Chicago
Chicago (Engels: [ʃɪˈkaˌgo, ʃiˈkæˌgɔ], ) is die grootste stad in die Amerikaanse deelstaat Illinois, in die Middelweste op die suidwestelike oewer van die Michiganmeer. Met 'n bevolking van byna drie miljoen is dit ook die derde grootste stad in die Verenigde State. Dit is ’n belangrike nywerheid- en sakesentrum, bekend vir sy talle wolkekrabbers.[1]
|
Chicago | |
|---|---|
| Kaart | Seël |
 | |
 | |
| Vlag | |
 | |
| Land |  Verenigde State |
| Deelstaat |  Illinois |
| Counties | Cook, DuPage |
| Koördinate | 41°53′N 87°37′W |
| Stigting | ~ 1780 |
| Geïnkorporeer op | 4 Maart 1837 |
| Oppervlakte: | |
| - Totaal | 607,44 vk km |
| - waarvan land | 589,82 vk km |
| Hoogte bo seevlak | 182,02 m |
| Bevolking: | |
| - Totaal (2020) | 2 746 388 |
| - Bevolkingsdigtheid | 4 656,33/vk km |
| - Metropolitaanse gebied | 9 618 502 |
| Tydsone | UTC -6 (CST) |
| - Somertyd | UTC -5 (CDT) |
| Klimaat | |
| - Tipe | Kontinentale klimaat |
| - Gemiddelde jaarlikse temperatuur | 10,5 °C |
| - Gem. temp. Januarie/Julie | -3,3 / 24,3 °C |
| - Gemiddelde jaarlikse neerslae | 937,1 mm |
| Burgemeester | Brandon Johnson (D) |
| Amptelike webwerf | chicago.gov |
Die groter sogenaamde Chicagoland, 'n verstedelikte gebied wat oor die noordooste van Illinois tot in die suidooste van Wisconsin en die noordweste van Indiana strek, is die derde grootste metropolitaanse gebied in die Verenigde State en die oorheersende metropool in die Amerikaanse Middelweste met 'n bevolking van meer as nege miljoen.[2]
Chicago, wat in die noordweste van Illinois aan die Michiganmeer lê, is die finansiële, sake- en kulturele spilpunt van die Amerikaanse Middelweste en word deur die Loughborough University Globalization and World Cities Study Group & Network as alfa-wêreldstad gelys. Die stad het in sy lang geskiedenis verskillende byname soos Windy City, Chi-Town en Stad van die Groot Skouers (volgens Carl Sandburg se gedig Chicago) gekry.
Die stad is in 1833 as 'n dorp gestig wat die Groot Mere met die Mississippirivierstelsel verbind het en het vinnig tot 'n belangrike vervoersentrum in die Noordwesgebied ontwikkel, met stoomboot-, kanaal- en (sedert 1855) spoorwegverbindings na ander belangrike gebiede in die VSA. In 1890 is dit reeds by die tien invloedrykste wêreldstede gereken en was dit ook 'n belangrike nywerheids-, politieke, geneeskundige en opvoedkundige sentrum.
Ná die groot brandramp van die jaar 1871 is Chicago binne 'n kort tydperk as moderne stedelike nedersetting herbou. Dit was in die laat 19de eeu die bakermat van die staalskelet-wolkekrabber, terwyl sy modernistiese 20ste eeuse boukuns rigtingwysende ontwerpe van internasionaal befaamde argitekte soos Louis H. Sullivan, Frank Lloyd Wright en Ludwig Mies van der Rohe insluit.
Ná die Tweede Wêreldoorlog het Chicago 'n nuwe oplewing van boubedrywighede beleef, alhoewel 'n groot deel van die stedelike bevolking na die voorstede verhuis het.
Geografie
Chicago lê in die noordooste van die deelstaat Illinois aan die suidwestelike oewer van Michiganmeer en op die kontinentale waterskeiding by die Chicago Portage, wat die waterskeidings van die Mississippirivier en die Groot Mere met mekaar verbind.
Twee riviere vloei heeltemal of gedeeltelik deur die stadsgebied van Chicago – die Chicagorivier in die middestad en die Calumetrivier in die industriële voorstad South Side. Die Chicago Sanitary and Ship Canal verbind die Chicagorivier met die Des Plaines-rivier wes van die stad.
Toe Chicago in die 1830's gestig is, het die meeste beboude gebiede by die monding van die Chicagorivier ontstaan. Tans beslaan Chicago 'n totale oppervlakte van 607,44 km² (234,53 vierkante myl), waarvan 589,82 km² (227,73 vierkante myl) land en 17,62 km² (6,80 vierkante myl) of 2,90% water is.
Die gemiddelde hoogte bo seevlak is 182,02 meter (579 voet), met die laagste punte langs die meeroewer (176 meter) en die hoogste, 'n vullisterrein, in die suide (224 meter/735 voet).
Die Chicagorivier
Die Chicagorivier is tans 'n waterwegstelsel wat uit 'n verskeidenheid riviere en kanale met 'n totale lengte van 156 myl (251 km) bestaan en regdeur die stad, insluitende die stadskern, loop. Alhoewel dit 'n betreklik kort waterloop is, het Chicago nogtans sy ontstaan aan dié rivier te danke, met die sogenaamde Chicago Portage as 'n belangrike geografiese verbindingstuk tussen die Groot Mere, die waterweë van die Mississippivallei en uiteindelik die Golf van Meksiko.
Net so merkwaardig is die rivier se natuurlike en mensgemaakte geskiedenis. In 1887 het Illinois se Algemene Vergadering, onder meer vanweë rampspoedige weerstoestande wat in 1885 watervoorsiening in Chicago bedreig het, besluit om die Chicagorivier se vloeirigting om te keer. So is water uit die Michiganmeer herlei na die Mississippirivier-waterskeiding. In 1889 het die Vergadering die Chicago Sanitary District geskep om die Illinois-Michigankanaal, wat omrede Chicago se vinnige groei ontoereikend geword het as rioolwaterafloop en kommersiële waterweg, met die aansienlik groter Chicago Sanitary and Ship Canal te vervang.
