Fopnuus

Fopnuus is 'n vorm van pruljoernalistiek of propaganda wat uit doelgerigde disinformasie of blufstories bestaan wat via die tradisionele pers, uitsaai-nuusmedia of aanlyn-sosiale media gepropageer word.[1] Fopnuus word geskryf en gepubliseer met die oogmerk om te mislei ten einde 'n agent, entiteit of persoon skade te berokken en/of finansieel of polities uit gevolglike wanpersepsies munt te slaan. Dikwels word sensasionele, oordrewe, of blatant valse opskrifte gebruik om aandag te trek.[2][3][4] Doelbewus misleidende of bedrieglike fopnuus verskil van ooglopende satire of parodie wat op humor ingestel is, aangesien eersgenoemde die gehoor wil inloop of manipuleer. Fopnuus wend frappante opskrifte of volkome gefabriseerde nuusberigte aan om lesergetalle, aanlynmededelings en internet-bladtrekinkomstes 'n hupstoot te gee. In die voorgenoemde geval is dit vergelykbaar met sensasionele aanlyn-"clickbait"-opskrifte en maak staat op die advertensieinkomste wat deur hierdie aktiwiteit gegenereer word, ongeag die juistheid van die gepubliseerde storie.[2] Fopnuus ondermyn ook ernstige mediadekking en bemoeilik die taak van joernaliste as hulle oor belangrike nuusgebeure verslag moet doen.[5]

'n Illustrasie van 1894 wat reeds die term "fake news" aandui, newens "humbug news" en "cheap sensation". In Afrikaans is "fopnuus" slegs sedert 2016 bekend.

Maklike toegang tot aanlyn advertensie-inkomste, hoër politieke polarisasie, en die gewildheid van sosiale media, veral Facebook-nuusvoer, is almal al geïmpliseer by die verspreiding van fopnuus,[2][6] wat in die internet-era 'n vastrapplek gevind het as mededinger van legitieme nuusstories. Antagonistiese regeringsagente is ook al uitgewys as die opstellers en verspreiders van fopnuus, veral tydens verkiesings.[7] 'n Ontleding deur Buzzfeed het aangetoon dat die top-20 fopnuustories rakende die VSA se 2016-verkiesing meer byval op Facebook gevind het as die top-20 nuustories oor die verkiesing komende van 19 gesaghebbende mediaverskaffers.[8] Fopnuuswebblaaie wat anoniem gepubliseer word is al as bronne aangehaal omdat dit die vervolging van fopnuuspublisiste vir laster bemoeilik.[9] Die relevansie van fopnuus het 'n opbloei beleef in die post-faktiese politiek van byvoorbeeld die 2016 VSA-verkiesing en die Brexit-referendum.

Met die uitbreiding van tegnologie was daar 'n toenemende strewe na meer bladtrekke en hoër graderings. Vir mediaverskaffers maak dit sin om 'n beleid te implementeer wat 'n groter gevolg vir hulle webblaaie sal oplewer en wat derhalwe adverteerders sal aanmoedig om vir reklame daarop te betaal. Sodanige publikasie van 'n storie met valse inhoud kan dan 'n skynprominensie voorhou en 'n groot gehoor aantrek sodat hul adverteerders en graderings daarby voordeel trek.