Faroërs
Die Faroërs (Faroëes: Føroyingar) is 'n Germaanse nasie en etniese groep inheems aan die Faroëreilande. Die Faroërs spruit uit gemengde Noorse en Gaeliese voorsate.[3] Sowat 21 000 Faroërs is in naburige lande woonagtig, veral in Denemarke, Ysland en Noorweë.
- Hierdie artikel handel oor die etniese groep. Vir die taal, sien Faroëes.
| Faroërs | |
|---|---|
 Faroëes volkdansers in nasionale kostuums. | |
| Totale bevolking: | 80 000–90 000 |
| Belangrike bevolkings in: |  Faroëreilande ~45 000 |
| Taal: | Faroëes |
| Geloofsoortuiging: | Hoofsaaklik Lutheranisme |
| Verwante etniese groepe: | Ander Germaanse volke soos Dene, Duitsers, Noorweërs, Swede en Yslanders; Iere en Skotte |
Faroëes is 'n Wes-Skandinawiese taal wat nouliks aan Yslands en meer verlangs aan Wes-Noorse dialekte verwant is.
Oorsprong
Die eerste nedersetters was Gaeliese kluisenaars en monnike wat hier in die 6de eeu voet aan wal gesit het. Rondom 650 het die Noors-Gaeliërs gekom en die Noorse kultuur en taal op die eilande bekendgestel. Daar is nie veel kennis rakende hierdie tydperk nie, wat dus ruimte laat vir bespiegeling. Een bron, die Yslandse Færeyinga Saga, praat van 'n enkele nedersetting. Dit is omstreeks 1200 geskryf en verduidelik die gebeurtenisse wat sowat 300 jaar tevore plaasgevind het. Volgens die saga het baie Noormanne kapsie teen die Noorweegse koning se unifikasiebeleid gemaak en moes na ander lande vlug, wat die nuutgevonde plekke in die weste insluit.
Geskiedkundiges voer aan dat die Wiking, Grímur Kamban, sedert die Færeyinga Saga die eerste volksplanter op die Faroëreilande moes gewees het. Die Nore moes van die eilande bewus gewees het voordat hulle Noorweë verlaat het. Sou Grímur Kamban hom vroeër daar gevestig het, kan dit verduidelik waarom die Nore van die eilande geweet het. 'n Ander meer logiese benadering kan wees dat die Nore van die eilande se bestaan deur die Gaeliërs van Skotland en Ierland te hore gekom het.
Hoewel Grímur 'n Oudnoorse naam is, is Kamban van Keltiese oorsprong. Hy kon dus van Ierland, die Westelike Eilande of Man afkomstig gewees het, waar die Wikings reeds gevestig was. Party plekname van die oudste nedersettings op die Faroëreilande dui op moontlike volksplanters van die Skotse eilande en die Britse kus.
Onlangse DNS-ontledings het getoon dat die Y-chromosone, wat patriliniêre afkoms naspoor, 87% Skandinawies is.[4] Die toetste toon ook dat die mitochondriale DNS, wat matriliniêre afkoms naspoor, 84% Kelties is.[5]
Die Faroërs loop 'n groter risiko as ander volke om weens hul genetiese gelyksoortigheid aan karnitientransporterdefek (plaaslik bekend as die Faroëse siekte) te ly. Dit affekteer 1 uit elke 500 mense.[6]
Fotogalery
Faroër en sy gesin in Hvalvík.JPG.webp)
Sangeres Eivør Pálsdóttir
William Heinesen
Ses Faroërs (Jákup Dahl, Magnus Dahl, Jógvan Waagstein, Janus Djurhuus, Petur Dahl, Oluf Skaalum)
Joannes Patursson (1866–1946) (foto dateer ca. 1900)
Venceslaus Ulricus Hammershaimb, predikant en filoloog (1818–1909)
Manlike Student (2006)
Vroulike Student (2006)
Verwysings
- Politiken
- Highly discrepant proportions of female and male Scandinavian and British Isles ancestry within the isolated population of the Faroe Islands, http://www.nature.com/ejhg/journal/v14/n4/full/5201578a.html, Thomas D Als, Tove H Jorgensen, Anders D Børglum, Peter A Petersen, Ole Mors and August G Wang, 25 Januarie 2006
- The origin of the isolated population of the Faroe Islands investigated using Y chromosomal markers, http://www.springerlink.com/content/4yuhf5m7a22gc4qm/%5Bdooie+skakel%5D, Tove H. Jorgensen, Henriette N. Buttenschön, August G. Wang, Thomas D. Als, Anders D. Børglum and Henrik Ewald1, 8 April 2004.
- Wang, C. August. 2006. Ílegur og Føroya Søga. In: Frøði pp.20-23
- "Faeroes susceptible to deadly illness", The Copenhagen Post (Copenhagen), 17 Mei 2010, archived from the original on 21 Januarie 2011, https://web.archive.org/web/20110121022037/http://cphpost.dk/news/135-science/48995-faeroes-susceptible-to-deadly-illness.html, besoek op 27 April 2012
Verdere leesstof
- Arge, Símun, Guðrun Sveinbjarnardóttir, Kevin Edwards, and Paul Buckland. 2005. "Viking and Medieval Settlement in the Faroes: People, Place and Environment". Human Ecology. 33, no. 5: 597-620.
Eksterne skakels
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Faroërs.