Humberto Maturana

Humberto Maturana (14 September 1928 - 6 Mei 2021) was 'n Chileense bioloog en filosoof. Baie beskou hom as 'n lid van 'n groep tweede-orde kubernetika-teoretici soos Heinz von Foerster, Gordon Pask, Herbert Brün en Ernst von Glasersfeld.

Humberto Maturana in 2013

Maturana was saam met Francisco Varela en Ricardo B. Uribe veral bekend daarvoor dat hulle die term 'outopoiëse' geskep het oor die selfgenererende, selfonderhoudende struktuur in lewende stelsels, en konsepte soos strukturele determinisme en struktuurkoppeling.[1] Sy werk was invloedryk op baie terreine, hoofsaaklik op die gebied van stelseldenke en kubernetika. Oor die algemeen fokus sy werk op die biologie van kognisie.[2] Maturana (2002) het daarop aangedring dat outopoiëse slegs in die molekulêre domein bestaan, en hy stem nie saam met die uitbreiding tot sosiologie en ander velde nie:

"Die molekulêre domein is die enigste domein van entiteite wat deur hul interaksies aanleiding gee tot 'n oop uiteenlopende verskeidenheid entiteite (met verskillende dinamiese argitekture) van dieselfde soort in 'n dinamika wat kan lei tot 'n oop uiteinde van rekursiewe prosesse wat op hulle beurt lei tot die samestelling van 'n oop uiteenlopende verskeidenheid enkelvoudige dinamiese entiteite."[3]

Lewe en loopbaan

Maturana is in Santiago, Chili, gebore. Nadat hy in 1947 'n hoërskool aan die Liceo Manuel de Salas voltooi het, het hy by die Universiteit van Chili ingeskryf en eers geneeskunde en daarna biologie studeer. In 1954 verwerf hy 'n beurs van die Rockefeller Foundation om anatomie en neurofisiologie aan die University College in Londen te studeer. Hy behaal 'n PhD in biologie aan die Harvard-universiteit in 1958.[4]

Hy het in neurowetenskap aan die Universiteit van Chili gewerk in die navorsingsentrum "Biología del Conocer" (Biologie van Weet). Maturana se werk is ontwikkel en geïntegreer in die werk oor ontologiese afrigting wat ontwikkel is deur Fernando Flores en Julio Olalla.

In 1994 ontvang hy Chili se nasionale prys vir natuurwetenskappe.[5]

Vanaf 2000 stig Maturana sy eie refleksie- en navorsingsentrum, die Instituto de Formación Matriztica. In 2020 word hy bekroon met 'n ere-genootskap van die Cybernetics Society. [6]

Maturana sterf op Santiago op 6 Mei 2021 op 92-jarige ouderdom weens longontsteking.[7][8]

Werk

Maturana se navorsingsbelangstelling het betrekking op begrippe soos kognisie, outopoiëse, taalleer, nul tyd kubernetika en struktuurbepaalde stelsels. Maturana se werk strek tot filosofie, kognitiewe wetenskap en selfs tot familieterapie. Hy is geïnspireer deur die werk van die bioloog Jakob von Uexküll.

Sy inspirasie vir sy kognisiewerk het gekom toe hy 'n mediese student was en ernstig siek geword het weens tuberkulose. Hy was beperk tot 'n sanatorium met baie min leesstof gehad en het in die tyd besin oor sy toestand en die aard van die lewe. Wat hy tot die besef gekom het, was dat "...wat eie is aan lewende stelsels, was dat dit afsonderlike outonome entiteite was, sodat al die prosesse wat hulle geleef het, geleef het in verwysing na hulself ... of 'n hond my byt of my nie byt nie, dit is net iets wat met homself te doen het." Hierdie paradigma van outonomie, vorm die basis van sy studies en werk.[2]

Maturana en sy student Francisco Varela was die eerste wat die konsep van 'outopoiëse' definieer en gebruik. Afgesien van die lewer van belangrike bydraes tot die evolusieveld, word Maturana geassosieer met 'n epistemologie wat gebaseer is op empiriese bevindings van die neurowetenskap. Maturana en Varela skryf in hul Santiago Theory of Cognition: datː "Lewende stelsels is kognitiewe stelsels, en lewe as 'n proses is 'n proses van kognisie. Hierdie stelling is geldig vir alle organismes, met of sonder 'n senuweestelsel."[9]

Besin oor die lewe en samewerking met Francisco Varela

In 'n artikel in Constructivist Foundations, beskryf Maturana die oorsprong van die konsep van outopoiëse en sy samewerking met Varela.[10]

In die populêre kultuur

Maturana beïnvloed - en verskyn in gekodeerde vorm as 'n karakter in - die roman Replay van die Duitse skrywer Benjamin Stein.