Die Chicago Sanitary District het die verbinding tussen die Groot Mere en die Mississippi-waterskeiding in 1900 voltooi deur die waterloop van die rivier se sogenaamde Main Stem en suidelike tak deur middel van 'n reeks kanaalsluise omgekeer. Daarnaas is ook die rivier se watertoeloop uit die Michiganmeer vergroot en na die nuwe kanaal herlei. Dié projek is deur die American Society of Civil Engineers (ASCE) in 1999 as 'n "Jaarduisendmonument van siviele ingenieurswese" aangewys.[3]
Op Chicago se stadsvlag word die rivier deur twee horisontale strepe versinnebeeld. Die Chicagorivier het daarnaas ook as inspirasie vir een van die stad se alomteenwordige simbole – 'n drieledige, Y-vormige simbool wat die Chicagorivier se drie vertakkings versinnebeeld en op talle geboue en ander strukture in die hele stadsgebied aangetref word.
Die Michiganmeer
Die geskiedenis van Chicago is nou verbind met dié van die Michiganmeer en reeds voor die stigting van die stad is setlaars en goedere met skepe na die gebied vervoer. Die Michiganmeer is die derde grootste van die Groot Mere met 'n maksimum diepte van 282 m (925 voet) en 'n oppervlakte wat effens groter is as dié van Kroasië in Europa. Die meer bereik net voor Chicago 'n gemiddelde diepte van tussen 4,5 en 10,6 meter. 'n Aantal skeepswrakke, waaronder skoeners, sleepbote en veerbote, maar ook vliegtuie uit die Tweede Wêreldoorlog lê hier op die meerbodem.
Duiktogte en plesiervaarte langs die kus is baie gewild onder die inwoners. In 1988 is sebramossels in Lake Saint Clair ontdek en hulle het vinnig in die Groot Mere uitgebrei. Die mossels het 'n groot impak op die plaaslike ekostelsel. Hulle verstop waterpype en het 'n negatiewe uitwerking op die basiese voedselketting. 'n Onverwagte gevolg van hulle uitbreiding was die suiwering van die meerwater – terwyl sigbaarheid onderwater in die 1970's nog slegs 'n gemiddelde 1,5 tot 4,8 meter was, het dit tans gestyg tot gemiddeldes van meer as ses en soms selfs twaalf meter.
Klimaat
Chicago se klimaat word, net soos dié van ander gebiede in die Midweste, deur 'n groot verskeidenheid weerstoestande en vier verskillende seisoene gekenmerk. Julie is die warmste maand van die jaar met gemiddelde maksimum temperature van 29 °C (84 °F) en 'n gemiddelde minimum van 17 °C (63 °F). Die kwik daal in Januarie, die koudste maand, tot 'n gemiddelde maksimum van -2 °C (29 °F) en gemiddelde minimum van -10 °C (13 °F). Die hoogste temperature wat volgens die Nasionale Weerdiens ooit amptelik aangeteken is, was 40 °C (117 °F) op 24 Julie 1934, die laagste (-31 °C of -23 °F) op 20 Januarie 1985.
Chicago se gemiddelde jaarlikse neerslag is 965 millimeter (38 duim). Somer is die hoofreënseisoen met oorwegend kortstondige reënval en donderbuie. Die winters is eerder droog en die meeste neerslag val as sneeu. Die sneeurykste winter was dié van 1929–1930 met 'n totale sneeuval van 290 cm. Die sterkste reënval binne 24 uur is met 164 millimeter (6,49 duim) op 14 Augustus 1987 aangeteken.
| Weergegewens vir Chicago | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Maand | Jan | Feb | Mar | Apr | Mei | Jun | Jul | Aug | Sep | Okt | Nov | Des | Jaar |
| Gemiddelde maksimum (°C) | −0,6 | 1,8 | 8,1 | 15,0 | 21,1 | 26,5 | 28,9 | 27,7 | 23,8 | 16,8 | 9,0 | 1,6 | 15,0 |
| Gemiddelde minimum (°C) | −8,6 | −6,6 | −1,6 | 3,8 | 9,1 | 14,5 | 17,7 | 17,2 | 12,4 | 6,0 | 0,2 | −6,3 | 4,8 |
| Neerslag (mm) | 43,9 | 45,5 | 63,5 | 85,9 | 93,5 | 87,6 | 94,0 | 124,5 | 81,5 | 80,0 | 80,0 | 57,2 | 937,1 |
| Reëndae (d) | 10,5 | 8,8 | 11,1 | 12,0 | 11,6 | 10,2 | 9,8 | 9,8 | 8,3 | 10,2 | 10,8 | 11,0 | 124,1 |
| Bron: World Weather Information Service[4] | |||||||||||||
Geskiedenis
Toe die Franse verkenners Louis Joliet en die sendeling Jacques Marquette in 1673 die eerste bekende ekspedisie na die gebied van die huidige Chicago onderneem het, was dit maar 'n modderige en stinkerige vlakte, wat deur die plaaslike Illinois-Miami 'shikaakwa' genoem is – letterlik "Plek van die wilde knoffel". Nogtans het Joliet onmiddellik die strategiese potensiaal van die gebied raakgesien, wat moontlik as 'n bootvervoerroete tussen die Groot Mere en die Mississippi-riviervallei sou kon dien. Sy voorstel om 'n kanaal tussen die Michiganmeer en die Mississippi te bou, is egter nie deur die Franse regering aanvaar nie.
