Eleonore van Akwitanië

Eleonore van Akwitanië (Frans: Aliénor d'Aquitaine, dikwels ook Éléonore de Guyenne genoem; * omstreeks 1122 of 1124; † 31 Maart of 1 April 1204 in Poitiers of in die abdy van Fontevrault) was koningin van Frankryk en vervolgens van Engeland - die enigste vrou ooit wat albei trone bestyg het.

Eleonore was een van die welvarendste en magtigste vroue in Wes-Europa gedurende die Hoë Middeleeue. As hertogin van Akwitanië het sy 'n sentrale rol in die betrekkinge tussen die 12de eeuse koninkryke van Frankryk en Engeland gespeel: sy het eers met die koning van Frankryk in die huwelik getree (1137-1152) en vervolgens met dié van Engeland (1154-1189).

Haar hofhouding in Akwitanië word met die bloeitydperk van die troubadours en Oksitaanse digkuns vereenselwig. As beskermvrou van literêre persoonlikhede soos Benoît de Saint-More, Chrétien de Troyes en Wace sou sy later die bynaam "Koningin van die Troubadors" dra.

Eleonore het haar vader op die ouderdom van vyftien jaar in haar eie reg as hertogin van Akwitanië en grawin van Poitiers opgevolg en sodoende die gewildste bruid in Europa geword. Drie maande ná haar inhuldiging het sy met Lodewyk VII getrou, die seun en jong mederegent van haar voog, koning Lodewyk VI van Frankryk.

As koningin van Frankryk het sy aan die onsuksesvolle Tweede Kruistog deelgeneem. Kort ná die kruistog het Lodewyk VII en Eleonore ooreengekom om hul huwelik te ontbind - dit was enersyds Eleonore se persoonlike wens om 'n nuwe verhouding aan te gaan, andersyds ook die feit dat uit hul huwelik slegs twee dogters, Marie en Alix, gebore is wat die aanleiding tot hierdie besluit gegee het. Die koninklike huwelik is op 11 Maart 1152 ontbind op grond van bloedverwantskap binne die vierde graad tussen haar en Lodewyk. Hul dogters is as egtelike kinders verklaar en het onder voogdyskap van Lodewyk gekom, terwyl Eleonore se oorspronklike grondbesit aan haar teruggegee is.

Toe Eleonore in Poitiers aangekom het, het sy onmiddellik met Hendrik II, hertog van Normandië en haar neef binne die vierde graad van aanverwantskap, verloof geraak. Op 18 Mei 1152, agt weke ná die ontbinding van haar eerste huwelik, het sy met Hendrik getrou.

Twee jaar later, op 25 Oktober 1154, het haar eggenoot die troon van die Koninkryk van Engeland bestyg en van Eleonore die koningin van die Engelses gemaak. In die volgende dertien jaar is agt kinders uit die huwelik gebore - vyf seuns, waarvan drie later self konings sou word, en drie dogters. Nogtans het Eleonore en Hendrik uiteindelik van mekaar vervreem geraak. In 1179 is sy vanweë haar steun vir die opstand, wat haar seun Hendrik teen sy vader koning Hendrik II begin het, in hegtenis geneem en tot in 1189 aangehou.

Hendrik II is op 6 Julie 1189 oorlede en opgevolg deur sy seun Richard Leeuhart wat sy moeder onmiddellik vrygelaat het. As koninklike weduwee het Eleonore as regent vir haar seun gefungeer terwyl hy aan die Derde Kruistog deelgeneem het. Eleonore het Richard oorleef en voortgeleef tot in die regeringstyd van haar jongste seun Jan. Toe sy in 1204 oorlede is, het sy al haar kinders oorleef - behalwe vir koning Jan en Eleonore, koningin van Kastilië.