Hallusinasie

’n Visuele hallusinasie is die waarneming van ’n eksterne visuele stimulus waar geen stimulus bestaan nie.[3] ’n Aparte, maar soortgelyke, verskynsel is ’n visuele illusie, wat die verwringing van ’n werklike eksterne stimulus is. Visuele hallusinasies kan eenvoudig of kompleks wees:

• Eenvoudige visuele hallusinasies het betrekking op ligte, kleure, geometriese vorms en ander voorwerpe. Hulle kan verder verdeel word in "fosfene" (hallusinasies sonder struktuur) en "fotopsies", dié met geometriese strukture.
• Komplekse visuele hallusinasies is duidelike, lewensgetroue beelde of tonele soos mense, plekke, ensovoorts.

Die verskil kan aangedui word met die hallusinasie van ’n kameelperd: ’n Eenvoudige visuele hallusinasie is ’n beeld wat min of meer die vorm van ’n kameelperd het (en dus soos ’n kameelperd lyk), terwyl ’n komplekse visuele hallusinasie ’n lewensgetroue beeld van ’n kameelperd is (en dus onmiskenbaar ’n kameelperd is).

Ouditiewe hallusinasies (ook bekend as "parakoesie")[4] is die waarneming van klank sonder ’n eksterne stimulus. Ouditiewe hallusinasies is die algemeenste vorm van hallusinasies.[5] Dit kan in ’n elementêre en komplekse vorm verdeel word.

• Elementêre hallusinasies is die waarneming van klanke soos sis- of fluitgeluide. Oorsuising kan ’n elementêre hallusinasie wees, hoewel dit in baie gevalle voorkom weens die hoor van bloed in die are naby die oor. Laasgenoemde geval het ’n fisieke oorsprong en is dus nie ’n hallusinasie nie.
• Komplekse hallusinasies is die hoor van stemme of musiek wat duidelik of onduidelik kan wees, bekend of onbekend, vriendelik of aggressief. ’n Hallusinasie van een of meer pratende stem word veral verbind met psigotiese steurings soos skisofrenie en is belangrik in die diagnose van dié toestande.

Nog ’n tipiese steuring waar ouditiewe hallusinasies algemeen is, is dissosiale persoonlikheidsteuring. By skisofrenie word stemme gewoonlik waargeneem as buite die persoon, maar in dissosiatiewe steurings word hulle ervaar as komende van binne die persoon: dus as dat hulle kommentaar in die persoon se kop lewer in plaas van stemme agter sy rug. Die diagnose om tussen skisofrenie en dissosiatiewe steurings te onderskei, is moeilik vanweë die baie oorvleuelende simptome, soos hallusinasies.[6] Mense wat nie aan diagnoseerbare geestesiektes ly nie, kan egter ook soms stemme hoor.[7]

Musiekhallusinasies is ook redelik algemeen in terme van komplekse ouditiewe hallusinasies en kan talle oorspronge hê, soos gehoorverlies, ’n sekere soort epilepsie,[8] arterioveneuse wanfunksie,[9] beroerte, gewasse, ensovoorts.[10]

’n Groot verbuik van kafeïen is al verbind met ’n toename in die waarskynlikheid dat iemand ouditiewe hallusinasies kan kry. ’n Studie by die La Trobe-universiteit se Skool vir Sielkundewetenskappe het bevind dat net vyf koppies koffie per dag (sowat 500 mg kafeïen) die verskynsel kan veoroorsaak.[11]

Bevelshallusinasies is hallusinasies in die vorm van bevele; hulle kan ouditief wees, of in ’n persoon se bewussyn.[12] Die inhoud kan wissel van onskuldig tot bevele om jouself of iemand anders skade te berokken.[12] Dit word dikwels met skisofrenie verbind. Mense wat bevelshallusinasies hoor, kan daarop reageer of nie, na gelang van die omstandighede. Niegewelddadige bevele word meer dikwels gehoorsaam.[13] Bevelshallusinasies word dikwels aangevoer as rede vir ’n misdaad, soos manslag.[14]

"Fantosmie" (reukhallusinasies) is die waarneming van ’n reuk wat nie daar is nie,[15] en "parosmie" (reukillusies) is om ’n werklike reuk waar te neem, maar anders as wat dit onthou word.[16] Dit is meestal nie ernstig nie en gaan later self weg.[15] Dit kan baie oorsake hê, soos ’n neusinfeksie, tandprobleme, migraine, kopbeserings, toevalle, beroerte of breingewasse.[15][17]

Gevoelshallusinasies is die illusie van iets wat gevoel word, soos ’n drukking op die vel of ander organe. Een soort gevoelshallusinasie, "formikasie" of krieweling, is die sensasie dat insekte onder die vel rondkruip en word veral verbind met langdurige kokaïengebruik.[18] Dit kan egter ook die gevolg wees van normale hormoonveranderings soos menopouse, kanker, hoë koors of ander toestande.[18]

Smaakhallusinasies kom voor wanneer iemand iets proe sonder ’n stimulus. Dié hallusinasies, wat gewoonlik onaangenaam is, kom redelik algemeen voor by mense met sekere soorte epilepsie.[19][20]

Algemene somatiese (liggaamlike) sensasies van ’n hallusinatoriese aard word ondervind wanneer iemand voel sy liggaam word vermink: gedraai of geskeur of die ingewande word uitgehaal. Ander aangetekende gevalle is van die binnedringing van diere in ’n persoon se interne organe soos slange in die maag of paddas in die rektum. Die algemene gevoel dat iemand se liggaam ontbind, val ook hieronder.[20]