Die eerste nedersetting is dus eers in 1779 gestig, toe Jean Baptiste Point du Sable, 'n pelshandelaar van Haïtiaanse afkoms, hier sy handelspos aan die oewer van die Chicago-rivier opgerig het. Fort Dearborn, 'n militêre pos wat deur die Amerikaanse regering in 1803 oorkant die rivier gebou is, is gedurende die oorlog van 1812 deur die Britte se Indiaanse bondgenote verniel en eers in 1816 heropgebou. Dit het daarna die kern van 'n klein handelsdorp geword.
Die deelstaat Illinois se owerhede het Joliet se kanaalplanne in die dertigerjare van die 19de eeu begin heroorweeg en uiteindelik is die dorp Chicago as die beplande oostelike eindpunt van die waterweg aangelê. Die verwagte styging van grondpryse het talle spekulante na Chicago gelok en in 1837 was daar reeds 4 000 inwoners. Die kanaalbouprojek is nogtans eers in die veertigerjare aangepak. Die Illinois-en-Michigankanaal is net soos die eerste spoorweglyn in 1848 geopen en Chicago het in die volgende dekade tot 'n belangrike vervoersentrum ontwikkel. In 1857 het reeds 120 treine per dag in Chicago aangekom of vertrek en die dorp het tot die wêreld se grootse uitvoerhawe vir graan ontwikkel. Ook groot hoeveelhede hout uit die deelstate Wisconsin en Michigan is van hier na die boomlose nedersettings van die Groot Vlaktes vervoer.
Danksy die spoorweglyne en skeepsroetes het groot getalle immigrante in Chicago aangekom en in die dekade tussen 1850 en 1860 het die bevolking van 30 000 tot meer as 100 000 gegroei. Aanvanklik het veral Ierse setlaars hulle in die gebied gevestig en werk gevind by die kanaalbouprojek, maar tussen 1850 en 1920 was Duitsers die grootste groep nuwe aankomelinge. In die dekade tussen 1870 en 1880 het ook talle Skandinawiese immigrante hulle in Chicago gevestig. In 1890 het Chicago reeds met die grootste Skandinawiese gemeenskap van alle Amerikaanse stede gepronk. 'n Derde belangrike groep was Poolse immigrante.
Dit was veral Chicago se vinnig groeiende nywerhede wat mense na die stad gelok het. Die nyweraar Cyrus McCormick het sy maaierfabriek reeds in 1847 na Chicago verskuif en teen die laat tagtigerjare is vyftien persent van alle Amerikaanse landboumasjiene in Chicago vervaardig. Chicago het daarnaas sedert die 1860's ook tot die sentrum van die Amerikaanse vleisverpakkingsbedryf ontwikkel en sy Union Stock Yards, wat in 1865 geopen is, was die grootse vleisverwerkingsfabriek ter wêreld. In die vroeë tagtigerjare is George Pullman se grootskaalse treinwanywerheid saam met 'n industriële modelstad net suid van Chicago opgerig. Maatskappye soos Montgomery Ward (wat later as Wards bekend gestaan en tot 'n afdelingswinkelketting ontwikkel het) en Sears & Roebuck het van Chicago die wêreld se posbesteldienshoofstad gemaak.
Die Groot Vuur van die jaar 1871, wat enkele honderd menselewens geëis en 100 000 van die 300 000 inwoners dakloos gelaat het, was net 'n tydelike teenslag vir Chicago. Die stad is vinnig herstel en in die volgende dekades het 'n aantal bekende plaaslike argitekte hulle stempel op die stad se boukuns afgedruk. Die eerste kantoorgebou wat op die basis van 'n yster-en-staalkonstruksie ontstaan het, die Home Insurance Building, is in 1885 deur William Le Baron Jenney opgerig. Wolkekrabbers met 'n yster- en staalraamwerk het die sakekern se argitektuur begin oorheers, terwyl die inwonerstal in 1890 een miljoen oorskry het. Toe Chicago in 1893 as die gasheerstad van die Kolumbus-wêreldtentoonstelling (World's Columbian Exposition) opgetree het, het meer as 27 miljoen nasionale en internasionale besoekers die neoklassieke argitektuur en ander argitektoniese en tegniese besienswaardighede bewonder.
Die skadusy van die bevolkingsgroei en nywerheidsontwikkeling was die ellende van die krotbuurte, waarin talle immigrante uit Oos- en Suid-Europa beland het, en die voortdurende arbeidsonluste, wat hulle hoogtepunt in die Haymarket-onluste van die jaar 1886 en die Pullman-staking in 1894 bereik het.
In die tydperk tussen ná die Eerste Wêreldoorlog het ook duisende swartes uit die Suidelike Verenigde State hulle in Chicago gevestig, maar rasseverhoudinge het aanvanklik baie sleg gebly. Gedurende die rasseonluste van Julie 1919, wat vyf dae lank gewoed het, het 23 swartes en vyftien blankes gesterf. Daarnaas het Chicago in die 1920's ook weens die georganiseerde misdaad in die stad 'n slegte reputasie opgebou. Dit was die stad van Al Capone, die berugte rampokker en Chicago het tydens die Prohibisie bekend gestaan vir bootlegging (onwettige stokery) en die gewapende bende-oorloë wat hier gewoed het. Nogtans het die stad se ekonomie in die 1920's verder gegroei.
Die verkiesing van Anton Cermak as burgemeester in 1931 het 'n periode van byna vyftig jaar ingelui waarin die Demokratiese Party die stad oorheers het. Onder die regering van burgemeester Richard J. Daley, wat die amp vanaf 1955 tot met sy dood in 1976 beklee het, was Chicago een van min groot Amerikaanse metropole met 'n funksionerende bestuur. Die oplewing in boubedrywighede tydens die laat sestiger- en vroeë sewentigerjare was gekenmerk deur die oprigting van drie van die wêreld se hoogste wolkekrabbers – die John Hancock-sentrum, die Amoco-gebou en die Sears-toring. Met die McCormick Place-konvensiesentrum het Chicago sy reputasie as die land se vernaamste bestemming vir konvensies gevestig, terwyl die O'Hare Field-lughawe in die 1970's en 1980's die besigste ter wêreld was.
