Henry Ford

Henry Ford, Amerikaanse nywerheidsingenieur en tegnologiese genie, was die sentrale krag agter die ontploffing van die motornywerheid, 'n nywerheid wat die ekonomie en sosiale aard van die Verenigde State permanent sou verander. Tot 1907 was die motor 'n statussimbool wat noukeurig deur vakmanne vervaardig is – 'n luukse wat net die welgesteldes kon bekostig.

Aangedryf deur die opvatting dat die motor die gewone man se nutsartikel behoort te wees eerder as die ryk man se luukse, het hy die eenvoudige Model T motor vervaardig en fabriekproduksie met sy rolbandmetode gerevolusioneer. Sy rolbande het produksietyd per voertuig drasties verminder, en sodoende koste verlaag en hom in staat gestel om die Model T aan die algemene publiek bekend te stel. In die negentien jaar van die Model T se bestaan het Ford amper sewentien miljoen motors verkoop.

Die T-Ford, Henry Ford se geesteskind

Henry Ford is op 30 Julie 1863 op die familieplaas in Dearborn, Michigan gebore. Van jongs af was dit duidelik dat hy verkies het om met meganiese dinge te eksperimenteer eerder as om op die plaas te werk. Sy passie vir meganika was verder deur die geweldige groei van nywerheid in die omgewing van Detroit gestimuleer.

Toe hy dertien jaar oud was, het hy 'n stoomenjin gesien wat op eie krag gery het en het opgewonde begin om die drywer te ondervra oor dié besonderse masjien. Op daardie dag is 'n saadjie geplant wat hom vir jare sou inspireer.

In 1879 het die sestienjarige Ford die plaas verlaat om as 'n leerlingmasjinis by die Michigan Car Company in Detroit te werk. Daar het hy vir die eerste keer in aanraking gekom met die binnebrandenjin.

In 1888 is Ford getroud met Clara Jane Bryant en op 6 November 1893 is hulle enigste seun, Edsel, gebore. In dieselfde jaar het Ford hoofingenieur by Edison Illuminating Company in Detroit geword, 'n posisie wat van hom verwag het om vier en twintig uur op bystand te wees. Met geen vaste ure nie en genoeg geld, kon hy na hartelus eksperimenteer en in 1896 het hy sy eie selfaangedrewe voertuig, die 'Quadricycle' voltooi.

Hy het sy skepping verkoop om werk aan 'n tweede voertuig te finansier en aangehou om sy ontwerpe te verbeter. In hierdie tyd het hy ook renmotors gebou. Uiteindelik in 1903 was hy gereed om sy eerste passassiersmotor te bemark en die Ford Maatskappy is gestig.

Vyf jaar later, in Oktober 1908, het Ford die geboorte van die Model T, 'n motor wat redelik geprys, betroubaar en doeltreffend was, aangekondig. Om te voldoen aan die groot vraag na die Model T, het Ford in 1910 'n groot fabriek by Highland Park, Michigan oopgemaak en die onderverdeling van arbeid, gestandaardiseerde en omruilbare dele, presisievervaardiging en die innoverende rolband gekombineer om die monteringstyd per voertuig beduidend te verminder en so koste te verlaag.

Ford het selfs verder gegaan en die wêreld se grootste nywerheidskompleks op die oewers van die Rougerivier in Dearborn gebou. Sy droom was nie net om die kapasiteit te verhoog nie, maar ook om geheel en al selfonderhoudend te wees. Hy het 'n spoorweg, sestien steenkoolmyne, 700 000 acres bosgrond, 'n vloot vragskepe en 'n glaswerke gekoop. Teen 1927 het alle aspekte van produksie, van die verfyning van grondstowwe tot die samestelling van die finale produk by die Rouge aanleg plaasgevind.

Ford, 'n goedaardige diktator, het sy werkers aansienlik meer betaal as ander maatskappye en het aansporingsbonusse aangebied om produktiwiteit te verhoog, maar het tot 1941 geweier om met enige unies te werk en het van sy werkers verwag om te voldoen aan sy streng morele kode.

Henry Ford het geweier om sy Model T te opgradeer en teen 1926 het verkope begin afneem. Teen die tyd het hy Model A en die V8 bekend gestel, maar sy hardkoppigheid het hom die leierposisie in die nywerheid gekos. Tussen 1903 en 1950 het sy fabrieke egter steeds meer as vyf en dertig miljoen motors verkoop en het hy een van die rykste mans in Amerika geword.

Ford is op 7 April 1947, op die ouderdom van 83 jaar oorlede.

Hy is was een van die twee of drie bekendste en rykste mense in die wêreld. Hy het amper al sy rykdom agtergelaat aan die Ford Stigting (Ford Foundation), alhoewel sy familie permanente beheer oor die maatskappy het.

In 1890, toe Henry Ford 27 jaar oud was, is by na Detroit, waar by vir die Edison Illuminating Company gaan werk bet. Twee jaar later het by aan sy eerste motor begin bou, van die soort wat in daardie stadium as 'n “gasolene buggy" bekend gestaan bet. Dit kon met 'n snelheid van 40 km/h ry. Die Ford Motor Company is in 1903 gestig. Aanvanklik het Ford veral in renmotors belang gestel, en hy het oor die hele Amerika aan wedrenne deelgeneem. In 1909 het hy egter die motor geproduseer wat aan hom roem en rykdom sou besorg en die hele motornywerheid sou revolusioneer.

Dit was die beroemde Model T, wat mettertyd die bynaam “Tin Lizzy" gekry het. Die merkwaardigste eienskap van hierdie motor was nie soseer dat by meganies so goed ontwerp was nie, maar sy prys. Dit was die eerste motor wat die man in die straat kon bekostig. Deur nuwe produksiemetodes in te voer en klem te lê op groter doeltreffendheid, het Ford daarin geslaag om 'n goeie, goedkoop motor te produseer.

Maar Henry Ford was nie hiermee tevrede nie. Hy wou die motor nog goedkoper maak en het ontsaglike somme geld bestee om nuwe produksiemetodes te bedink. In 1913 is massaproduksie ingevoer. Dit het beteken dat 'n motor aanmekaargesit is op 'n monteerband, waarop dit van een groep werktuigkundiges na die volgende beweeg het, terwyl nuwe onderdele in elke stadium aangebring is.

Ford kon nou sy motors nog goedkoper verkoop, maar by het steeds nuwe maniere gesoek om die prys nog verder te verlaag. Sy entoesiasme het hom partykeer 'n bietjie te ver laat gaan, bv. toe hy die reël neergelê het dat Ford-motors net in een kleur beskikbaar gestel sou word. “Enige klant kan 'n motor kry in enige kleur wat hy wil hê, solank dit net swart is”, het hy op 'n keer gesê.

Henry Ford het sy werknemers met groot vrygewigheid behandel. 'n Groot deel van die winste het in hul sak beland, en hul lone was altyd baie hoër as die van werkers in die ander motorfabrieke. Op ʼn keer het Ford skielik aangekondig dat lone verdubbel sou word. In ruil hiervoor het hy van sy werknemers verwag dat hulle hard sou werk en hulle nie aan drank of losbandigheid oorgee nie; niemand is ook toegelaat om in die monteerfabriek te rook nie.

Baie jare lank het Ford botweg geweier om enigiets met vakbonde te doen te hê, en eers in 1941 het hy toegestem om met hulle te onderhandel. Hy het vryelik met sy werknemers gemeng en belangstelling getoon in hul werk.

• KENNIS, 1980, ISBN 0798108258, volume 3, bl. 552

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Henry Ford.