J.C. Bloem

Jacques Bloem se oupa, Jacobus Cornelis Bloem, is gebore in 1822 te Tilburg en was minister van finansies in die konserwatiewe Heemskerk Azn-kabinet. Sy seun, Jacobus Willem Cornelis Bloem, die vader van Jacques Bloem, het in 1886 burgemeester van Oudshoorn by Alphen aan den Rijn geword en was met Catharina Maria Anna van Eck getroud.

Jacques Bloem was hul eerste kind. Hy het grootgeword in 'n beskermde milieu. Sy oupa het in 1902 'n groot erfenis nagelaat, welke Bloem se vader in staat gestel het om ontslag te neem. Die gesin sou voortaan sorgeloos kon lewe in 'n villa by Amersfoort. Dié erfenis het egter in 1904 soos mis voor die son verdwyn, vermoedelik as gevolg van die wanpraktyke van die batebestuurder. Dit het bygedra tot die Bloem-gesin se wantroue van die "boze buitenwereld". In 1914 is sy vader benoem tot burgemeester van die Hardenberg-gemeente, waarna die gesin in 1915 na Almelo verhuis het. Die beskermde milieu waarin die jong Bloem grootgeword het, het 'n groot invloed op hom uitgeoefen. Hy sou dit later beskryf as 'n "verloren paradijs", waarna geen terugkeer moontlik was nie. Op skool was hy 'n baie gematigde presteerder, maar hy was voorbestem vir studies in die regte.

Bloem het hom vanaf ongeveer 1903, vermoedelik geïnspireer deur die werk van Jacques Perk, tot digter ontwikkel. In 1908 het hy Jan Greshoff ontmoet, en ook vlugtig met P.N. van Eyck kennis gemaak, welke 'n belangrike en stimulerende rol in sy ontwikkeling as digter vervul het.

Na vergeefse pogings is enkele gedigte tog in 1910 geplaas in De Beweging, die letterkundige tydskrif van Albert Verwey. Hierdie vroeë poësie toon die invloed van P.C. Boutens. In sy latere werk is die invloed van Karel van de Woestijne veral merkbaar.

Bloem was intelligent, maar het nie veel geesdrif getoon ten aansien van sy studies nie. Hy het groot hoeveelhede geld aan boeke en later ook aan drank uitgegee, waardeur hy groot bedrae skuld opgeloop het. In 1915 was hy ernstig siek aan pleuritis. Hy het in 1916 op 24 stellinge (wat merendeels "geleend" is van P.N. van Eyck) tot doktor in regswetenskap gepromoveer aan die Rijksuniversiteit Utrecht. [1] Daarna het 'n nuwe lydensweg begin, omrede hy nou 'n pos by die munisipale sekretaris in Amsterdam moes aanvaar. Hy het 'n diepe afkeur gehad aan sy ouers se nuwe woning te Almelo. Hy het egter die pos, en ook sy volgende posisies, nie lank beklee nie. Hy wou eerder burgemeester wees, maar tog het hy na die dood van sy vader die aangebode amp as burgemeester van Hardenberg van die hand gewys. Hy het slegs die redakteurskap van die Nieuwe Rotterdamsche Courant (1920-27) vir 'n aansienlike tyd behou. In 1921 is sy debuutbundel Het Verlangen vrygestel.

In 1925 het Bloem die twintig-jaar-jonger Clara Eggink ontmoet. Hulle is in 1926 getroud. Bloem het egter 'n ideale beeld van 'n jong vrou gehad wat niemand kon bevredig nie. Die geboorte van hul seun Wim in 1927 het tydelik versoening gebring, maar byna gelyktydig hiermee is Bloem by die NRC afgedank weens 'n gebrek aan ywer asook persoonlike konflikte. In 1928 is hy aangestel as hofklerk in De Lemmer, waarna die egpaar hulle in Sint Nicolaasga gevestig het waar hy spoedig sou kla oor sy eensame bestaan. Hulle het wel besoeke van verskeie digters en skrywers ontvang soos E. du Perron, Hendrik Marsman, J.J.Slauerhoff en Theun de Vries.

Na 'n tydperk van lae produktiwiteit het Bloem omstreeks 1930 weer meer werk begin lewer. In 1931 het die gesin in Breukelen in Utrecht gaan woon, waar Bloem griffier by die kantonhof geword het, maar min ywer getoon het. Sy huwelik met Eggink het egter geblyk 'n onmoontlike verhouding te wees, gegewe die groot kontraste tussen die twee. In 1932, die jaar waarin sy moeder oorlede is, het Bloem en Eggink geskei. Eggink het hierna met die digter Jan Campert getrou. In 1932 het daar ook in die tydskrif De Gids 'n vernietigende resensie deur die hoofredakteur, Martinus Nijhoff, oor Bloem se onlangs vrygestelde bundel Media Vita verskyn, wat gelei het tot konflik tussen Bloem en Nijhoff.