Die verandering in die rassamestelling, wat deur die voortgesette swart migrasie uit die Suide en talle blanke gesinne se verhuising na die voorstede veroorsaak is, het in die sewentigerjare 'n kwellende sosiale vraagstuk geword. Die aandeel swart bewoners het tussen 1940 en 1980 van 8,2 tot 39,8 persent gestyg. Die vervanging van krotbuurte deur grootskaalse sosiale behuisingprojekte het nuwe probleme vir swart inwoners geskep en segregasie gevestig. Met die agteruitgang van ou nywerhede in die groot sentrums van die sogenaamde Rust Belt het swart werkloosheid skerp gestyg, terwyl ontevredenheid met die Demokratiese Party steeds gegroei het.
Die stemme van swart kiesers het in 1983 tot die oorwinning van die swart burgemeesterskandidaat Harold Washington gelei. Nogtans was die laat 20ste eeu 'n periode van ekonomiese agteruitgang, waartydens talle werkgeleenthede na die voorstede verskuif is. Chicago se bevolking, wat sy hoogtepunt met 3,6 miljoen in 1950 bereik het, het in die volgende dekades steeds verminder en was in 1990 nog slegs 2,8 miljoen. Danksy die groot aantal Spaanstalige en Asiatiese immigrante het die inwonertal sindsdien weer begin styg. In 2000 was reeds sowat 'n kwart van die bevolking van Latyns-Amerikaanse afkoms. Ook welvarende blankes het hulle weer in die nuwe spogbuurte van die middestad gevestig.
Die stadshorison van Chicago het in 2009 met die voltooiing van 'n aantal nuwe wolkekrabbers merkbaar verander, terwyl 'n nuwe ekologiese ontwikkelingsplan naas die vermindering van lugbesoedeling ook die herstel van natuurlike groen gebiede en die skepping van daktuine bo-op die platdakke van wolkekrabbers insluit.
Ekonomie
'n Verskeidenheid ekonomiese sektore, wat in Chicago gesetel is, sorg vir die derde grootste metropolitaanse bruto geografiese produk in die VSA – naastenby VSA-$ 442 miljard volgens skattings uit die jaar 2007. Die Switserse bank UBS het Chicago in 2006 tiende op sy lys van die welvarendste stede ter wêreld geplaas. Diversifikasie was Chicago se sleutel tot een van die mees gebalanseerde ekonomieë in die Verenigde State.
Alhoewel nywerhede soos chemie, metaalverwerking, masjienbou en elektroniese verbruikersgoedere nog steeds 'n belangrike rol speel, is die meeste fabrieke lankal na die voorstede verskuif. Nogtans beskik die stad oor die grootste aantal werknemers in die hoëtegnologie- en inligtingsbedrywe.
Chicago se meerhawe hanteer uitvoergoedere soos ruolie, ystererts, steenkool, chemiese produkte, tekstiele en graan. Die belangrikste invoere is motors, staal, visseryprodukte en alkoholiese dranke.
'n Aantal groot ondernemings uit alle sektore het tans hulle hoofkwartiere in die stad, waaronder Boeing Company, wat sy administrasie in 2001 van Seattle na Chicago verskuif het, en vervaardigers van mediese produkte en aanbieders van mediese dienste soos Baxter International en Abbott Laboratories. Ander multinasionale maatskappye met hoofkwartiere in Chicago is Encyclopædia Britannica Inc. (die uitgewer van die bekende ensiklopedie), Hyatt (een van die grootste hotelkettings ter wêreld), Midway Games (rekenaarspeletjies), Playboy Enterprises (media en vermaak), Tribune Company (media) en Wm. Wrigley Jr. Company (die grootste vervaardiger van kougom wêreldwyd).
Die voorstede van Chicago huisves die hoofkwartiere van internasionale maatskappye soos ACNielsen (marknavorsing), die voedselvervaardiger Kraft Foods, McDonald's Corporation (kitskos-restourante), Motorola (elektroniese stelsels en bou-elemente), Sears Holdings Corporation (handel), United Airlines (lugredery) en U.S. Robotics (inligtings- en telekommunikasietegnologie).
Dit was egter veral die finansiële sektor wat van Chicago se sentrale besigheidsdistrik die tweede grootste in die land gemaak het. Chicago is die setel van die Federale Reserwebank van Chicago en belangrike beurse soos die Effektebeurs van Chicago, die Handelsraad van Chicago (Chicago Board of Trade, CBOT), die Chicago Options Exchange en die Chicago Mercantile Exchange (die "Merc"). Chicago en sy omgewing huisves daarnaas ook talle makelarye en assuransie-maatskappye soos Allstate Corporation en Zurich North America.
Chicago is naas Las Vegas en Orlando (Florida) ook die derde belangrikste bestemming vir konvensies in die VSA.
Vervoer
Chicago is 'n eersterangse vervoerspilpunt in die VSA, maar speel as die derde grootste intermodale hawe ter wêreld na Hongkong en Singapoer ook 'n belangrike rol op internasionale vlak. Die stad beskik oor uitstekende spoorwegverbindings en sy hoofstasie Chicago Union Station is die vertrekpunt vir baie langafstandtreindienste van die nasionale spoorwegmaatskappy Amtrak, met bestemmings soos New York, Seattle, New Orleans, San Francisco, Los Angeles en Washington, D.C.. Plaaslike treindienste verbind Chicago met ander bestemmings in Illinois en die nabygeleë Milwaukee.
Lughawens
Die belangrikste internasionale lughawens van Chicago is Midway in die suide van die stad en Chicago/O'Hare in die noordweste, wat albei deur die Stad Chicago beheer word. O'Hare is een van die besigste lughawens ter wêreld. Die internasionale lughawe Gary/Chicago International in die nabygeleë Gary (Indiana) dien as die derde lughawe in die metropolitaanse gebied van Chicago, alhoewel SkyValue die enigste lugredery is wat hier gereelde seisoenale passasiersvlugte aanbied.
