Hakea gibbosa

Hierdie plant is waarskynlik rond 1830 vir ‘n heiningplant uit Nieu-Suid-Wallis waar dit inheems voorkom, ingevoer. Teen 1910 is dit as vinnig-groeiend brandhout by Caledon aangeplant. Die plant aard besonder goed in die winterreënvalgebied in die Wes-Kaap. Dit kom daarom wydverspreid in die Kaapse Skiereiland (veral by Houtbaai), by Caledon en Hermanus en in die Franschhoekberge voor. Orals verdring dit daar die Kaapse fynbos.

Harige hakea kom voor as vertakte struike of klein boompies tot 3 m hoog. Dit het dik houtagtige wortels. Die stamme is dik, houtagtig met ‘n donkergrys bas en die takke is dig, bruinerig tot grys. Die blare is eenvoudig, grysgroen, naaldvormig, tot 80 mm lank, 1,5 mm in deursnee, stekelpuntig, met fyn haartjies en word later onbehaard. Geel blommetjies lewer die houtagtige skurwe vrugte wat gewoonlik in die okselknoppe gedra word. Die vrugte is 30 mm lank en 25 mm in deursnee en grys van kleur. Dit bevat twee sade, elkeen 10 mm lank en 8 mm breed met aan die bokant ‘n vleuel van 15 mm by 12 mm. Hulle word vrygestel na ‘n brand of as die moederplant sterf.

Rotshakea kom dikwels saam met syerige hakea (Hakea sericea) voor en is geneig om baie digte bosse te vorm wat die natuurlike plantegroei heeltemal verdring. Die probleem word vererger deur die feit dat hierdie plante reeds vrugte (dus sade) vorm as dit nog klein is, die struike boonop oud word en dit selfs in donker skaduwee goed groei. Daarom onderduk dit die groei van die Kaapse fynbos. Die plante gebruik so baie water dat dit die volume afloopwater van die berge na die damme aansienlik verminder.

• Herselman, Mia e.a.: Die voorkoms en beheer van Hakea sericea. Joubertina: Apperpium Landsdiensklub, Hoërskool McLachlan, 1992.
• www.invasives.org.za

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Hakea gibbosa.
• Wikispecies het meer inligting verwant aan Hakea gibbosa