Groothertogin Olga Nikolajewna van Rusland

Olga (regs) en Tatjana, c. 1904.

Olga se sibbes was Tatjana, Maria, Anastasia en Aleksei. Haar Russiese titel (welikaja knjazjna, великая княжна) kan die beste vertaal word as "grootprinses", wat beteken sy het ’n hoër titel gehad as ander prinsesse van Europa. Die eintlike Germaanse vertaling is "grootvorstin", maar dit word onder invloed van Engels meestal as "groothertogin" in Afrikaans vertaal. Sy was ’n agterkleinkind van onder andere koningin Victoria en Aleksander II van Rusland. Sy en haar suster Tatjana was na aan mekaar; hulle het ’n kamer gedeel, eenders aangetrek en was bekend as "Die Groot Paar".[1] Van vroeg af al was sy bekend vir haar meegevoel en die begeerte om ander te help, maar ook vir haar buie en onomwonde eerlikheid.[2]

Olga (links), Tatjana (regs) en Maria by Pawel Woronof, die offisier op wie Olga in 1913 verlief geraak het, omstreeks 1911.

Die tsaar se kinders is so eenvoudig moontlik grootgemaak; hulle het op harde kampbeddens geslaap en het elke oggend in koue water gestort.[3] Sy en haar susters was algemeen bekend as OTMA (die eerste letter van elkeen se naam, volgens ouderdom).[1] Olga was gek oor haar pa en het ’n hangertjie met ’n ikoon van sint Nikolaas om haar nek gedra.[4] Nes haar sibbes het sy graag saam met hom tennis gespeel en geswem, en het hom op lang wandelings in haar vertroue geneem.[5] Haar verhouding met haar ma was effens minder hartlik.[6]

Olga omstreeks 1904.

Olga was ’n kastaiingblondine met helderblou oë en ’n breë gesig. Sy is beskou as minder mooi as haar susters Maria en Tatjana,[7] hoewel sy later mooier geword het.[8]

Olga en haar susters was omring deur jong mans wat hulle opgepas het en soldate op die keiserlike jag Sjtandart.

Terwyl Olga haar jeugdige flirtasies geniet het, het die gemeenskap gegons oor ’n moontlike huwelik. Die vrou van ’n generaal het op 7 Junie 1912 in haar dagboek geskryf Olga het die vorige aand verloof geraak aan groothertog Dmitri Pawlowitsj van Rusland, haar kleinneef. In sy boek The Rasputin File gis Edvard Radzinsky die verlowing is verbreek omdat Dmitri nie van Grigori Raspoetin gehou het, weens sy verbintenis met Feliks Joesoepof en gerugte dat Dmitri biseksueel was.[9] Geen ander bronne meld egter die verlowing nie.

Voor die Eerste Wêreldoorlog was daar ook gerugte dat sy gaan trou met prins Carol van Roemenië, maar Olga het nie van hom gehou nie.[10] Carol se ma het ook nie eintlik van Olga gehou nie en nie gedink sy is mooi nie.[11]

Terwyl die gemeenskap gegis het oor huwelike met prinse, het Olga op verskeie offisiere verlief geraak. Laat in 1913 was sy verlief op Pawel Woronof, ’n junior offisier op die Sjtandart, maar so ’n verhouding sou onmoontlik gewees het weens die verskil in hul rang. Woronof het ’n paar maande later verloof geraak aan een van die kamerbediendes. "Mag God hom gelukkig maak, my geliefde," het ’n hartseer Olga op sy troudag geskryf.[12]

Anastasia, Tatjana, Maria en Olga saam met Aleksandra Fjodorowna in 1916 op besoek aan Sewastopol (Beinecke-biblioteek).

