Frenologie

Frenologie is 'n verouderde studie van menslike eienskappe deur na die vorm van die skedel te kyk.

Frenologiese voorstelling uit Das neue Heilverfahren van Friedrich Eduard Bilz (1888)

Hierdie artikel is deel van 'n reeks oor
Alternatiewe medisyne, pseudomedisyne en skynwetenskappe
Algemene inligting Alternatiewe medisyne Bewysgebaseerde medisyne Biologiese geloofwaardigheid Energie (esoteries) Energiemedisyne Geskiedenis van geneespraktyk in Suid-Afrika Holistiese genesing Kwaksalwery Pseudowetenskap Skeptiese beweging Terminologie van alternatiewe medisyne
Skynmedisyne en skynwetenskap Akudruk Akupunktuur Aromaterapie Bevrydingsterapie Biologiese ritme Byeterapie Chiropraktyk Vertebrale subluksasie Dhyana DMSO Eugenetika Frenologie Fisionomie Gefasiliteerde kommunikasie Geheue van water Genesingsmasjiene PRK-1U Goop Hologram-armband Homeopatie Joga Kankerbehandeling Kolonreiniging Chloordioksied Koffie-enema Koronavirus-2019-behandeling Hidroksichlorokien Kristalgenesing Magneetterapie Naturopatie Ontgifting Ontgiftingsvoetbad Ourikulêre terapie Plat Aarde Refleksologie Reiki Slangolie Spontane menslike verbranding Talassoterapie Urineterapie
Samesweringsteorieë Entstofhuiwering GGO-samesweringsteorieë Groot Farmasie MIV/vigsontkenning
Persoonlikhede Steve Jobs Paul E. Marik Kary Mullis Luc Montagnier Tim Noakes Gwyneth Paltrow Rupert Sheldrake Oprah Winfrey
Tradisionele medisyne Ayurveda Boereraat Hollandse medisyne Geloofsgenesing Chinese medisyne Gua sha Qi Tradisionele Afrika-medisyne
Diagnose Elektrosensitiwiteit Signatuurleer

Die woord frenologie is afgelei vanaf Grieks: φρήν, phrēn, "gees"; en λόγος, logos, "leerstelling". Dit is dus letterlik die "die leer van die gees". Volgens die leer kan 'n persoon se aanleg en karakter bepaal word deur na die groei van bepaalde dele van die harsings te kyk. Dit sou dan uiterlik sigbaar wees deur die vorm van die skelet te studeer, wat bepaalde knobbels sou vertoon. Die terme wiskundeknobbel en taalknobbel het dienooreenkomstig ontstaan. Die studie na die vorm en dimensies van die skedel word kraniometrie genoem.

Die grondlegger van frenologie was die Duitse (later Franse) geneeskundige Franz Joseph Gall (1758-1828). Die naam frenologie is deur sy belangrikste leerling, Johann Gaspar Spurzheim ingevoer. Ander belangrike persone wat die weg vir frenologie gebaan het was Giovanni Battista della Porta (1535-1615) en Johann Kaspar Lavater (1741-1801).

In die negentiende eeu stel Cesare Lombroso 'n nuwe forensiese tak van frenologie (al noem hy dit self nie so nie) bekend, waarin hy voorgestel dat kriminele gedrag aangebore is en bepaal kan word deur op die ontwikkeling van sekere gelaatstrekke te let. Op grond hiervan sou misdadigers dus moontlik erken kon word. Die Duitser Carl Huter (1861-1912) het ook 'n sielkundige stelsel wat op frenologie gegrond is ontwikkel, wat hy kallisophie genoem het.

In die twintigste eeu het die Belgiese priester Paul Bouts (1900-1999) wetenskaplike navorsing oor frenologie voortgesit. Sy broer, Camille Bouts, doseer dit selfs aan Suid-Amerikaanse universiteite. Mettertyd word besef dat die anatomie van die skedel bykans geen impak op menslike eienskappe het nie, en het die leer in onbruik verval.

Die meet van die binnekant van die skedel, soos wat argeoloeë doen om die breinfunksie tussen verskillende hominiede te vergelyk, word nie as frenologie gesien nie.