, soos besoeke aan besienswaardighede soos die Vallei van Geisers of die Koerilemeer. Helikopters was in die Sowjettydperk 'n vervoermiddel vir die algemene publiek in Siberië, maar bly vandag gewoonlik beperk tot toeriste nadat brandstofkoste die hoogte ingeskiet het. Openbare vervoer in die gebied steun nou op busroetes. Busse is allesbehalwe nuut; meestal is dit Suid-Koreaanse passasierbusse wat deur Russiese ondernemings tweedehands gekoop word nadat hulle deur die oorspronlike eienaars buite bedryf gestel is, of minibusse.

Padveiligheid op die skiereiland word nadelig beïnvloed deur ingevoerde tweedehandse Japannese motors met 'n regterstuur.[18] Op Sentraal-Kamtsjatka se ongeteerde paaie moet motorbestuurders motors wat vooruit ry op 'n veilige afstand volg weens die groot stofwolke wat opslaan.

Op Kamtsjatka word elektrisiteit deur plaaslike steenkool-, water- en geotermiese kragsentrales opgewek. Weens die uitgestrektheid van die gebied en tegniese probleme word die kragvoorsiening aan bepaalde plekke moontlik op tye onderbreek. Buite die groter nedersettings word elektrisiteit nie binne die toleransies voorsien wat in Noord-Amerika en Europa gespesifiseer is nie. Die werking van alle elektriese toestelle, wat deur toeriste saamgebring word, kan derhalwe nie gewaarborg word nie.[19]

Terwyl kragtariewe as gevolg van invoere oor lang afstande tussen 50 en 100 persent hoër is as in die digter bevolkte Europese Rusland, word kapasiteite uitgebrei. In September 2002 is 'n geotermiese aanleg naby die vulkaan Moetnofski deur die Russiese elektrisiteitsverskaffer RAO UES in bedryf gestel wat aanvanklik 25 MW kon opwek.[20] Die kapasiteit is later tot 50 MW verdubbel. Die vulkaan se warmwaterbronne skep in sy onmiddellike omgewing sneeutonnels wat tot 500 meter lank kan wees. Vir die geotermiese aanleg is 17 boorgate geboor. Aangesien die vulkaan en aanleg sowat 70 km suid van Petropawlofsk geleë is, word veral die grootste nedersetting van Kamtsjatka van geotermiese krag voorsien.[21]

Die Wêreldbank, wat die projek ter waarde van sowat €150 miljoen saam met die Europese Bank vir Heropbou en Ontwikkeling help befonds het, het na die ekologiese en ekonomiese voordele van die aanleg verwys. Goed betaalde werksgeleenthede het egter nouliks op Kamtsjatka ontstaan – die geotermiese aanleg word vanuit Moskou per satelliet bestuur.[22]

Vir Kamtsjatka se oorspronklike bewoners was aardwarmte van essensiële belang in die bitterkoue wintermaande. Die ondergrondse wonings, wat hulle diep in die grond gegrawe het, het dubbele beskerming teen koue lug verleen – deur die aarde se isolerende werking en deur die geotermiese warmte wat van benede gekom het. Teen 'n diepte van sowat vyf meter was die behuising sodoende omstreeks 10 °C warm.[23]