'n Vierde lughawe, Chicago/Rockford International Airport (die vroeëre Groter Rockford-lughawe), dien as 'n vraglughawe vir die maatskappy United Parcel Service (UPS Airlines) en hanteer ook 'n kleiner aantal passasiersvlugte. Dit is daarnaas 'n belangrike uitwyklughawe vir O'Hare, veral in slegte weersomstandighede. Chicago dien as die internasionale hoofkwartier van die Amerikaanse lugredery United Airlines.
Openbare vervoer
Die Regional Transportation Authority (RTA) koördineer die drie liggame wat die openbare vervoerstelsel van Chicago beheer.
Die Chicago Transit Authority (CTA) beheer die openbare vervoer in Chicago en 'n aantal aangrensende voorstede soos Evanston, Rosemont, Oak Park, Cicero en Forest Park. Die CTA beskik oor 'n uitgebreide netwerk van buslyne en 'n gekombineerde mol- en stadstreinstelsel (Engels: rapid transport system), wat plaaslik as "L" bekend staan ('n afkorting vir "elevated") en onder meer treinverbindings na Midway en O'Hare aanbied.
Pace beheer die bus- en sogenaamde paratransit-vervoer in meer as 200 voorstede van die omgewing, waarvan sommige lyne na die middestad uitgebrei is. Metra se spoorwegverbindings is veral op pendelaars uit die voorstede gemik.
Demografie
Volgens die sensus van 2010 het Chicago se bevolking 2 695 598 beloop – 'n afname van 6,9 persent sedert die sensus van 2000. Die stad se inwoners verteenwoordig sowat 'n vyfde van die totale bevolking van die deelstaat Illinois en sowat een persent van die totale Amerikaanse bevolking.
Van die bevolking was 41,97 persent blankes, 36,77 persent swartes, 0,36 persent Indiane, 4,35 persent Asiate, 0,06 persent Pasifiese Eilanders, 13,58 persent van ander rasse en 2,92 persent van gemengde afkoms. 26,02 persent was van Latyns-Amerikaanse afkoms.
Alhoewel die woongebiede in Chicago en sy voorstede oorwegend langs rasselyne verdeel is, het die stad sy unieke kultuur aan sy etniese diversiteit en sy historiese funksie as 'n smeltkroes te danke. Die blanke, swart en Latyns-Amerikaanse woonbuurte het radiaal vanuit die stadsentrum na die voorstede uitgebrei.
Chicago se hoofsaaklik etniese groepe is Iere, Duitsers, Italianers, Pole, Han-Chinese, Meksikaners en Puerto Ricaners. Die South Side van Chicago word deur 'n groot konsentrasie van Iers-Amerikaanse inwoners gekenmerk, alhoewel baie van hulle in die afgelope vyftig jaar na die voorstede verhuis het. Baie van Chicago se politikusse is van Ierse afkoms, soos die destydse burgemeester Richard M. Daley.
Chicago besit daarnaas die grootste Poolse bevolking buite die Poolse hoofstad Warskou; die tweede grootste groep Latyns-Amerikaanse inwoners in die VSA na Los Angeles asook die tweede grootste gemeenskap van Puerto Ricaanse inwoners na New York Stad en die derde grootste aantal Suid-Asiate na New York Stad en San Francisco. Ander belangrike etniese groepe sluit naastenby 200 000 Arabiere en 100 000 Roemene in. Vir die groot Litause gemeenskap fungeer Chicago as "Wêreldhoofstad".
Suid-Afrikaners in Chicago
Die eerste Suid-Afrikaners wat na Chicago gemigreer het, was meestal akademici en dokters in die 1960's.[5] Hulle het 'n netwerk gevestig wat geleerdes in medisyne en verwante velde gewerf het etlike dekades geduur het en honderde professionele na Chicago gelok het.[5] Suid-Afrikaanse migrasie na Chicago het gedurende die 1970's toegeneem met die verhoogde geweld in die opstand teen die apartheidsbeleide wat vele wit Suid-Afrikaners genoop het om die land in vrees of in protes te verlaat.[5] Ná die Soweto-studenteopstande van 1976 het emigrasie skielik toegeneem, met veral 'n groot groep Joodse Suid-Afrikaners wat 'n gemeenskap in die noordelike voorstede van Chicago gevestig het en ander na die area gelok het.[5] 'n Klein aantal swart studente en politieke vlugtelinge het gemigreer, maar emigrasiebeleide tydens apartheid het dit vir die meeste swartes moeilik gemaak om die land te verlaat; politieke vlugtelinge moes gewoonlik eers na ander Afrikalande emigreer voordat hulle na Chicago kon verhuis.
