Gender

Gender is die reeks karaktereienskappe wat betrekking het op manlikheid en vroulikheid en wat tussen hulle onderskei. Na gelang van die konteks kan dié eienskappe biologiese geslag, geslagsgebaseerde sosiale strukture (soos genderrolle) of genderidentiteit insluit.[1][2][3]

Ineengevlegte gendersimbole: die rooi een links is die vroulike Venus-simbool en die blou een regs die manlike Mars-simbool.

Beskrywing

Die meeste kulture erken twee genders: seuns/mans en meisies/vroue.[4] Mense buite dié groepe word gewoonlik transgender genoem. Sommige gemeenskappe het spesifieke genders benewens "man" en "vrou", soos die Hijra van Suid-Asië; daar word dikwels daarna verwys as die "derde" of selfs "vierde" gender.

Die Nieu-Seeland-Amerikaanse seksuoloog John Money het in 1955 die onderskeid begin tref tussen "gender" en "geslag". Voorheen is die woord gender in Engels gebruik vir taalkundige geslag.[1][2] Money se betekenis van die woord het egter eers in die 1970's algemeen geraak, toe feministiese teorie die begrip aanvaar het om ’n onderskeid te maak tussen biologiese geslag en die sosiale konstruk gender. Vandag word die onderskeid in sommige kontekste gebruik, veral in die sosiale wetenskappe[5][6] en dokumente van die Wêreldgesondheidsorganisasie (WGO).[3]

In ander kontekste, insluitende gebiede van die sosiale wetenskappe, sluit "gender ook "geslag" in of vervang dit.[1][2] In dierkunde word die woord dikwels gebruik om na ’n niemenslike dier se geslag te verwys.[2] Dié verandering in betekenis kan teruggevoer word na die 1980's. In 1993 het die Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA) gender in plaas van geslag begin gebruik.[7] In 2011 het die FDA sy posisie verander en van "geslag" begin praat as die biologiese klassifikasie en "gender" as ’n mens se eie voorstelling as man of vrou.[8]

Genderidentiteit

Om mense sosiaal as mans en vroue te klassifiseer, laat hulle voel hulle moet aan die een punt van ’n lineêre spektrum wees en hulleself as óf man óf vrou identifiseer, eerder as om toegelaat te word om ’n plek tussenin te kies.[9]

Genderidentiteit verwys na ’n persoonlike identifikasie met ’n spesifieke gender en genderrol in ’n gemeenskap, sonder die bepaalde waardes wat aan "geslag" gekoppel word.

Geopolitiek en internasionale magsdinamiek

"Sagte mag" verwys na die vermoë van 'n land om ander te oorreed of te lok om te doen wat hy wil sonder geweld of dwang. Geslag kan 'n komponent van sagte mag wees wanneer 'n staat geslagsgelykheid en vroueregte bevorder as deel van sy buitelandse beleid, en sodoende sy globale beeld en invloed versterk. Die Verenigde State se bevordering van vroueregte in Afghanistan was byvoorbeeld nie net 'n humanitêre poging nie, maar ook 'n strategiese stap om die Taliban se onderdrukkende regime te ondermyn en internasionale steun te verkry.

Geslag in sielkundige oorlogvoering

Geslag kan ook in sielkundige oorlogvoering aangewend word om vyandelike bevolkings te demoraliseer en te destabiliseer. Tydens konflikte kan geslagsgebaseerde geweld as oorlogswapens gebruik word om gemeenskappe te terroriseer en sosiale kohesie af te breek. Die sistematiese gebruik hiervan in die Bosniese Oorlog en die Rwandese Volksmoord is skerp voorbeelde van hoe geslagsgeweld strategies aangewend kan word om militêre en politieke doelwitte te bereik.

Geslags- en ekonomiese sanksies

Ekonomiese sanksies, hoewel dit hoofsaaklik op 'n staat se ekonomie gerig is, kan geslagsimpakte hê wat die sosiale struktuur van 'n samelewing verswak. Sanksies vererger dikwels geslagsongelykhede, deur vroue, wat dalk meer afhanklik is van openbare dienste en die informele ekonomie, buitensporig te raak. Die gevolglike ekonomiese spanning kan lei tot verhoogde gesinsgeweld, verminderde toegang tot onderwys en gesondheidsorg vir vroue en meisies, en 'n ineenstorting in gesinstrukture, wat indirek die doelwitte van die sanksionerende staat dien.

Geslag in propaganda en inligtingsoorlogvoering

In die digitale era kan geslag in propaganda en inligtingsoorlogvoering gemanipuleer word om onenigheid te saai en teenstanders te ondermyn. Sosiale media-platforms kan gebruik word om geslagsdisinformasie te versprei, ekstremistiese sienings te versterk en samelewingsverdelings uit te buit. Byvoorbeeld, Rusland se gebruik van trolplase om geslagsspanning te vererger en politieke uitkomste in die Verenigde State te beïnvloed, demonstreer hoe geslag in die kuberdomein gewapen kan word.

Sien ook

Verwysings
  1. Udry, J. Richard (November 1994). "The Nature of Gender" (PDF). Demography. 31 (4): 561–573. doi:10.2307/2061790. JSTOR 2061790. PMID 7890091. S2CID 38476067. Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 2 September 2017. Besoek op 5 Desember 2016.
  2. Haig, David (April 2004). "The Inexorable Rise of Gender and the Decline of Sex: Social Change in Academic Titles, 1945–2001" (PDF). Archives of Sexual Behavior. 33 (2): 87–96. CiteSeerX 10.1.1.359.9143. doi:10.1023/B:ASEB.0000014323.56281.0d. PMID 15146141. S2CID 7005542. Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 15 Junie 2012.
  3. "What do we mean by "sex" and "gender"?". Wêreldgesondheidsorganisasie. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 30 Januarie 2017. Besoek op 26 November 2015.
  4. Kevin L. Nadal, The SAGE Encyclopedia of Psychology and Gender (2017, ISBN 1483384276), bl. 401
  5. "GENDER". Social Science Dictionary. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 2 Februarie 2011. Besoek op 20 Maart 2015.
  6. Lindsey, Linda L. (2010). "Ch. 1. The Sociology of gender" (PDF). Gender Roles: A Sociological Perspective. Pearson. ISBN 978-0-13-244830-7. Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 5 April 2015.
  7. "Guideline for the Study and Evaluation of Gender Differences in the Clinical Evaluation of Drugs" (PDF). Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 6 April 2015. Besoek op 3 Augustus 2014.
  8. "Evaluation of Sex-Specific Data in Medical Device Clinical Studies – Guidance for Industry and Food and Drug Administration Staff". U.S. Food and Drug Administration. 22 Augustus 2014. Besoek op 26 Februarie 2019.
  9. Pathak, Sunita, and Pathak, Surendra "Gender and the MDGs with Reference to Women as Human". Academia.edu.

Skakels
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.