Olga en haar suster Tatjana was tydens die Eerste Wêreldoorlog verpleegsters. Olga het groot simpatie gehad met die soldate wat sy verpleeg het, maar die spanning van gewonde, dikwels sterwende soldate versorg, het eindelik ’n nadelige invloed op die sensitiewe Olga gehad. Nadat sy ’n ineenstorting gehad het,[13] het sy op 19 Oktober 1915 kantoorwerk in die hospitaal gekry.[14]

Volgens ander mense in die paleis het Olga die finansiële en politieke situasie in die land beter as enige ander lid van die gesin, selfs haar ouers, verstaan. Sy het geweet die volk hou nie van haar pa en ma nie. "Sy was van nature ’n denker," het Gleb Botkin, die seun van die gesinsdokter, Jewgeni Botkin, geskryf. "Ek het die indruk gekry sy het geen illusies gehad oor wat die toekoms vir hulle inhou nie, en daarom was sy dikwels hartseer en bekommerd."[6]

Die gesin is tydens die Russiese Rewolusie van 1917 gevange geneem en eers in Tsarskoje Selo aangehou, en daarna in Tobolsk en Jekaterinburg in Siberië.

Tatjana (links) en Olga (regs) saam met hul ma in gevangenskap in Tobolsk (1918).

Vroeg die oggend van 17 Julie 1918 is die gesin wakker gemaak en na ’n kelder geneem. Saam met Nikolaas, Aleksandra en hul kinders was hul dokter en drie bediendes wat vrywillig by die gesin gebly het. Jakof Joerofski, die hooflaksman, het ingekom en die doodsvonnis vir hulle voorgelees.[15] ’n Vuurpeloton het ingekom en die 11 mense geskiet. Die tsaar is eerste dood; Anastasia, Tatjana, Olga en Maria het die eerste sarsie skote oorleef. Die susters het 1,3 kg se diamante en edelgesteentes in hul klere weggesteek wat aanvanklik die skote en bajonetsteke afgeweer het.[16] Hulle is daarna van naby in die kop geskiet.[17]

Jekaterinburg se "Kerk op Bloed" op die plek waar die Romanofs vermoor is.

In 1979 het die amateurspeurder Aleksander Awdonin naby Swerdlofsk (Jekaterinburg) afgekom op die oorskot van Nikolaas II, sy vrou en drie van hul dogters, asook dié van die vier mense wat saam met hulle vermoor is.[18][19]

In Januarie 1998 is die oorskot amptelik uitgeken as dié van Nikolaas en sy gesin (uitsluitende een van die dogters en Aleksei). Die identifikasie, insluitende vergelykings van hul DNS met dié van lewende familielede, is uitgevoer deur aparte Russiese, Britse en Amerikaanse wetenskaplikes en hulle het bevind dit is oortuigend.[20][21][22][23] Die bene van Aleksei en Maria was nie daar nie, maar is in Julie 2007 naby Jekaterinburg ontdek.[24]

In 1981 het die Russies-Ortodokse Kerk Buite Rusland Nikolaas en sy gesin erken as martelaar-heiliges. Op 14 Augustus 2000 het die sinode van die Russies-Ortodokse Kerk in Rusland hulle ook as heiliges erken – maar nie as martelare nie omdat hul dood nie regstreeks uit hul Christelike geloof gespruit het nie. In plaas daarvan is hulle as "draers van lyding" heilig verklaar.

• King, Greg, en Wilson, Penny. The Fate of the Romanovs, John Wiley and Sons, Inc., 2003, ISBN 0-471-20768-3
• Massie, Robert K. Nicholas and Alexandra, Dell Publishing Co., 1967, ISBN 0-440-16358-7
• idem. The Romanovs: The Final Chapter, Random House, 1995, ISBN 0-394-58048-6
• Rappaport, Helen. The Last Days of the Romanovs. St. Martin's Griffin, 2008. ISBN 978-0-312-60347-2
• Radzinsky, Edvard. The Last Tsar, Doubleday, 1992, ISBN 0-385-42371-3
• idem. The Rasputin File, Doubleday, 2000, ISBN 0-385-48909-9
• Sullivan, Michael John. A Fatal Passion: The Story of the Uncrowned Last Empress of Russia, Random House, 1997, ISBN 0-679-42400-8
• Zeepvat, Charlotte. The Camera and the Tsars: A Romanov Family Album, Sutton Publishing 2004, ISBN 0-7509-3049-7