Migrasie het deur die 1980's en 1990's voortgeduur soos Suid-Afrikaners om politieke redes, om met families herenig te word, en om persoonlike geleenthede na te streef, die land verlaat het.[5] Die migrasie het rondom die Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1994 'n hoogtepunt bereik toe groot getalle wit Suid-Afrikaners – veral Afrikaners – gemigreer het uit vrees vir verandering wat sou plaasvind as 'n gevolg van die oordrag van politieke mag aan die swart meerderheid.[5] Volgens gemeenskapsskattings in 2001 het Chicago se Suid-Afrikaanse bevolking uit tussen 2 000 en 3 000 mense bestaan.[5] Hierdie mense het uit diverse etniese groepe en agtergronde gekom en is dwarsdeur die stad en die voorstede verspreid gevestig.[5]
Die Chicagose Suid-Afrikaanse gemeenskap omvat verskillende groepe en organisasies wat kulturele en gemeenskapsbewustheid bevorder.[5] Indaba, wat "bespreking" in Zoeloe beteken, is 'n belangrike organisasie in hierdie gemeenskap.[5] Die organisasie is in die vroeë 1990's gestig en borg 'n aantal jaarlikse gemeenskapsgebeurtenisse, soos die jaarlikse somerbraai. Daarby vergemaklik Indaba inligtingsuitwisseling deur middel van 'n webwerf en 'n e-poslys om Suid-Afrikaners oor beide internasionale en plaaslike kwessies en gebeurtenisse ingelig te hou.[5] Die Suid-Afrikaanse konsulaat in Chicago behou kontak met vele uitgewekenes en bied 'n jaarlikse Vryheidsdagpartytjie op 27 April asook ander gebeurtenisse en sprekers deur die jaar.[5] Daarby het afgestudeerdes van die Universiteit van die Witwatersrand 'n oudstudentegroep in Chicago gestig wat gebeurtenisse vir lede reël.[5] In 2001 is die Suid-Afrikaanse Verenigde State-vroueaksiegroep gestig wat bewustheid en begrip oor Suid-Afrika onder Amerikaners bevorder.[5] Suid-Afrikaners sosialiseer ook in verskeie andere fora, soos informele partytjies, religieuse aanbidding en ander aktiwiteite, rugbywedstryde, en feesdae.[5]
Suid-Afrikaners het ook verskeie bande met die stad Chicago geskep met die belange om besigheids-, opvoedkundige en kulturele uitwisseling tussen Suid-Afrika en die Midweste te bevorder.[5] Die VSA se Midwesterse en Suid-Afrikaanse Kamer van Handel, wat in 2000 deur Amerikaners en Suid-Afrikaanse besigheidsmanne gestig is wat met die Suid-Afrikaanse konsulaat in Chicago werk, poog om bewustheid en uitwisseling tussen hierdie areas te vermeerder.[5] Bykomend behou die Chicago Susterstede Internasionale Program 'n amptelike verhouding met die Suid-Afrikaanse stad Durban.[5]
Argitektuur
Chicago se argitektuur het steeds 'n groot invloed op die ontwikkeling van die Amerikaanse argitektuur uitgeoefen en sy nuutste boustyle gereflekteer. Die stad pronk dus met 'n verskeidenheid indrukwekkende geboue, wat deur belangrike argitekte in 'n groot aantal style ontwerp is. Aangesien die meeste geboue in die middestad in die Groot Brand van 1871 verniel is (Chicago se historiese watertoring is 'n bekende uitsondering), word Chicago se huidige argitektuur veral deur sy oorspronklikheid gekenmerk.
Geskiedenis
Die snelle groei van Chicago en die gepaardgaande prysontploffing van onbeboude erwe was net soos die Groot Brandramp van 1871, toe ysterkonstruksies vanweë die groot hitte soos botter gesmelt het, 'n ingrypende ervaring vir plaaslike argitekte. Hulle het dus geprobeer om nuwe boukundige metodes te ontwikkel wat brandbestande en hoër geboue moontlik sou maak. Die argitekte Burnham en Root se Monadnock Building, wat tussen 1884 en 1892 ontstaan het, was 'n poging om wolkekrabbers met tradisionele materiale soos bakstene te verwesenlik. Alhoewel hierdie gebou se nugtere fasade as rigtingwysend beskou is, moes die grondverdieping van twee meter dikke mure voorsien word om die wolkekrabber se vyftien verdiepings te kan dra. Sodoende is kosbare oppervlakte, wat anders vir winkels beskikbaar sou gewees het, vir statiese sterkte opgeoffer.
Daarenteen het die sogenaamde Chicago-skool van argitektuur in die vroeë 1880's pionierswerk met die ontwikkeling van staalraamkonstruksies gedoen en was in die 1890's die eerste wat spieëlglas gebruik het. Hierdie nuwe tegnologieë en materiale het onder meer die oprigtig van die eerste wolkekrabbers moontlik gemaak. William LeBaron Jenney se Home Insurance Building was in 1885 die eerste gebou, waarin in plaas van gietyster staal vir die strukturele raamwerk gebruik is. Nogtans is hierdie gebou nog van 'n tradisionele steenfasade voorsien.
Teen die middel van die 1890's het Daniel Burnham en sy vennote John Welborn Root en Charles Atwood tegnologies gevorderde staalraamwerke ontwerp, wat met glas- en terracotta-fasades gespog het. Hierdie ontwerpe is danksy die betrokkenheid van professionele ingenieurs soos E.C. Shankland en toekomsgerigte kontraktante soos George A. Fuller moontlik gemaak.
Louis Sullivan het as Chicago se mees filosofiese argitek na vore getree. Hy het besef dat wolkekrabbers 'n nuwe vorm van argitektuur verteenwoordig het en dus geboue ontwerp waarby vir die eerste keer die vertikale struktuur beklemtoon is. Hierdie nuwe argitektoniese styl, wat deur Jenney, Burnham, Sullivan en ander verteenwoordig is, het aanvanklik bekendheid verwerf onder die naam "Kommersiële Styl", maar is deur geskiedkundiges later die "Chicago-skool" genoem.
Chicago se Masonic Temple het in 1892 die World Building in New York Stad ná twee jaar as die hoogste gebou verbygesteek, maar net twee jaar later is 'n nuwe rekord deur 'n ander wolkekrabber in New York opgestel.
Die sogenaamde "Wit Stad", wat onder die leiding van Daniel Burnham vir die World's Columbian Exposition in 1893 ontwerp is, word deur sommige geskiedkundiges as die beginpunt van die hernuwing van die neoklassieke boustyl in Chicago en die res van die Verenigde State beskou. Die mees gevorderde wolkekrabbers in Chicago is ná die sluiting van die tentoonstelling, in die periode tussen 1894 en 1899, opgerig.
