Duiwelskop

Die historiese pas by Duiwelskop in die Outeniquaberge het die kusstrook tussen Knysna en George met die Langkloof verbind.

Vir baie jare na die blanke se binnedringing van die kusgebied was daar verder noordoos van die Attakwaskloofpas geen geskikte ossewaroete oor die Outeniquaberge nie. Enige reisiger wat Outeniqualand tussen die huidige George en Knysna bereik het, moes omdraai na Attakwaskloof weens die moeilik begaanbare berge, digte inheemse bosse en diep riviervalleie. Totdat vroeg in die 18de eeu 'n “pas” so 'n 35 km oos van George by Duiwelskop en Skoonbergpiek oor die berge ontdek is.

Duiwelskop is naby Kleinplaat, noord van Bergplaas en Woodville op die Sewepassepad. Aan die noordekant kom die pas uit op die plase Schoonberg en Louvain in die Langkloof. Die hele ou wapad loop oor privaat grond.

Duiwelskop is deur die vroeë reisigers Anders Sparrman (1775), Joachim van Plettenberg en Robert Jacob Gordon (November 1778), Francois le Vaillant (1781-82), John Barrow (1797) en John Campbell (1813) as 'n baie moeilike pas ervaar en beskryf, geskik vir ruiters en stappers, maar nie vir ossewaens nie. In 1812 is hierdie roete met die Cradockpas vervang. Maar dit is nog vir lange jare gebruik, omdat die Cradockpas nie veel van 'n verbetering was nie. Eers toe Thomas Bain die passe in die Tsitsikamma by die Bloukransrivier, Grootrivier en Stormsrivier in 1884 voltooi het, het die pas oor Duiwelskop werklik in onbruik verval. Teenswoordig gebruik slegs voetslaners en viertrekvoertuie die pad. Die afstand tussen die bosboustasie by Bergplaas en Louvain is nagenoeg 30 km.

Duiwelskop is 998 m bo seevlak en die hoogste punt wat die pad bereik, is 'n 900 m. Die roete lê op die waterskeiding tussen die Touwrivier wat by Wildernis uitmond en die Dieprivier, wat as die Wolwerivier in Swartvlei uitmond.