Debre Damo

Debre Damo is 'n prominente tafelberg of amba (d.i. bergvesting) noordoos van Aksoem, aan die noordgrens van Ethiopië. Dit verwys ook na die kloosterkompleks op die bergplato wat volgens oorlewering reeds van die 6de eeu af bestaan. Dit is wes van Adigrat, in die Mehakelegnaw-sone van die Tigrai-landstreek geleë. Die bergplato vorm 'n trapesium van 1 km by 400 meter, op 'n hoogte van 2 216 meter bo seespieël.

Debre Damo in die noorde van Ethiopië

Die antieke klooster op Debre Damo bevat die oudste staande kerkgebou in Ethiopië, en word beskou as die kern van die Ethiopiese kerk. Dit kan net deur mans besoek word, en is slegs bereikbaar deur met een van die gevlegte riemtoue teen die 15 meter-hoë krans uit te klim. Die klooster is bekend om hul versameling manuskripte, sommige nog in Ge'ez,[1] en die kerkgebou waarvan die oorspronklike boustyl behoue gebly het.

Klooster
Die kerk van Debre Damo
Die klimtoue wat lei na die klooster

Een van Ethiopië se nege Christenheiliges, aboen (d.i. biskop) Za-Mikael Aregawi, sou die klooster te Debre Damo in die 5de of 6de eeu gestig het. In oorlogstyd was dit 'n toevlug en vesting vir die noordelike aristokrate, en een van die monnike sou instrumenteel wees in die omverwerping van die laaste Zagwe-koning. Op hul beurt het die kloosters baatgevind by gült, oftewel bruikleen van land, wat deur die aristokrate toegestaan is.[2]

Die klooster is vir die eerste keer argeologies ondersoek deur E. Litton, wat vroeg in die 20ste eeu 'n Duitse ekspedisie na noordelike Ethiopië gelei het. Toe David Buxton die antieke kerk in die mid-1940s besigtig het, was dit volgens hom op die punt van ineenstorting.[3] 'n Paar jaar later het die Engelse argitek D.H. Matthews bygedra tot die restourasie van die gebou, wat die herstel van een van die hout-en-klipmure ingesluit het, wat naamlik kenmerkend is van die Aksoemitiese argitektuur.[4]

Thomas Pakenham wat die kerk in 1955 besoek het, vermeld 'n oorlewering dat Debre Damo, soos die meer bekende Wehni en Amba Geshen, eens as koninklike gevangenis vir opvolgers van die Keiser van Ethiopië gedien het.[5] Pakenham meld dat die buitemure van die kerk bestaan uit lae kalksteenblokke wat afgewissel word met hout, en projekterende stompe wat by die Ethiopiërs as 'aapkoppe' bekend staan. Toe Pakenham die kerk betree was hy beïndruk met die afwerking:

Ons is eers die portaal of voorvertrek gewys. Teen die stowwerige plafon kon mens vaagweg 'n reeks houtgrafure uitmaak – poue wat uit 'n vaas drink, 'n leeu en 'n apie, en verskillende fabeldiere. Dit was na my oordeel waarskynlik kopieë van Siriese tekstiele wat na die land ingevoer is. Die ontwerpe was bekend genoeg, en kwalik anders as die fabeldiere wat ons Romaanse kerke versier. En inderdaad was, volgens my nabetragting, die kuns van Egipte, Sirië en Bisantium besig om 'n soortgelyke ontwikkelingspad as dié van Europese kuns te volg toe hierdie panele uitgekerf is. Dit was 'n weemoedige gedagte dat, tien eeue later, vakmanskap nie meer in Ethiopië te vinde is nie.
Toe ons die skip van die kerk bereik, was die volle trefkrag van die argitektuur opmerklik. Die stene wat die dakpylers stut was werklike Aksoemitiese relikte wat in die Christenstruktuur ingebou is; terwyl die deure en vensters waarop die dak rus almal Aksoemities in styl was; hul knobbelrige rame was van presies dieselde ontwerp as dié van die obeliske wat ek te Aksoem besigtig het. Maar die vereistes van die Christenkerk het ook volkome on-Aksoemitiese kenmerke meegebring. Onder die skip het 'n bobeukdak van houtvensters 'n flou religieuse lig van die buitewêreld ingelaat. En net sigbaar bo die alomteenwoordige draperings wat die kerk in 'n hiëratiese skemering gehul het, kon ons 'n altaargewelf sien wat lei na die heiligdom. Dit was opwindend om hier in hierdie vesting bo die verlatenheid van moslem-Afrika, kenmerke aan te tref wat gegiet is in die eiesoortige matrys van die basilikas van vroeë Christendom."[6]

Die meer as honderd monnike is redelik selfvoorsienend, en elke huis beskik oor 'n waterput wat uit die rots gekerf is. Beendere van gestorwenes word in vlak grotte op die plato geberg.[1]

Verwysings
  1. Davey, Steve (2007). "Monks on a Cliff Top at Ethiopia's Debre Damo". Perceptive Travel (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 Februarie 2018. Besoek op 3 April 2017.
  2. Grierson, Roderick. "The Holy Land: Debra Damo Monastry". Wonders of the African World (in Engels). pbs.org. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 14 September 2019. Besoek op 2 April 2017.
  3. David Buxton, Travels in Ethiopia, tweede uitgawe (Londen: Benn, 1957), p. 126
  4. David Buxton, The Abyssinians (New York: Praeger, 1970), pp. 97ff
  5. Thomas Pakenham, The Mountains of Rasselas (New York: Reynal & Co., 1959), pp. 79-86
  6. Pakenham, p. 85

Eksterne skakels

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.