Frank Llyod Wright se Prairie-skool het sowel die ontwerp van geboue asook meubels beïnvloed, terwyl die Duits-gebore argitek Ludwig Mies van der Rohe met sy Illinois Institute of Technology-kampus in Chicago een van die grondleggers van die latere Moderne of Internasionale Styl was.
Wolkekrabbers
Met die voltooiing van die eerste staalskelet-wolkekrabber in 1885 het Chicago bekendheid verwerf as 'n stad van wolkekrabbers en dit besit steeds die hoogste stadshorison ter wêreld. Die meeste wolkekrabbers het in die middestad ontstaan, waaronder historiese geboue soos die Chicago Board of Trade Building in die Loop, of langs die oewers van die Michiganmeer. Die Merchandise Mart by die vereniging van die Chicagorivier se noordelike en suidelike takriviere was vroeër die hoogste gebou ter wêreld. Die huidige hoogste drie wolkekrabbers in Chicago is die Sears Tower (tans die hoogste gebou in die Verenigde State), die Aon Center en die John Hancock Center.
Die res van die stadsgebied bestaan hoofsaaklik uit hoë woonstelgeboue naby die Michiganmeer en laer geboue en gesinshuise verder af van die meeroewer. Die belangrikste nywerheidsgebiede lê langs die meeroewer digby die grens met die deelstaat Indiana, suid van die Midway-lughawe en aan die oewers van die Chicago Sanitary and Ship Canal.
Nuwe boubedrywighede sal Chicago se stadshorison met 'n aantal nuwe en hoër wolkekrabbers soos die Waterview Tower, die Chicago Spire en die Trump International Hotel and Tower verryk. Die Chicago Spire volgens 'n ontwerp van die Spaanse argitek Santiago Calatrava sou na verwagting in die jaar 2012 voltooi wees, maar die konstruksiewerk is in 2008 gestaak.[6] Hierdie gebou met sy beplande hoogte van 610 meter sal nie die rekord as die hoogste wolkekrabber ter wêreld opstel nie, aangesien die Burj Dubai ("Toring van Dubai") in die Verenigde Arabiese Emirate die Spire nog voor sy voltooiing met 'n hoogte van 808 meter sal oortref. Die poskode 60602 in Chicago is deur Forbes danksy nuwe projekte soos The Heritage at Millennium Park in 130 N. Garland-straat as die begeerlikste in die land aangewys.[7]
Langs Lake Shore Drive is talle parke soos Grant Park en Millenium Park by die meeroewer aangelê, wat onder meer 31 strande, die Lincoln Park-dieretuin, 'n aantal voëlreservate, die McCormick Place-konvensiesentrum, Navy Pier (die Amerikaanse Vloot se hawehoof in Chicago), Soldier Field, die Museum-kampus en 'n watersuiweringsaanleg behels.
Kultuur
Museums
Museum Campus met 'n oppervlakte van tien akkers (vier hektaar) teen die suidelike kant van Grant Park is in 1998 amptelik ingewy. Hierdie park langs die meeroewer behels drie van Chicago se belangrikste museums: die Adler-planetarium, die Field Museum of Natural History en die Shedd-akwarium.
Die Adler-planetarium en die sterrekundige museum is in 1930 voltooi. Die museum behandel die heelal, ons sonnestelsel en die historiese en moderne sterrekundige navorsing. Van sy bekendste voorwerpe is 'n versameling van historiese instrumente. Die museum beskik daarnaas oor twee teaters vir sterrekundige demonstrasies, wat met 'n Zeiss-projektor en 'n moderne digitale laserstelsel toegerus is. Hier word onder meer vlugsimulasies aangebied.
Die Field Museum of Natural History is in 1893 as die Columbian Museum of Chicago gestig. Oorspronklik het dit ook kunsversamelings vertoon, maar hom later na sy hernoeming in 1905 op natuurwetenskappe en volkekunde toegespits. Sy beskermheer Marshall Field het die stigting van aansienlike fondse voorsien. Die museum het in 1921 na sy huidige gebou aan die oewer van die Michiganmeer verhuis. Met meer as 22 miljoen gekonserveerde organismes en ander voorwerpe behoort sy natuurwetenskaplike en antropologiese versamelings tot die grootstes ter wêreld.
Grant Park huisves ook die Art Institute of Chicago, die tweede belangrike museum in die middestad. Die kunsmuseum, wat ook 'n kunsskool huisves, is in 1866 gestig en vertoon bekende kunswerke soos Claude Monet se Haystacks, George Serat se Sunday Afternoon on the Island of La Grande Jatte, Grant Wood se American Gothic en Edward Hopper se Nighthawks. Die Art Institute huisves daarnaas ook die lewenswerk van die fotograaf Irving Penn.
Die enigste gebou van die World's Columbian Exposition van 1893 wat tot vandag bewaar gebly het, huisves die Museum of Science and Industry in Chicago in die nabygeleë Hyde Park-buurt se Jackson-park, net suid van die middestad. Baie van sy vertoonstukke is met die oog op interaktiwiteit ontwerp. Besoekers kan byvoorbeeld deur 'n model van die menslike hart wandel, die geskiedenis van die telefonie in die Hall of Communications bestudeer of die model van 'n koolmyn besigtig.
Die Museum of Contemporary Art (MCA) was die Duitse argitek Josef Paul Kleihues se eerste projek in die Verenigde State en is in 1967 as 'n museum vir eietydse kuns gestig. Dit beskik oor 'n groot aantal interaktiewe vertoonstukke, video-aanbiedings asook 'n afdeling met kunswerke van onder meer Alexander Calder en Andy Warhol. Teen sy agterkant lê 'n beeldhouwkunstuin en 'n patio.
