Fenotipiese kenmerk

'n Fenotipiese eienskap is 'n waarneembare kenmerk; dit is die waarneembare uitdrukking van gene. 'n Voorbeeld van 'n fenotipiese kenmerk is haarkleur; daar is onderliggende gene wat beheer uitoefen oor die haarkleur, wat die genotipe uitmaak, maar die werklike haarkleur, die deel wat ons sien, is die fenotipe. Die fenotipe is die fisiese eienskappe van die organisme. Die fenotipe word beheer deur die genetiese samestelling van die organisme en die omgewingsdruk waaraan die organisme onderhewig is.[2]

Die oorerflike eenheid wat ’n kenmerk kan beïnvloed, word ’n geen genoem. ’n Geen is ’n deel van ’n chromosoom, wat ’n baie lang en kompakte string DNS en proteïene is. ’n Belangrike verwysingspunt op ’n chromosoom is die sentromeer; die afstand van ’n geen tot die sentromeer word die geen se lokus genoem.

Die kern van 'n diploïede sel bevat twee van elke chromosoom, met homoloë (meestal identiese) pare chromosome met dieselfde gene by dieselfde lokusse.

Verskillende fenotipiese kenmerke word veroorsaak deur verskillende vorme van gene, of allele, wat ontstaan deur mutasie in 'n enkele individu en oorgedra word aan opeenvolgende geslagte.

'n Geen is net 'n DNS-kodeopeenvolging; die effens verskillende variasies van daardie opeenvolging word allele genoem. Allele kan aansienlik van mekaar verskil en produseer verskillende produk-RNS'e.

Kombinasies van verskillende allele bring dus verskillende kenmerke voort deur middel van die vloei van inligting wat hierbo getoon word. Byvoorbeeld, as die allele op homoloë chromosome 'n verhouding van "eenvoudige dominansie" toon, kan die kenmerk van die "dominante" alleel in die fenotipe gesien word.

Gregor Mendel was 'n baanbreker op die gebied van moderne genetika. Sy bekendste ontledings was gebaseer op duidelike eienskappe met eenvoudige dominansie. Hy het bepaal dat die oorerflike eenhede, wat ons nou gene noem, in pare voorkom. Sy instrument was statistiek.

Die biochemie van die tussenproteïene bepaal hoe hulle in die sel op mekaar reageer. Die biochemie voorspel dus hoe verskillende kombinasies verskillende kenmerke sal voortbring.

Uitgebreide uitdrukkingspatrone wat in diploïede organismes gesien word, sluit fasette van onvolledige dominansie, kodominansie en veelvuldige allele in. Onvolledige dominansie is die toestand waar nie een van die allele in een heterosigoot die ander oorheers nie. ’n Mens kan dus vasstel dat elke alleel in die heterosigoot teenwoordig is.[3] Kodominansie verwys na die alleelverhouding wat bestaan wanneer twee allele albei in die heterosigoot uitgedruk word, en albei fenotipes gelyktydig gesien word.[4] Veelvuldige allele verwys na die situasie waar daar meer as 2 gemeenskaplike allele van ’n spesifieke geen is. Bloedgroepe in mense is ’n klassieke voorbeeld. Die ABO-bloedgroep se proteïene is belangrik om die bloedgroep by mense vas te stel en dit word bepaal deur verskillende allele op die een lokus.[5]

Skisotipie is ’n voorbeeld van ’n sielkundige fenotipiese kenmerk wat in skisofreniespektrumversteurings gevind kan word. Studies het getoon dat geslag en ouderdom die uitdrukking van skisotipiese kenmerke beïnvloed. Sekere skisotipiese kenmerke kan byvoorbeeld gedurende adolessensie verder ontwikkel, terwyl ander gedurende hierdie tydperk onveranderd bly.

• Lawrence, Eleanor (2005) Henderson's Dictionary of Biology. Pearson, Prentice Hall. ISBN 0-13-127384-1
• Campbell, Neil; Reece, Jane (March 2011) [2002], "14", Biology (Sixth ed.), Benjamin Cummings