Publikasies

Die aanvanklike baanbrekende referaat wat as voorspel staan vir alles wat volg:

  • BIOLOGY OF COGNITION. Humberto R. Maturana. Biological Computer Laboratory Research Report BCL 9.0. Urbana IL: University of Illinois, 1970. As Reprinted in: Autopoiesis and Cognition: The Realization of the Living. Dordecht: D. Reidel Publishing Co., 1980, pp. 5–58.

Boeke
  • 1979 Autopoiesis and Cognition: The Realization of the Living Met Francisco Varela. (Boston Studies in the Philosophy of Science). ISBN 90-277-1015-5.
  • 1984 The tree of knowledge. Biological basis of human understanding. Met Francisco Varela verwerkte uitgawe (92) The Tree of Knowledge: Biological Roots of Human Understanding. ISBN 978-0-87773-642-4
  • 1990 Biology of Cognition and epistemology. Ed Universidad de la Frontera. Temuco, Chile.
  • 1992 Conversations with Humberto Maturana: Questions to biologist Psychotherapist. Met K. Ludewig. Ed Universidad de la Frontera. Temuco, Chile. 1992.
  • 1994 Reflections and Conversations. With Kurt Ludewig. Collection Family Institute. FUPALI Ed. Cordova. 1994
  • 1994 Democracy is a Work of Art. Collection Roundtable. Linotype Ed Bogota Bolivar y Cia.
  • 1997 Objectivity - An argument to force. Santiago de Chile: Ed Dolmen.
  • 1997 Machines and living things. Autopoiese to do Organização Vivo. Met Francisco Varela, Porto Alegre: Medical Arts, 1997.
  • 2004 From Being to Doing, The Origins of the Biology of Cognition. Met Bernhard Poerksen. Paperback, 2004
  • 2009 The Origins of humanness in the Biology of Love. Met Gerda Verden-Zoller en Pille Bunnell.
  • 2004 From biology to psychology. Sagteband.
  • 2009 Sense of humanity. Sagteband.
  • 2008 Habitar humano en seis ensayos de biología-cultural. Met Ximena Dávila.
  • 2015 El árbol del vivir. Met Ximena Dávila.
  • 2019 Historia de nuestro vivir cotidiano. Met Ximena Dávila.

Verwysings
  1. Maturana, Humberto & Varela, Francisco ([1st edition 1973] 1980). Autopoiesis and Cognition: the Realization of the Living, in Robert S. Cohen and Marx W. Wartofsky (Eds.), Boston Studies in the Philosophy of Science 42. Dordrecht: D. Reidel Publishing Co. ISBN 90-277-1015-5 (hardback), ISBN 90-277-1016-3 (paper)
  2. Magnus Ramage, Karen Shipp (2012) Systems Thinkers
  3. Maturana, H.R. (2002). "Autopoiesis, structural coupling and cognition: A history of these and other notions in the biology of cognition". Cybernetics and Human Knowing. 9: 5–34.
  4. Sien meer biografiese detail in History: The Biology of Cognition Laboratory of the Universidad de Chile (1960–2006). Juan-Carlos Letelier, Gonzalo Marin & Jorge Mpodozis. Gepubliseer aanlyn at.http://biologyofcognition.wordpress.com/about/
  5. "Bernabé Santelices recibe el Premio Nacional de Ciencias Naturales" [Bernabé Santelices Receives the National Prize for Natural Sciences]. El Mercurio (in Spanish). Santiago. 31 Augustus 2012. Besoek op 11 Desember 2017.{{cite news}}: AS1-onderhoud: onerkende taal (link)
  6. http://www.cybsoc.org/
  7. "A los 92 años muere el destacado biólogo y escritor chileno Humberto Maturana". 24Horas.cl (in Spaans). 6 Mei 2021. Besoek op 6 Mei 2021.
  8. "Familia de Humberto Maturana revela causas de su fallecimiento: "Es un momento de gratitud y luto"". BioBioChile - La Red de Prensa Más Grande de Chile (in Spaans). 6 Mei 2021. Besoek op 6 Mei 2021.
  9. Maturana, Humberto R. & Varela, Francisco J. (1980): Autopoiesis and Cognition. The Realization of the Living. Dordrecht: Reidel, bl. 13.
  10. "Reflections on My Collaboration with Francisco Varela". Constructivist Foundations. 7 (3): 155–163. 2012.


This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.