Diplomasie
Diplomasie is die kuns en praktyk van onderhandelinge tussen verteenwoordigers van state. Dit verwys gewoonlik na internasionale diplomasie, die uitvoering van internasionale verhoudinge[1] deur die werk van professionele diplomate ten opsigte van 'n volledige reeks aktuele kwessies. Internasionale verdrae word gewoonlik deur diplomate onderhandel voor goedkeuring deur nasionale politici.
| Subklas van | onderhandeling, buitelandse beleid |
|---|---|
| Faset van | Internasionale verhoudinge, buitelandse beleid |
| Geskiedenis van die onderwerp | diplomatic history |
| Beoefen deur | diplomaat |
Die basis van diplomasie
Die basis van diplomasie is die dialoog en/odf onderhandelinge tussen twee of meer groepe oor sake wat mense wil reël. Bekende voorbeelde hiervan is die vredesdialoog tussen die twee lande wat in oorlog is, handelsooreenkomste tussen twee of meer lande, en ontwapeningsaamesprekings.
Diplomatieke dialoog word gekenmerk deur die deelname aan die bespreking van twee (of meer) groepe wat nie aan mekaar verwant is nie en waar ook duidelike verskille tussen hulle bestaan, in 'n situasie waarin beide groepe egter enigsins 'n belang het by die vind van oplossings vir hul onderlinge probleme. Diplomasie is veral daarop gerig om die teenstellings wat in verskille voorkom te oorbrug maar dien ook as die formele kanaal om verhoudinge tussen lande te bestuur.
Van belang is ook om duidelik onderskeid te maak tussen die dialoog tussen verskillende groepe en tussen dele van dieselfde groep, laasgenoemde is nie diplomasie nie , maar politiek. 'n Onderhandeling oor padkonstruksie tussen Mosambiek en Suid-Afrika, is byvoorbeeld 'n diplomatieke aangeleentheid, padkonstruksie binne Suid-Afrika is 'n saak vir die Suid-Afrikaanse juridiksie en politiek. Die diplomatieke dialoog tussen Suid-Afrika en Mosambiek word dan gevoer deur verteenwoordigers (diplomate) van die twee politieke liggame van beide lande en word ook vooraf deur die politiek van beide lande goed- of afgekeur. Die deur diplomate onderhandelde verdrae moet deur hulle onderskeie lande geratifiseerd word.
Ontwikkeling van diplomasie
Die uitruil van gesante tussen state het al tydens die oudheid voorgekom. In vredestyd is selfs gesante uitgeruil tussen kompeterende state, soos sekere Griekse stadstate en die Persiese Ryk. Ook Alexander die Grote het diplomate gebruik. Diplomasie was ook 'n noodsaaklike hulpmiddel vir die groot Hellenistiese koninkryke, wat in die Midde-Ooste verskeie oorloë veg en dikwels onderhandel oor 'n vredesverdrag.
Na die val van die Wes-Romeinse Ryk het die Germaanse konings die gebruik om gesantskappe uit te ruil oorgeneem. Permanente gesantskappe ontstaan tussen Venesië en die Oos-Romeinse Ryk in die twaalfde eeu. In 1455 het Francesco Sforza, Hertog van Milaan, vir die eerste in die geskiedenis van diplomasie, 'n permanente diplomatieke verteenwoordiging in die Republiek Genua geopen. Onder invloed van die Venesiaanse diplomasie is die gebruik om permanente verteenwoordigers uit te ruil vanaf die vyftiende eeu in Wes-Europa versprei.
Die opkoms van die moderne diplomatieke strukture van Wes-Europa en aanverwante gebiede was aan die begin van die 18de eeu afgerond en het eintlik nooit weer weggegaan nie. Dit het begin met die uitruil van ambassadeurs as verteenwoordigers van konings of die landsbestuur in die vreemde en het gegroei tot alles omvattende organisasies op streeks (Europese Unie) en wêreldwye vlak (Verenigde Nasies en aanverwante organisasies).
Diplomate
Die diplomatieke titels is vasgelê in internasionale konvensies. Die belangrikste daarvan is die Verdrag van Wene oor diplomatieke verhoudinge.
Die mees senior diplomaat in 'n missie is 'n ambassadeur. Die ambassadeur is die verteenwoordiger van sy/haar staatshoof en sy/haar regering by die regering waar hy/sy geakkrediteer is. Hierdie akkreditasie word gegee in die sogenaamde geloofsbriewe, waarin die staatshoof bevestig dat die aanwesige ambasadeur deur hom/haar aangestel is. Die oorhandiging van die geloofsbrief aan die staatshoof van die gasheerland gaan telkens gepaard met 'n formele seremonie.
Die ambassadeur is belas met die leiding van die ambassade, wat ter plaatse die nasionale belange op die gebied van onder meer politiek, ekonomie en handel, ontwikkelingsamewerking, pers en kulturele sake behartig.
In rang word die ambassadeur gevolg deur gevolmagtigde ministers, ambassaderade en ambassadesekretarisse.
'n Permanente verteenwoordiger is gelykwaardig aan 'n ambassadeur, met die verskil dat hy/sy nie geakkrediteer is by 'n ander regering nie, maar by 'n internasionale organisasie waar sy/haar land lidmaatskap geniet, soos die Europese Unie, NAVO of die Verenigde Nasies.
Diplomate hou hulle streng besig met die staatsbelang. Diplomate kan egter ook belas word met die aktiwiteite van 'n konsulaat-generaal. Die diplomaat moet ook die individuele belange van sy eie staatsburgers in die gasheerland verteenwoordig soos omskryf in die Verdrag van Wene oor konsulêre aangeleenthede. In 'n gasheerland kan verskeie konsulate-generaal of gewone konsulate gestig word, maar slegs een ambassade.
Diplomate geniet diplomatieke immuniteit om te voorkom dat hulle deur plaaslike owerhede vervolg word. Met (ernstige) oortredings kan die ambassadeur die immuniteit van 'n diplomaat ophef. Tydens konflik (of 'n 'diplomatieke voorval') kan die ontvangende staat die ambassadeur ter verantwoording roep en in uiterste gevalle persona non grata verklaar, waardeur selfs die diplomatieke betrekkinge verbreek kan word.
Die werwing van diplomate gebeur in die meeste lande deur middel van 'n diplomatieke eksamen, waarna gewoonlik verdere opleiding volg.
Sien ook
Verwysings
- Ronald Peter Barston, Modern diplomacy, Pearson Education, 2006, p. 1
Eksterne skakels
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Diplomasie.