Honderdjaaraalwyn

Die honderdjaaraalwyn (Agave americana), in Engels: century plant, maguey, of American aloe,[5] is 'n blomplant in die familie Asparagaceae, subfamilie Agavoideae. Ten spyte van die voorstel in die gewone naam, is dit nie 'n aalwyn nie en word die plant ook nie honderd jaar oud nie.

Honderdjaaraalwyn
Wetenskaplike klassifikasie edit
Domein: Eukaryota
Koninkryk: Plantae
Klade: Tracheofiete
Klade: Angiospermae
Klade: Eensaadlobbiges
Orde: Asparagales
Familie: Asparagaceae
Subfamilie: Agavoideae
Genus: Agave
Spesie:
A. americana
Binomiale naam
Agave americana
Sinonieme[3][4]
Lys
    • Agave altissima Zumagl.
    • Agave americana var. marginata Trel.
    • Agave americana var. mediopicta Trel.
    • Agave americana var. picta (Salm-Dyck) A.Terracc.
    • Agave americana f. picta (Salm-Dyck) Voss
    • Agave americana var. striata Trel.
    • Agave americana var. subtilis (Trel.) Valenz.-Zap. & Nabhan
    • Agave americana var. theometel (Zuccagni) A.Terracc.
    • Agave americana var. variegata Hook.
    • Agave americana f. virginica Voss
    • Agave communis Gaterau
    • Agave complicata Trel. ex Ochot.
    • Agave cordillerensis Lodé & Pino
    • Agave felina Trel.
    • Agave fuerstenbergii Jacobi
    • Agave gracilispina (Rol.-Goss.) Engelm. ex Trel.
    • Agave ingens A.Berger
    • Agave melliflua Trel.
    • Agave milleri Haw.
    • Agave ornata Jacobi
    • Agave picta Salm-Dyck
    • Agave ramosa Moench
    • Agave salmiana var. gracilispina Rol.-Goss
    • Agave subtilis Trel.
    • Agave subzonata Trel.
    • Agave theometel Zuccagni
    • Agave variegata Steud.
    • Agave virginica Mill. 1768, non L. 1753
    • Agave zonata Trel.
Vorm met geelgerande blare
Bloeiwyse rank tot 8 m hoog
Detail van blomme

Die honderdjaaraalwyn kom natuurlik voor in droë streke van Meksiko, Sentraal-Amerika en Texas. Die spesie word wêreldwyd as 'n ornamentele plant verbou, regdeur die trope en subtrope geplant, insluitend in vogtige gebiede. Sedert die sestiende eeu word die plant rondom die Middellandse See en in die Kanariese Eilande verbou. Dit is later ook gevestig in dele van die Wes-Indies, Suid-Amerika, Afrika, Indië, China, Thailand en Australië.[6]. Dit is dikwels die vorms met geelrande blare. In Suid-Afrika is dit as 'n indringerplant gelys.

Dit is 'n stamlose vetplant met groot, kragtige, grondstaande blaarrosette. Die blare is baie verleng, 12-30 cm breed, 1-2,5 m lank en 4-8 cm dik, vernou tussen die basis en die middel, dikvlesig, het 'n puntige punt en is ook stekelrig met klein bultjies tussen die tande. Die stekels het 'n breë basis en is dikwels opwaarts gebuig. Die blare is blou- of grysgroen as gevolg van 'n dik waslaag en het soms liggeel lengtestrepe. Die jong blare is gewoonlik regop en die ouer blare is gewoonlik S-vormig wat opgaan met 'n afwaarts geboë top. Die plant stoor baie water in sy blare. Die vog wat die plant opgaar is giftig en kan dae lank ernstige velirritasie veroorsaak, onmiddellik na kontak.

Sien ook

Verwysings
  1. García-Mendoza, A.J.; Sandoval-Gutiérrez, D.; Hernández Sandoval, L.; Zamudio, S. (2019). "Agave americana". IUCN Red List of Threatened Species. 2019: e.T13507070A13507074. doi:10.2305/IUCN.UK.2019-3.RLTS.T13507070A13507074.en. Besoek op 19 November 2021.
  2. Sjabloon:GRIN
  3. "Tropicos - Name - Agave americana L." www.tropicos.org. Besoek op 4 Julie 2017.
  4. "Agave americana L. — The Plant List". www.theplantlist.org. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 19 April 2023. Besoek op 4 Julie 2017.
  5. Bailey, L.H.; Bailey, E.Z.; the staff of the Liberty Hyde Bailey Hortorium. 1976. Hortus third: A concise dictionary of plants cultivated in the United States and Canada. Macmillan, New York.
  6. Irish, Gary (2000). Agaves, Yuccas, and Related Plants: A Gardener's Guide. Timber Press. pp. 94–97. ISBN 978-0-88192-442-8.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.