Etyn
Etyn of asetileen met formule C2H2 is die eenvoudigste alkyn, 'n koolstofverbinding met 'n drievoudige C≡C binding.
Algemeen | |
---|---|
Naam | Etyn |
Ander name | asetileen |
Chemiese formule | C2H2 |
Molêre massa | 26,0 [g/mol] |
CAS-nommer | 74-86-2 [1] |
Voorkoms | kleurlose gas |
Reuk | Nie sterk nie; knoffelrig[2] |
Fasegedrag | |
Smeltpunt | -80,8 °C[1] |
Kookpunt | (sublimeer)[1] |
Digtheid | 1,17 [g/L] (vastestof)[1] |
Oplosbaarheid | 1.185 [g/L] (water)[2] |
Kritieke temperatuur | 35.6 °C[2] |
Henry se konstante | 4,0 x 10-2 [L/mol.atm] 1800 [K][3] |
Suur-basis eienskappe | |
pKa | 15.74 |
Veiligheid | |
Flitspunt | -18 °C[2] |
Selfontbrandingspunt | 325 °C[2] |
Tensy anders vermeld is alle data vir standaardtemperatuur en -druk toestande. | |
Portaal Chemie |
Dit is 'n gas wat met 'n baie warm vlam kan brand en daarom in branders gebruik word.
Soos ander ongesubstitueerde alkyne het die eindstandige proton die eienskappe van 'n swak suur. Daar is selfs soute wat afgelei is wat hierdie suur, soos kalsiumkarbied CaC2 wat die karbiedioon C2−2 ([C≡C]2-) bevat. Kalsiumkarbied reageer met water en stel daarby etyn vry:
Asetileen is 'n kleurlose, ontvlambare gas wat uit kalsiumkarbied en water verkry word. 'n Kilogram karbied lewer sowat 300 liter asetileengas. Wanneer asetileen in suurstof brand, word 'n baie warm vlam met 'n temperatuur van 3 000° C verkry, wat deur die hardste staal kan sny.
Dit word derhalwe ook vir daardie doel en sweiswerk gebruik. Asetileen is 'n giftige gas met ʼn heelwat groter massa as lug. Saamgepers of verhit, is dit 'n hoogs ontplofbare stof. Dit is 'n baie belangrike grondstof in die chemiese nywerheid en word baie gebruik in die vervaardiging van vinielchloriede vir plastiekgoedere, sintetiese rubber, akrilonitriel, kunsvesel- en kleefstof en verf.
Dit word ook gebruik om vitamien A sinteties te berei. Asetileenswart, 'n koolstof wat verkry word deur die onvolledige verbranding van asetileen, word in droëselbatterye gebruik.
Demonstrasie
Verwysings
- Wêreldspektrum, 1982, ISBN 0908409435, volume 2, bl. 80
- "Richard L. Myers The 100 Most Important Chemical Compounds, 2007," (PDF) (in Engels). p. 52. ISBN 978-0-313-33758-1. Besoek op 18 Januarie 2016.[dooie skakel]
- "Air products Sout Africa" (PDF) (in Engels). Geargiveer (PDF) vanaf die oorspronklike op 8 Oktober 2018. Besoek op 19 Januarie 2016.
- Sander.