Cumbria

Die graafskap Cumbria is in April 1974 tot stand gebring deur 'n samesmelting van die administratiewe graafskappe Cumberland en Westmorland, waaraan dele van Lancashire (die gebied bekend as Lancashire North of the Sands) en die West Riding of Yorkshire gevoeg is.[1]

Gedurende die Neolitiese tydperk het die gebied 'n belangrike sentrum vir die vervaardiging van klipbyle gehad (die sogenaamde 'Langdale Axe Factory') waarvan produkte regoor Groot-Brittanje gevind is.[2] Gedurende hierdie periode is klipkringe en mure regoor die graafskap gebou en "Cumbria het een van die grootste aantal bewaarde veldmonumente in Engeland". [3]

Alhoewel dit nie 'n deel van die streek was wat oorgeneem is tydens die aanvanklike verowering van die Romeine in 43 n.C. nie, is die meeste van die hedendaagse Cumbria later verower in reaksie op 'n opstand wat die Romeinse heerser van die Brigantes in 69 nC afgesit het. Die Romeine het tydens hul besetting 'n aantal vestings in die gebied gebou, waarvan die bekendste die UNESCO-wêrelderfenisgebied Muur van Hadrianus wat deur die noorde van Cumbria gaan.[4]

Aan die einde van die tydperk van die Britse geskiedenis, bekend as Romeinse Brittanje (ongeveer 410 nC), was die inwoners van Cumbria Cumbric-sprekende inheemse Romein-Britte wat waarskynlik afstammelinge van die Brigantes en Carvetii was (soms beskou as 'n substam van die Brigantes) wat deur die Romeinse Ryk omstreeks 85 nC verower het. Op grond van inskripsies uit die omgewing lyk dit of die Romeinse civitas van die Carvetii gedeeltes van Cumbria bedek het. Die name Cumbria, Cymru (die inheemse Walliesse naam vir Wallis), Cambria en Cumberland is afgelei van die naam wat hierdie mense hulself gegee het, *kombroges in Algemene Brittonies (waaronder Cumbries), wat oorspronklik 'landgenote' beteken het.[5][6]

Alhoewel voorheen geglo is dat Cumbria die kern van die Brittoniese koninkryk Rheged van die vroeë Middeleeue gevorm het, blyk dit dat onlangse ontdekkings naby Galloway dit weerspreek.[7] Die res van die eerste millennium is Cumbria betwis deur verskeie entiteite wat oor die gebied geveg het, waaronder die Keltiese koningkryk van Strathclyde en die Angliese koninkryk Northumbria. Die meeste van die hedendaagse Cumbria was 'n vorstedom in die Koninkryk van Skotland ten tyde van die Normandiese verowering van Engeland in 1066 en is dus uitgesluit van die Domesday Book-opname van 1086. In 1092 is die streek deur Willem II binnegeval en opgeneem in Engeland.[8] Desondanks is die streek oorheers deur die vele Anglo-Skotse oorloë van die laaste Middeleeue en die vroeë moderne tydperk en die gepaardgaande Grensherlewendes wat die dinamiese politieke situasie in die streek uitgebuit het. Daar was minstens drie beleërings van Carlisle wat tussen Engeland en Skotland geveg is, en nog twee beleërings tydens die Jakobiet-opstand.

Na die Jakobiet-opstande van die agtiende eeu het Cumbria 'n meer stabiele plek geword, en soos in die res van Noord-Engeland, het die Industriële Revolusie 'n groot groei in stedelike bevolkings veroorsaak. In die besonder het die westkusdorpe Workington, Millom en Barrow-in-Furness groot yster- en staalfabrieke ontwikkel, terwyl Barrow ook 'n beduidende skeepsboubedryf ontwikkel.[9] Kendal, Keswick en Carlisle het almal meulstede geword, met tekstiele, potlode en koekies onder die produkte wat in die streek vervaardig word. In die vroeë negentiende eeu het die graafskap bekendheid verwerf toe die “Lake Poets” en ander kunstenaars van die Romantiese beweging, soos William Wordsworth en Samuel Taylor Coleridge, gewoon het geïnspireer deur die mere en die berge van die streek. Later het die kinderboekskrywer Beatrix Potter ook in die streek geskryf en 'n groot grondeienaar geword en met haar dood baie van haar eiendom aan die National Trust toegeken.[10] Op sy beurt het die groot hoeveelheid grond wat die National Trust besit, gehelp met die vorming van die Lake District National Park in 1951, wat steeds die grootste Nasionale Park in Engeland is en die identiteit en ekonomie van die graakskap oorheers het.

Die Windscale-brand van 10 Oktober 1957 was die ergste kernongeluk in die geskiedenis van Groot-Brittanje.[11]

Cumbria is ryk aan natuurskoon: die Meredistrik is 'n belangrike toeriste-aantreklikheid. Die Yorkshire-dale in die suide is ook 'n bestemming vir toeriste. Bronne van inkomste in Cumbria is skaapboerdery en -mynbou (lood, silwer, ystererts en steenkool ingesluit) en die gepaardgaande bedrywe. In Cumbria word oorblyfsels gevind van die Muur van Hadrianus, die groot Romeinse muur wat deur keiser Hadrianus gebou is om die Romeine te beskerm teen invalle uit die noorde.

In die distrik Copeland is 'n smalspoorlyn met stoomlokomotiewe; die Ravenglass- en Eskdale-spoorweg. Cumbria is die oorsprongsgebied van die veelsydige Fell Pony, wat vroeër as 'n pakdier in mynbou gebruik is. Cumbria is een van die dun bevolkste provinsies in Engeland met 73,4 mense per km2.

Cumbria is die derde grootste graafskap in Engeland volgens gebied. Dit word noordoos begrens deur Northumberland, die ooste deur County Durham, die suidooste deur Noord-Yorkshire, die suide deur Lancashire, die weste deur die Ierse See, die noordweste deur die Skotse raadsgebiede Dumfries en Galloway , en die noorde deur Skotse Grense.

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Cumbria.
• (en) Amptelike webwerf