Heart of Darkness

Joseph Conrad het Heart of Darkness gebasseer op sy eie ervarings in die Kongo.

Charles Marlow vertel sy vriende die storie van hoe hy kaptein van 'n rivierstoomboot vir 'n ivoorhandelsmaatskappy geword het. As kind was Marlow gefassineer deur "die leë spasies" op kaarte, veral Afrika. Die beeld van 'n rivier op die kaart het Marlow veral gefassineer.

In 'n terugflits vat Marlow sy pad na Afrika en neem 'n deurgang op 'n stoomboot. Hy reis 50 km met die rivier op waar sy maatskappy se stasie is. Werk aan 'n spoorlyn vind daar plaas. Marlow verken 'n nou kloof, en is verskrik om homself in 'n plek vol kritiek siek Afrikane te bevind wat op die spoorweg gewerk het en nou sterwend is. Marlow moet tien dae in die geselskap se verwoeste Buitestasie wag. Marlow ontmoet die maatskappy se hoofrekenmeester, wat hom vertel van 'n mnr. Kurtz, wat in beheer is van 'n baie belangrike handelspos, en beskryf word as 'n gerespekteerde eersteklas agent. Die rekenmeester voorspel dat Kurtz ver gaan kom.

Belgiese rivierstasie aan die Kongorivier, 1889.

Marlow vertrek met 60 man om na die Sentrale Stasie te reis, waar die stoomboot wat hy sal aanvoer, gebaseer is. By die stasie verneem hy dat sy stoomboot in 'n ongeluk verniel is. Die hoofbestuurder lig Marlow in dat hy nie kon wag dat Marlow opdaag nie, en vertel hom van 'n gerug dat Kurtz siek is. Marlow haal sy boot uit die rivier en spandeer maande om dit te herstel. Vertraag deur die gebrek aan gereedskap en vervangingsonderdele, is Marlow gefrustreerd oor die tyd wat dit neem om die herstelwerk uit te voer. Hy verneem dat Kurtz deur die bestuurder veroordeel word, en nie bewonder word nie. Sodra hy vertrek, neem die reis na Kurtz se stasie twee maande.

Die reis stop vir die nag sowat 13 km onder die Binnestasie. In die oggend word die boot deur 'n digte mis omhul. Die stoomboot word later deur 'n spervuur van pyle aangeval, en die stuurman word doodgemaak. Marlow lui die stoomfluitjie herhaaldelik en skrik die aanvallers weg.

Nadat hy by Kurtz se stasie aangekom het, klim 'n man op die stoomboot: 'n Russiese swerwer wat in Kurtz se kamp afgedwaal het. Marlow verneem dat die inboorlinge Kurtz aanbid en dat hy baie siek was. Die Rus vertel van hoe Kurtz sy gedagtes oopgemaak het en Kurtz bewonder selfs vir sy mag en sy gewilligheid om dit te gebruik. Marlow vermoed dat Kurtz mal geword het.

Die Roi des Belges ("Koning van die Belge"—Frans), die Belgiese rivierboot wat Conrad in 1889 op die boonste Kongo aangevoer  het.

Marlow neem die stasie waar en sien 'n ry paaltjies bo-op met die afgekapte koppe van inboorlinge. Om die hoek van die huis verskyn Kurtz met ondersteuners wat hom as 'n spookagtige figuur op 'n draagbaar dra. Die gebied word vol inboorlinge wat gereed is vir geveg, maar Kurtz skree iets en hulle trek terug. Sy gevolg dra Kurtz na die stoomboot en lê hom in 'n kajuit. Die bestuurder sê aan Marlow dat Kurtz die maatskappy se besigheid in die streek benadeel het omdat sy metodes “ongegrond” is. Die Rus onthul dat Kurtz glo die maatskappy wil hom doodmaak, en Marlow bevestig dat terregstelling bespreek is.

Arthur Hodister (1847–1892), vir wie Conrad se biograaf Norman Sherry aangevoer het, het as een van die inspirasiebronne vir Kurtz gedien het.

Na middernag keer Kurtz terug na die kus. Marlow kry Kurtz wat terugkruip na die stasiehuis. Marlow dreig om Kurtz leed aan te doen as hy alarm maak, maar Kurtz betreur dit net dat hy nie meer vermag het nie. Die volgende dag maak hulle gereed om terug te reis met die rivier af.

Kurtz se gesondheid versleg tydens die reis. Die stoomboot breek, en terwyl hy stilgehou word vir herstelwerk, gee Kurtz vir Marlow 'n pakkie papiere, insluitend sy opdragverslag en 'n foto, en sê vir hom om dit van die bestuurder af te hou. Wanneer Marlow volgende met hom praat, is Kurtz naby die dood; Marlow hoor hom swak fluister, "Die gruwel! Die gruwel!" 'n Kort rukkie later kondig die bestuurder se seun aan die bemanning aan dat Kurtz gesterf het (die bekende reël "Mistah Kurtz—he dead" sou die epigraaf van T. S. Eliot se gedig The Hollow Men word). Die volgende dag steur Marlow hom min aan Kurtz se pelgrims terwyl hulle "iets" in 'n modderige gat begrawe.

Marlow keer terug na Europa en is verbitterd en minagtend teenoor die "beskaafde" wêreld. Verskeie besoekers kom haal die koerante wat Kurtz aan hom toevertrou het, maar Marlow weerhou dit of bied papiere aan waarin hy weet hulle het geen belang nie. Hy gee Kurtz se verslag aan 'n joernalis, vir publikasie as hy goeddink. Marlow sit agter met ’n paar persoonlike briewe en ’n foto van Kurtz se verloofde. Wanneer Marlow haar besoek, is sy diep in rou, al is dit meer as 'n jaar sedert Kurtz se dood. Sy druk Marlow vir inligting en vra hom om Kurtz se laaste woorde te herhaal. Marlow vertel haar dat Kurtz se laaste woord haar naam was.