Die Oriental Institute maak deel uit van die Universiteit van Chicago en vertoon 'n omvattende versameling van Oud-Egiptiese kuns, asook argeologiese vondse uit die Midde-Ooste, terwyl die Freedom Museum aan die First Amendment (Eerste Wysiging) van die Verenigde State se Grondwet gewy is. Ander museums en kunsgalerye in Chicago sluit die Chicago History Museum, die DuSable Museum of African-American History, die Mexican Fine Arts Center Museum, die Peggy Notebaert Nature Museum en The Renaissance Society in.
Vermaak en uitvoerende kunste
Chicago besit 'n besige teaterlewe met teatergeselskappe soos Steppenwolf Theatre Company, Goodman Theatre en Victory Gardens Theater, asook oor twee bekende spanne komediante – The Second City en I.O.
Die stad huisves die Lyric Opera of Chicago, die Chicago Symphony Orchestra, die Joffrey Ballet en 'n aantal moderne en jazz-dansgroepe. Die klassieke musieklewe sluit geselskappe en orkeste soos Music of the Baroque, die Chicago Opera Theater, die Chicago Chamber Musicians, Chicago a cappella en baie ander in.
Chicago staan ook bekend vir sy Chicago blues, Chicago soul, jazz en gospel. Die stad is die bakermat van innoverende musiekstyle soos House en die tuiste van baie Hip-hop-kunstenaars.
Die plaaslike Wax Trax!-etiket het 'n belangrike rol by die ontwikkeling van die New Wave, Punk en Industrial-musiekstyle van die 1980's gespeel en ook die alternatiewe musiekstyle van die 1990's beïnvloed.
Chicago was een van die gasheerstede tydens die FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 1994.
Susterstede
Warskou, Pole, sedert 1960.[8]
Milaan, Italië, sedert 1973.[8]
Osaka, Japan, sedert 1973.[8]
Casablanca, Marokko, sedert 1982.[8]
Shanghai, Volksrepubliek China, sedert 1985.[8]- Shenyang, Volksrepubliek China, sedert 1985.[8]
Gotenburg, Swede, sedert 1987.[8]
Accra, Ghana, sedert 1989.[8]
Praag, Tsjeggië, sedert 1990.[8][9]
Kijif, Oekraïne, sedert 1991.[8]
Meksikostad, Meksiko, sedert 1991.[8].svg.png.webp)
Toronto, Kanada, sedert 1991.[8].svg.png.webp)
Birmingham, Verenigde Koninkryk, sedert 1993.[8]
Vilnius, Litaue, sedert 1993.[8]
Hamburg, Duitsland, sedert 1994.[8]
Petah Tikva, Israel, sedert 1994.[8]
Parys, Frankryk, sedert 1996.[8]
Athene, Griekeland, sedert 1997.[8]
Durban, Suid-Afrika, sedert 1997.[8]
Galway, Republiek Ierland, sedert 1997.[8]
Moskou, Rusland, sedert 1997.[8]
Luzern, Switserland, sedert 1998.[8][10]
Delhi, Indië, sedert 2001.[8]
Amman, Jordanië, sedert 2004.[8]
Belgrado, Serwië, sedert 2005.[8]
Lahore, Pakistan, sedert 2007.[8]
Busan, Suid-Korea, sedert 2007.[8]
Bogotá, Colombia, sedert 2009.[8]
Verwysings
- HAT Taal-en-feitegids, Pearson, Desember 2013, ISBN 978-1-77578-243-8
- (en) Encyclopædia Britannica: Chicago. Besoek op 18 Junie 2015
- (en) Top 10 Achievements & MIllennium Monuments. Besoek op 28 Maart 2017 Geargiveer 3 April 2018 op Wayback Machine
- (en) "Chicago, Illinois". World Weather Information Service. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 2 Mei 2020. Besoek op 17 September 2017.
- (en) South Africans – Encyclopedia Chicago
- (en) The Irish Emigrant: Death knell for Chicago Spire as receiver appointed Geargiveer 29 Desember 2015 op Wayback Machine
- (en) Best and worst neighbourhoods to buy a home: zip codes with highest appreciation op www.forbes.com.
- (en) "Chicago Sister Cities". Chicago Sister Cities International. 2009. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 5 November 2019. Besoek op 22 Julie 2009.
- (cz) "Partnerská města HMP". Portál "Zahraniční vztahy". 18 Julie 2013. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 Februarie 2020. Besoek op 5 Augustus 2013.
- (de) "Partnerstädte der Stadt Luzern". Stadt Luzern. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 21 Junie 2013. Besoek op 1 Augustus 2013.
Verdere leesstof
- Algemene oorsig en geskiedenis
- (en) Cronon, William: Nature's Metropolis: Chicago and the Great West. New York: Norton 1991
- (en) Furer, Howard B.: Chicago: A Chronological & Documentary History, 1784–1970. New York: Oceana Publications 1974
- (en) Mayer, Harold M., en Richard C. Wade: Chicago: Growth of a Metropolis. Chicago: University of Chicago Press 1969
- (en) Miller, Donald L.: City of the Century: The Epic of Chicago and the Making of America. New York: Simon and Schuster 1996
- Argitektuur
- (de) Gympel, Jan: Geschichte der Architektur. Von der Antike bis heute. Königswinter: Könemann/Tandem 2005
- (en) Pridmore, Jay en George A. Larson: Chicago Architecture and Design: Revised and expanded. New York: Harry N. Abrams, Inc. 2005
Eksterne skakels
 |
Wikimedia Commons bevat media in verband met Chicago. |
- Algemene inligting
- (en) Toerisme-inligting oor Chicago op Wikivoyage
- (en) Amptelike webwerf
- Aanlyn-ensiklopedie
- Argitektuur en ontwerpkuns
- (en) Chicago Architecture Foundation
- (en) American Institute of Architects, Chicago
- (en) Chicago Athenaeum Museum of Architecture and Design
- Geskiedenis
- Afrikaanse reisberigte
- (af) Jens Friis: "Al Capone verdwyn, nou boer Chicago vooruit" Geargiveer 27 September 2007 op Wayback Machine
