Doofheid
Doofheid beskryf die toestand van 'n onvermoë of verminderde vermoë om te hoor, (oftewel ouditiewe inligting waar te neem). Sommige gevalle van gehoorverlies kan met geneeskundige behandeling omgekeer word, maar dit lei meestal na permanente ongeskiktheid. Die voorkoms van totale doofheid in die wêreld is omtrent 0.1% van die bevolking, Geargiveer 25 April 2006 op Wayback Machine maar is waarskynlik hoër in ontwikkelende lande as in ontwikkelde lande as gevolg van die verskil in toegang tot gesondheidsorg. Ten minste 5% van die totale bevolking het 'n mate van doofheid – en die meeste van diegene ontwikkel dit eers wanneer hulle bejaard is. Geargiveer 10 Junie 2010 op Wayback Machine Aan die ander kant, as die gehoorverlies op 'n jong ouderdom voorkom, mag dit die verkryging van gesproke taal en sosiale ontwikkeling vertraag.
Gehoorapparate en kogleêre implanterings kan die probleme van doofheid gedeeltelik verbeter, maar is dikwels nie voldoende nie.
Doofheid is nie beperk tot mense nie, maar kom ook voor onder diere.
Kategorieë van doofheid
Doofheid kan onderskei word in prelinguale en postlinguale doofheid. ('Lingua' is Latyn vir tong). Die eerste gebeur as die doofheid ontstaan het op 'n ouderdom voordat taalverworwing plaasgevind het, terwyl postlinguale doofheid ontwikkel ná die sesde lewensjaar. Dit is dikwels nie moontlik vir diegene met prelinguale doofheid om te leer praat nie.
Tipes doofheid
Daar is drie hooftipes doofheid: sensorineurale doofheid, geleidingsdoofheid en 'n kombinasie van die twee.
Sensori-neurale doofheid
Dit word veroorsaak deur skade aan die binne-oor (die koglea of agtste kraniale senuwee) of ouditiewe breinstam. Dit kan voorts verder onderverdeel word in 'n sensoriese gehoorverlies (binne-oor) of 'n neurale verlies (breinstam).
Geleidingsdoofheid
Geleidingsdoofheid word veroorsaak deur skade aan die middel- of uitwendige oorsisteem (die uitwendige oorkanaal, die oordrom, of die strukture in die middeloor -– die malleus-, incus- en stapesbeen).
Kombinasie
'n Gekombineerde doofheid gebeur wanneer beide sensori-neurale en geleidingsoorsake betrokke is.
Oorsake
Vyf faktore is betrokke: langdurige blootstelling aan omgewingsgeraas, genetiese faktore, siektetoestande wat die oor aantas, substansblootstelling, en fisiese trauma.
Langdurige blootstelling aan omgewingsgeraas
- Omgewingsgeraasgeïnduseerde gehoorverlies is die mees algemene oorsaak van sensorineurale doofheid. Die klankintensiteit naby aan lughawens of hoofpaaie is vanaf 65 tot 75 desibels (dB). Mense wat dus naby hieraan woon, ervaar dikwels 'n agteruitgang van hul gehoor. Daar is vroeër gedink dat gehoorverlies 'n normale proses van veroudering is, maar gemeenskappe wat nie aan betekenisvolle omgewingsgeraas blootgestel word nie, beleef nie ouderdomsverwante gehoorverlies nie.
- Blootstelling aan hoë vlakke van geraas (>70 dB) veroorsaak gehoorverlies. Hoe langer die blootstelling en hoe hoër die dB-vlak, hoe meer gehoorverlies vind plaas. Elektroniese musiekspelers is in staat om vlakke van 115dB te bereik. Dit is 'n skrikwekkende feit, wanneer 'n mens in ag neem dat blootstelling van langer as 2½ uur aan vlakke van hoër as 90 dB permanente doofheid kan veroorsaak. (National Institute for Occupational Safety and Health, 1998)
Geneties
Doofheid kan oorerflik wees. Beide dominante en resessiewe gene kan die oorsaak wees vir matige tot erge doofheid. Wanneer 'n dominante geen ter sprake is, kan die doofheid oor baie geslagte heen voorkom, aangesien slegs een ouer aangetas hoef te wees.waar door de ontlasting de oor beschadigt
Siektetoestande
- Masels
- Meningitis
- Outoimmune siektes is onlangs eers as oorsaak vir doofheid raakgesien. 'n Voorbeeld hiervan is Wegener-granulomatose.
- Pampoentjies
- Die adenoïede kliere wat nie teen adolessensie wegkrimp nie, mag aanhou vergroot en dan die buis van Eustachius blokkeer en sodoende geleidingsdoofheid veroorsaak.
- Sifilis gedurende swangerskap kan ongeveer 'n derde van die aangetaste fetusse doof maak. Geargiveer 15 November 2006 op Wayback Machine
- Otosklerose is 'n verharding van die stapes (of stiebeuelbeentjie) in die middeloor en veroorsaak geleidingsdoofheid.
Substansblootstelling
- Die belangrikste geneesmiddelgroep wat gehoorskade kan veroorsaak is die aminoglukosiede (waarvan die mees bekende middel gentamisien is).
- Fetale alkoholsindroom veroorsaak gehoorverlies in tot 64% van babas van alkoholafhanklike moeders. Geargiveer 15 November 2006 op Wayback Machine Dit gebeur weens óf 'n direkte ototoksiese effek op die ontwikkelende fetus óf weens die wanvoeding tydens die swangerskap.
- Sekere geneesmiddels kan 'n tydelike doofheid veroorsaak. Dit sluit in sekere diuretikums, aspirien , ander anti-inflammatoriese middels en die makroliede antibiotikas.
Fisiese trauma
- Direkte trauma aan die ore self, of in die breinareas wat vir die prosessering van die klank verantwoordelik is.
- Breinbeserings is baie geneig om doofheid of tinnitus te veroorsaak. Dit mag tydelik wees.
- Blootstelling aan selfs 'n enkele geval van 'n erge luide geluid kan gehoorverlies veroorsaak.
Beroemde aanhalings
- "Blindheid sny 'n mens af van goed; doofheid sny 'n mens af van mense." -- Helen Keller
- "Wat maak doofheid van die oor saak, as die verstand kan hoor. Die een ware doofheid, die ongeneesbare doofheid, is dié van die verstand." -- Victor Hugo
- "Dowe mense kan enigiets doen, behalwe om te hoor." -- Koning Jordan
Bronne
Vertaal en versmelt vanaf die artikels Hearing impairment en Deaf op die Engelse Wikipedia; en die artikels Doofheid en Slechthorendheid op die Nederlandse Wikipedia.
