Habiroe
Habiroe (soms ook geskryf as Hapiroe, en akkurater as ʿApiroe; "stowwerig", "vuil";[1] Sumeries: 𒊓𒄤, sagaz; Akkadies: 𒄩𒁉𒊒, ḫabiroe of ʿaperoe) is 'n term wat in geskrifte uit die 2de millennium v.C. in die Vrugbare Halfmaan gebruik is vir mense wat afwisselend beskryf word as rebelle, midadigers, rowers, huursoldate, boogskutters, slawe of werkers.[1][2][3][4][5]
Hapiroe, Habiroe en ʿApiroe
In die tyd van Rim-Sin I (1822-1763 v.C.) het die Sumeriërs 'n groep Aramese nomades geken wat in Suid-Mesopotamië bekend was as SA.GAZ, wat "rowers" beteken.[6] Die latere Akkadiërs het die term oorgeneem en dit in hulle fonetiese stelsel as Habiroe, of eintlik ʿApiroe, geskryf. Die term kom voor in honderde dokumente uit die 2de millennium v.C. oor 'n tydperk van 600 jaar, van die 18de tot die 12de eeu v.C. Dié dokumente is ontdek op terreine wat strek van Egipte, Kanaän en Sirië tot die hedendaagse Noord-Irak en Anatolië (Turkye).[7][8]
Nie alle Habiroe was rowers en moordenaars nie:[9] In die 18de eeu v.C. het 'n Noord-Siriese koning met die naam Irkabtoem (omstreeks 1740 v.C.) "vrede gemaak met die krygsheer Sjemoeba en sy Habiroe,"[10] terwyl die ʿApiroe Idrimi van Alalach die seun was van 'n afgesette koning; hy het 'n bende ʿApiroe gevorm om homself die koning van Alalach te maak.[11]
Wat Idrimi met die ander ʿApiroe gemeen gehad het, was lidmaatskap van 'n minderwaardige sosiale klas van misdadigers en arbeiders wat 'n soms wettelose lewe aan die rand van gevestigde gemeenskappe gelei het.[12] ʿApiroe het geen gemene etniese affiliteit of taal gehad nie; hulle persoonlike name was meestal Wes-Semities, maar ook dikwels Oos-Semities, Horities en Indo-Europees.[12][13]
In die Amarna-briewe van die 14de eeu v.C. het die konings van Kanaän hulle soms as misdadigers beskryf, soms as huursoldate, soms as dagwerkers of slawe.[3] Rib-Hadda van Bublos noem Abdi-Asjirta van Amoerroe (die moderne Libanon) en sy seun ʿApiroe, met die implikasie dat hulle gerebelleer het teen hulle gemeenskaplike heerser, die farao.[3]
Verwysings
- Rainey 2008, p. 51.
- Coote 2000, p. 549.
- McLaughlin 2012, p. 36.
- Finkelstein & Silberman 2007, p. 44.
- Noll 2001, p. 124.
- Smith, Homer W. (1952). Man and His Gods. New York: Grosset & Dunlap. p. 89.
- Rainey 2008, p. 52.
- Rainey 2005, p. 134-135.
- Youngblood 2005, p. 134-135.
- Hamblin 2006, p. unpaginated.
- Na'aman 2005, p. 112.
- Redmount 2001, p. 98.
- Coote 2000, p. 549-550.
Bibliografie
- Coote, Robert B. (2000). "Hapiru, Apiru". In Freedman, David Noel; Myers, Allen C. (reds.). Eerdmans Dictionary of the Bible. Eerdmans. ISBN 9789053565032.
- Finkelstein, Israel; Silberman, Neil Asher (2007). David and Solomon: In Search of the Bible's Sacred Kings and the Roots of the Western Tradition. Simon and Schuster. ISBN 9780743243636.
- Hamblin, William J. (2006). Warfare in the Ancient Near East to 1600 BC. Routledge. ISBN 9781134520626.
- McLaughlin, John L. (2012). The Ancient Near East. Abingdon Press. ISBN 9781426765506.
- Na'aman, Nadav (2005). Canaan in the Second Millennium B.C.E. Eisenbrauns. ISBN 9781575061139.
- Noll, K.L. (2001). Canaan and Israel in Antiquity: An Introduction. A&C Black. ISBN 9781841273181.
- Rainey, Anson F. (2008). "Who Were the Early Israelites?" (PDF). Biblical Archaeology Review. 34:06 (Nov/Dec 2008): 51–55.
- Rainey, Anson F. (1995). "Unruly Elements in Late Bronze Canaanite Society". In Wright, David Pearson; Freedman, David Noel; Hurvitz, Avi (reds.). Pomegranates and Golden Bells. Eisenbrauns. ISBN 9780931464874.
- Redmount, Carol A. (2001). "Bitter Lives". In Michael David, Coogan (red.). The Oxford History of the Biblical World. Oxford University Press. ISBN 9780195139372.
- Youngblood, Ronald (2005). "The Amarna Letters and the "Habiru"". In Carnagey, Glenn A.; Schoville, Keith N. (reds.). Beyond the Jordan: Studies in Honor of W. Harold Mare. Wipf and Stock Publishers. ISBN 9781597520690.
Skakels
Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Engelse Wikipedia vertaal.