Eksomaan

’n Eksomaan of ekstrasolêre maan is ’n natuurlike satelliet wat om ’n eksoplaneet wentel, of om ’n ander niestellêre liggaam buite die Sonnestelsel.[2] Daar word van die voorkoms van hemelliggame in die Sonnestelsel afgelei dat natuurlike satelliete algemene elemente van planetêre stelsels is. Die meerderheid bekende eksoplanete is reuseplanete. In die Sonnestelsel het die reuseplanete groot versamelings natuurlike satelliete (sien Mane van Jupiter, Mane van Saturnus, Mane van Uranus en Mane van Neptunus). Daar kan dus redelikerwys afgelei word eksomane is net so algemeen.

’n Kunstenaarsvoorstelling van die eksomaan Kepler-1625b I en sy planeet.[1]
’n Kunstenaarsvoorstelling van die stelsel MOA-2011-BLG-262.

Hoewel dit moeilik is om eksomane met huidige tegnieke op te spoor en te bevestig,[3] is in sendings soos Kepler ’n paar moontlike kandidate waargeneem, onder meer sommige wat habitats vir buiteaardse lewe kan wees en een om ’n moontlike weesplaneet.[2]

Eienskappe

Eienskappe van enige eksomane sal waarskynlik uiteenlopend wees, nes in die Sonnestelsel. As eksoplanete wat binne die bewoonbare sone van hul sterre wentel mane het, sal hulle kandidate wees om lewe te onderhou.[4][5]

Kandidate

Daar word vermoed die ster 1SWASP J140747.93-394542.6, in die sterrebeeld Sentour, kan ’n planeet met ’n maan hê.[6] Die bevestigde eksoplaneet WASP-12b kan ook ’n maan hê.[7]

In Desember 2013 is aangekondig die weesplaneet MOA-2011-BLG-262 kan ’n eksomaan hê, maar dit kan ook ’n planeet so groot soos Neptunus wees wat om ’n rooidwergster met ’n lae massa wentel, ’n scenario wat die skrywers as meer waarskynlik beskou.[8][9][10]

In Oktober 2018 het navorsers wat die Hubble-ruimteteleskoop gebruik, waarnemings gepubliseer van die kandidaat-eksomaan Kepler-1625b I, wat daarop dui dat die moederplaneet waarskynlik ’n massa van ’n paar Jupiter-massas het, terwyl die eksomaan ’n massa en radius het soortgelyk aan dié van Neptunus. Volgens die studie is die eksomaan-hipotese die eenvoudigste en mees waarskynlike verduideliking vir die beskikbare waarnemings, hoewel ook gewaarsku word dit is moeilik om te sê hoe groot dié moontlikheid in werklikheid is.[11][12]

Lys
Moederster van die moederplaneet Moederplaneet Planeet
se massa
(MJ)		 Halwe lengteas (AE) Eksomaan se halwe lengteas (AE) Eksomaan se massa (M⊕) Notas
1SWASP J140747.93-394542.6 J1407b[13] 14-26 2,2-5,6 0,24 <0,3 Twee moontlike eksomane in klein ringgapings om J1407b.
0,25
0,4<0,8Moontlike eksomaan in ’n groot ringgaping om J1407b.
WASP-12WASP-12b[14]1,35-1,430,0221-0,0237 ?0,57-6,4Gevind deur periodieke toe- en afnames te bestudeer in die lig wat WASP-12b weerkaats.
(Weesplaneet)MOA-2011-BLG-262[15]<189Onbeskikbaar ?8-46Gevind deur mikrolenseffek; die "eksomaan" kan ook ’n planeet om ’n rooidwergster wees.
Kepler-1625Kepler-1625b≈10?0,850,0023~17?Moontlike Neptunusgrootte eksomaan of dubbelplaneet, aangedui deur waarnemings van oorgange.[16]

Verwysings
  1. "Hubble finds compelling evidence for a moon outside the Solar System - Neptune-sized moon orbits Jupiter-sized planet". www.spacetelescope.org (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 3 Augustus 2019. Besoek op 4 Oktober 2018.
  2. Woo, Marcus (27 Januarie 2015). "Why We're Looking for Alien Life on Moons, Not Just Planets". Wired (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 27 Januarie 2015. Besoek op 27 Januarie 2015.
  3. Kipping D. M. (2009). "Transit timing effects due to an exomoon". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 392 (3): 181–189. arXiv:0810.2243. Bibcode:2009MNRAS.392..181K. doi:10.1111/j.1365-2966.2008.13999.x.
  4. Canup, R.; Ward, W. (2006). "A common mass scaling relation for satellite systems of gaseous planets". Nature. 441 (7095): 834–839. Bibcode:2006Natur.441..834C. doi:10.1038/nature04860. PMID 16778883. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 29 September 2007.
  5. Exomoons: on the hunt for distant worlds. Mary Halton, BBC News. 5 July 2018.
  6. "Archived copy". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 19 September 2016. Besoek op 9 Maart 2018.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link)
  7. (ru) Российские астрономы впервые открыли луну возле экзопланеты Geargiveer 10 Maart 2012 op Wayback Machine
  8. Bennett, D.P.; et al. "A Sub-Earth-Mass Moon Orbiting a Gas Giant Primary or a High Velocity Planetary System in the Galactic Bulge". The Astrophysical Journal. 785: 155. arXiv:1312.3951. Bibcode:2014ApJ...785..155B. doi:10.1088/0004-637X/785/2/155.
  9. Clavin, Whitney (10 April 2014). "Faraway Moon or Faint Star? Possible Exomoon Found". Nasa (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 12 April 2014. Besoek op 10 April 2014.
  10. "First exomoon glimpsed – 1800 light years from Earth" (in Engels). New Scientist. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 20 Desember 2013. Besoek op 20 Desember 2013.
  11. Teachey, Alex; et al. (2017). "HEK VI: On the Dearth of Galilean Analogs in Kepler and the Exomoon Candidate Kepler-1625b I". The Astronomical Journal. 155 (1). 36. arXiv:1707.08563. Bibcode:2018AJ....155...36T. doi:10.3847/1538-3881/aa93f2.
  12. Teachey, Alex; et al. (2018). "Evidence for a large exomoon orbiting Kepler-1625b". Science Advances. 4 (10). doi:10.1126/sciadv.aav1784. {{cite journal}}: Cite has empty unknown parameter: |1= (hulp)
  13. "1SWASP J1407 b". Extrasolar Planets Encyclopaedia (in Engels). exoplanet.eu. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 1 Februarie 2015. Besoek op 1 Februarie 2015.
  14. "WASP-12 b". Extrasolar Planets Encyclopaedia (in Engels). exoplanet.eu. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 1 Februarie 2015. Besoek op 1 Februarie 2015.
  15. "MOA-2011-BLG-262". Extrasolar Planets Encyclopaedia. exoplanet.eu. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 1 Februarie 2015. Besoek op 1 Februarie 2015.
  16. Drake, Nadia (3 Oktober 2018). "Weird giant may be the first known alien moon - Evidence is mounting that a world the size of Neptune could be orbiting a giant planet far, far away". National Geographic Society (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 31 Mei 2019. Besoek op 6 Oktober 2018.

Eksterne skakels
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.