Nadat die kantonhof in Breukelen ontbind is het Bloem by verskillende adresse tuisgegaan. Hy het in Kijkduin beland, waar Clara Eggink by hom ingewoon het, en in 1936 na Den Haag verhuis. In 1935 het hy 'n pos by die Ministerie van Maatskaplike Sake en Indiensneming gekry, waar hy tot 1942 sou aanbly. In 1939 het hy teruggekeer na Clara Eggink, nadat sy van Jan Campert geskei is. Intussen is sy bundel getitel De Nederlaag in 1937 vrygestel. Soos die titel suggereer, straal dit 'n neerslagtige lewensvisie uit.

Die besetting van Nederland in 1940 het Bloem genoodsaak om na Voorburg in Suid-Holland te verhuis. In 1942 is hy aangestel as griffier vir Zutphen. Hy het in 1945 ontslag geneem. Na die bevryding van Nederland het hy vir 'n kort rukkie (weer saam met Clara Eggink) in Zutphen gewoon. Sy het na Amsterdam verhuis, waarop hy in 1946 gevolg het. In 1947 is die bundel Quiet though sad uitgebring met tien gedigte, waaronder die bekende De Dapperstraat.

Nadat Adriaan Roland Holst 'n besoek aan Suid-Afrika gebring het, het Bloem in 1947 sy voorbeeld gevolg en sy vriend Greshoff besoek. Omstreeks hierdie tyd het hy begin om algemene erkenning as digter te ontvang. In 1947 is sy Verzamelde gedichten uitgegee, en het hy ook belangrike literêre pryse begin ontvang. In 1952 is hy benoem tot Officier in die Orde van Oranje-Nassau.

In 1952 het een van Bloem se bekendste gedigte, Insomnia, in die Schrijversalmanak voor het jaar 1953 verskyn.

Graf van Bloem in Paasloo met die teks "Voorbij, voorbij, o en voorgoed voorbij"

In 1959 het Bloem op versoek van Clara Eggink na Kalenberg verhuis. Die buurplaas is opgeknap en Bloem het sy laaste jare daar geslyt. 'n Bloemlesing het in die tyd verskyn, en vir die eerste keer het hy geluk en vrede gevind. Dit was egter van kort duur gewees: 'n reeks breinbloedings, waarvan die eerste in 1963 plaasgevind het asook anemie het sy lewe al hoe moeiliker gemaak. Na 'n vierde beroerte is hy in 1966 oorlede. Hy en Clara Eggink is in Paasloo begrawe.

In den trein. De tijd vergaat met droomen.
Op de ruitjes wiegelt avondrood.
Als ik bij U ben gekomen,
Ben ik weer wat nader bij mijn dood.

Maar daar zal ik neder zijn gezeten
In verzadigheid en lampenschijn.
Alles sal ik zijn vergeten
Dat dit eenige: bij U te zijn.

Deze liefde kent geen gaan en keeren,
Kent geen afstand en gewiekten tijd;
De ééne drang van haar begeeren
Is haar hongeren naar eeuwigheid.

O ik kan mijn hart niet doen gelooven
- Hart, dat zich gewende aan elk gemis-
Dat één oogenblik kan dooven
Waar een leven niet te lang voor is.

• Uit: Het verlangen (1921)

Het regent en het is November
Weer keert het najaar en belaagt
Het hart, dat droef, maar steeds gewender,
Zijn heimelijke pijnen draagt.

En in de kamer, waar gelaten
Het daaglijksch leven wordt verricht,
Schijnt uit de troostelooze straten
Een ongekleurd namiddaglicht.

De jaren gaan zooals zij gingen,
Er is allengs geen onderscheid
Meer tusschen doove erinneringen
En wat geleefd wordt en verbeid.

Verloren zijn de prille wegen
Om te ontkomen aan den tijd;
Altijd November, altijd regen,
Altijd dit leege hart, altijd.

• Uit: Media vite (1931)

De dagen tusschen Kerstmis en nieuwjaar
Zijn van een druk, die niet meer is te ontvlieden:
Van al de ellende der vergane zwaar
En zonder hoop op wat de aanstaande bieden.

En er is niets wat nog vertroosting heeft
Dan één gedachte in deze doodsche tijden:
Wat ook het latere te lijden geeft –
Al wat men leed kan men niet weder lijden.

Men staart door hoe lang al dezelfde ruit
Naar smeltend ijs en mist en grauwe landen;
Men doet het licht aan, sluit de wereld uit
En voelt nog meer de klem der kamerwanden.
Uit: De nederlaag (1937)

Ik open ’t raam en laat het najaar binnen,
Het onuitsprekelijke, het van weleer
En van altijd. Als ik één ding begeer
Is het: dit tot het laatste te beminnen.

Er was in ’t leven niet heel veel te winnen.
Het deert mij niet meer. Heen is elk verweer,
Als men zich op het wereldoude zeer
Van de milliarden voor ons gaat bezinnen.

Jeugd is onrustig zijn en een verdwaasd
Hunkren naar onverganklijke beminden,
En eenzaamheid is dan gemis en pijn.

Dat is voorbij, zooals het leven haast.
Maar in alleen zijn is nu rust te vinden,
En dan: ‘t had zooveel erger kunnen zijn.
Uit: Quiet though sad (1947)