Gus van Sant

Van Sant is in Louisville, Kentucky, gebore as die seun van Gus Green van Sant sr., ’n klerevervaardiger[1] en reisende verkoopsman, en Betty Seay. Vanweë sy pa se werk het die gesin baie rondgetrek.

Hy was van kleins af geïnteresseerd in beeldende kunste, skilder en Super-8-rolprente. Op skool het hy semi-outobiografiese kortprente gemaak wat tussen 30 en 50 dollar elk gekos het. Hy het in 1970 aan die Rhode Island School of Design ingeskryf, waar sy kennismaking met verskeie avant-garde-regisseurs hom geïnspireer het om sy hoofvak van skilder na rolprente te verander.[2]

Ná ’n tyd in Europa het Van Sant in 1976 in Los Angeles gaan woon. In 1981 het hy Alice in Hollywood gemaak, wat nooit uitgereik is nie. In dié tyd het hy begin om die lewe in minder goeie dele van Hollywood Boulevard dop te hou. Hy was gefassineer met die gemarginaliseerde, of uitgeskuifde, deel van Los Angeles se bevolking, veral in vergelyking met die meer gewone, vooruitstrewende wêreld om hulle. Hy sou herhaaldelik op dié mense fokus in sy flieks.

Hierna het Van Sant in New York TV-advertensies geregisseer. In dié tyd het hy geld gespaar om sy rolprentdebuut met Mala Noche (1985) te maak, ’n swart-wit prent oor die gedoemde liefde tussen ’n gay drankwinkelklerk en ’n Mexikaanse immigrant. Dit het Van Sant oornag aansien gegee in rolprentfeeskringe, en die Los Angeles Times het dit die jaar se beste onafhanklike prent genoem.[3] Nadat Universal eers in hom belanggestel het maar toe sy beoogde projekte soos Drugstore Cowboy en My Own Private Idaho afgekeur het, het Van Sant na Portland, Oregon, verhuis en begin werk aan die idees wat Universal verwerp het. In 1989 het hy Drugstore Cowboy gemaak, oor vier dwelmslawe wat apteke beroof om dwelms in die hande te kry. Dit het baie lof ingepalm – dit verdien ’n perfekte 100%-gradering op Rotten Tomatoes – en het Van Sant se aansien aansienlik verhoog. Hy het ’n paar pryse daarvoor gewen vir beste draaiboek én beste regisseur. Dit het ook weer lewe geblaas in die loopbaan van Matt Dillon, wat die bende se leier gespeel het.

Ná die sukses van dié prent, kon Van Sant sy volgende fliek, My Own Private Idaho (1991), maak wat voorheen deur ateljees as te riskant beskou is. Hy wou River Phoenix en Keanu Reeves in die hoofrolle hê van twee manlike prostitute, en albei het die rolle aanvaar. Vir die draaiboek van die prent, wat gaan oor onbeantwoorde liefde, vervreemding en die familie, het hy die Independent Spirit Award gewen (hy het dieselfde prys vir die Drugstore Cowboy-draaiboek gekry) asook nog groter aansien.

Hierna is sy swartkomedie To Die For (1995), die drama Good Will Hunting (1997) en die biografiese Milk (2008) ook goed ontvang. Vir laasgenoemde twee is hy vir ’n Oscar benoem vir beste regisseur en albei is ook benoem vir beste rolprent. In 2003 het Elephant – oor ’n voorval soortgelyk aan dié by die Columbine-hoërskool – die Palme d'Or op die Cannes-rolprentfees gewen en Van Sant het die prsy vir beste regisseur gekry.[4] Hy was die enigste mens nog buiten Joel Coen wat in dieselfde jaar albei pryse ingepalm het.

Hoewel Van Sant se ander prente meestal lof gekry het, soos Finding Forrester (2000) en Paranoid Park (2007), het van sy pogings soos kunsrolprent Last Days (2005) en die omgewingsdrama Promised Land gemengde resensies gekry. Even Cowgirls Get the Blues (1994), die rolprentweergawe van Tom Robbins se boek met dieselfde naam, en sy nuwe weergawe van die Alfred Hitchcock-riller Psycho is sleg ontvang en was kommersiële mislukkings.

Benewens regisseurswerk het Van Sant die draaiboeke vir baie van sy vroeë prent geskryf, asook die roman Pink.[5] ’n Boek met van sy foto's, 108 Portraits,[6] is ook gepubliseer en hy het twee musiekalbums uitgereik.

• Gus van Sant in die Internet-rolprentdatabasis
• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Gus van Sant.
• Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia