Fanagalo
Fanagalo (of Fanakalo) verwys na 'n vereenvoudige kunsmatige mengsel van woorde van verskeie Bantoetale sowel as Afrikaans. Dit word gebruik as 'n medium van kommunikasie in baie dele van Suider-Afrika, veral in die myne. Die gebruik daarvan was amptelik deur die Transvaalse en O.V.S. Kamer van Mynwese aangemoedig. Die woord self beteken 'op dié manier' of 'soos hierdie'.
| Fanagalo Fanakalo | ||
|---|---|---|
| Gepraat in: |  Suid-Afrika Zambië Zimbabwe | |
| Gebied: | Suider-Afrika | |
| Totale sprekers: | Geen moedertaalsprekers 5 100 (tweede taal)[1] | |
| Taalfamilie: | Pidgin Fanagalo Fanakalo | |
| Skrifstelsel: | Latynse alfabet | |
| Amptelike status | ||
| Amptelike taal in: | geen | |
| Gereguleer deur: | geen | |
| Taalkodes | ||
| ISO 639-1: | geen | |
| ISO 639-2: | geen | |
| ISO 639-3: | fng | |
Geskiedenis
Fanakalo het sy ontstaan waarskynlik te danke aan die Indiërs wat in die Natalse suikerbedryf gewerk het en tegelyk Engels en Zoeloe probeer aanleer het. Dit is later na die goud- en diamantvelde en ander bedrywe uitgevoer waar dit gou as doeltreffende kommunikasiemiddel tussen Blanke en Bantoe posgevat het.
Fanakalo is nie veronderstel om enige taal te vervang nie, maar om kommunikasie te vergemaklik. Daar is destyds ongeveer 15 Europese tale en 44 Bantoetale in die mynbedryf gepraat. Fanakalo het die bedryf in staat gestel om dié kommunikasieprobleem te oorbrug.
Woorde
Algemene woorde en frases:
| Afrikaans | Fanagalo | Uitspraak |
|---|---|---|
| Ja | Ehe | |
| Nee | Cha | |
| Asseblief | Yabolisa / golisa | |
| Dankie | Inkomu / ndza khensa | |
| Verskoon my | Sori | |
| Hoe gaan dit? | Kanjani? | |
| Goed | Kulungile | |
| Ek wil... | Mina funa... | |
| Goeie more | Sawubona / sakubona | |
| Totsiens | Hamba gahle | |
| glimlag | hleka | sjlê-ka |
| urineer | cama | qa-ma |
Bronne
Verdere naleeswerk
- Cole, D.T.: Fanagalo and the Bantu language. In: Lantern. Tydskrif vir Volksopvoeding. Jaargang 3, nr. 3, Januarie 1954.
- Miners' Dictionary: English-Fanakalo = Woordeboek Vir Mynwerkers: Afrikaans-Fanakalo; Kamer van Mynwese; 1985; ISBN 0-620-08266-6
Verwysings
- "Ethnologue: Languages of the World, Seventeenth edition, Pidgin Bantu" (in Engels). Ethnologue. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 6 Junie 2019. Besoek op 25 April 2016.
Eksterne skakels
Mynwerkerswoordeboek: Afrikaans/Fanakalo Geargiveer 13 Mei 2020 op Wayback Machine
Wikiwoordeboek het 'n inskrywing vir Fanagalo.
| Amptelik |
| ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||
| Ander |
| ||||||||||||