Ian Paisley
Ian Richard Kyle Paisley, Baron Bannside, PC (* 6 April 1926 in Armagh, † 12 September 2014 in Belfast) was 'n unionistiese politikus en Protestantse godsdienstige leier, predikant en evangelis in Noord-Ierland.
| Ian Paisley | |
 Dr Ian Paisley in 2008 | |
Eerste Minister van Noord-Ierland | |
| Ampstermyn 8 Mei 2007 – 5 Junie 2008 | |
| Vise | Martin McGuinness |
|---|---|
| Monarg | Elizabeth II |
| Voorafgegaan deur | David Trimble |
| Opgevolg deur | Peter Robinson |
Leier van die Demokratiese Unionisteparty (DUP) | |
| Ampstermyn 30 September 1971 – 31 Mei 2008 | |
| Opgevolg deur | Peter Robinson |
Afgevaardigde vir North Antrim in die Noord-Ierse Vergadering | |
| Ampstermyn 25 Junie 1998 – 25 Maart 2011 | |
| Opgevolg deur | David McIlveen |
Lid van die Europese Parlement vir Noord-Ierland | |
| Ampstermyn 7 Junie 1979 – 10 Junie 2004 | |
| Opgevolg deur | Jim Allister |
Afgevaardigde in die Britse Laerhuis vir North Antrim | |
| Ampstermyn 18 Junie 1970 – 6 Desember 2005 | |
| Opgevolg deur | Ian Paisley, Jr. |
Leier van die Protestantse Unionisteparty | |
| Ampstermyn 1966 – 30 September 1971 | |
Persoonlike besonderhede | |
| Gebore | 6 April 1926 Armagh, Noord-Ierland, Verenigde Koninkryk |
| Sterf | 12 September 2014 Belfast, Noord-Ierland, Verenigde Koninkryk |
| Politieke party | Demokratiese Unionisteparty (DUP) |
| Eggenoot/-note | Eileen Cassells (1956-2014) |
| Kind(ers) | 5 (Rhonda, Sharon, Cherith, Kyle, Ian) |
| Alma mater | Barry School of Evangelism |
| Religie | Vrye Presbiteriaanse Kerk |
Paisley het vanaf 1946 tot en met sy afsterwe in 2014 as predikant gedien. In 1951 was hy 'n medestigter en tot en met 2008 ook die leier van die fundamentalistiese Vrye Presbiteriaanse Kerk (Free Presbyterian Church). Paisley het bekendheid verwerf as die stormvoël van Noord-Ierse politiek en radikale Protestantisme. In sy vurige toesprake en preke het hy steeds weer skerp kritiek op Roomse Katolisisme, die ekumeniese beweging en homoseksuele leefwyses gelewer. Na sy aanhangers is as Paisleyites verwys.
In die laat 1950's het Paisley as Ulster-unionis en lojalis tot die Noord-Ierse politiek toegetree. Vanaf die middel- tot die laat 1960's was hy die aanstigter en organiseerder van felle Protestants-lojalistiese opposisie teen Noord-Ierland se Rooms-Katolieke burgerregtebeweging. Hy het eskalerende invloed op die politieke situasie uitgeoefen wat in die laat 1960's uiteindelik 'n soort burgeroorlog, die sogenaamde Troubles, laat uitbreek het. Die gewelddadige konflik tussen Noord-Ierse polisie, Britse troepe en radikale Protestantse en Katolieke groeperings sou drie dekades lank voortduur en meer as 3 000 menselewens eis.
In 1970 is Paisley as parlementslid vir die kiesafdeling North Antrim verkies. In die volgende jaar het hy die Demokratiese Unionisteparty (DUP) gestig en vervolgens byna veertig jaar as dié party se leier gedien. In 1979 het hy 'n lid van die Europese Parlement geword.
Gedurende die Troubles was Paisley die spreekbuis van Noord-Ierland se mees radikale Protestante wat enige vreedsame politieke skikking en magsdeling met Rooms-Katolieke republikeine en nasionaliste of enige betrokkenheid by Noord-Ierse politieke aangeleenthede van die kant van die Ierse regering af gedwarsboom het. So kon twee belangrike politieke ooreenkomste, die Sunningdale-ooreenkoms van 1974 en die Anglo-Ierse Ooreenkoms van 1985, uiteindelik nie in werking tree nie.
Paisley se pogings om 'n paramilitêre beweging tot stand te bring het hul hoogtepunt in die vorming van die Ulster Resistance gevind. Paisley en sy politieke aanhangers het jare lank die Noord-Ierse vredesproses en die Goeie Vrydag-ooreenkoms van 1998 gedwarsboom.
In 2005 het die DUP die grootste unionistiese party in Noord-Ierland geword en sodoende die Ulster Unionists (UUP), wat sedert die 1920's die oorheersende unionistiese party was, verdring. In sy latere lewe het Paisley se poltieke standpunte steeds gematigder geword. In 2007 het die DUP ná die ondertekening van die St Andrews-ooreenkoms uiteindelik politieke magsdeling met die Iers-republikeinse Sinn Féin-party aanvaar. Paisley en die republikeinse Sinn Féin-politikus Martin McGuinness het vanaf Mei 2007 die ampte van respektiewelik eerste minister en vise-premier in die Noord-Ierse regering beklee.
In 2008 het Paisley as eerste minister en DUP-leier afgetree en hom in 2011 aan die politieke lewe onttrek.[1] In 2010 het hy 'n lewenslange peer as Baron Bannside geword.
