Chemiese wapen

Internasionale reg verbied sedert 1899, ingevolge die Den Haagse Konvensie, die gebruik van chemiese wapens, en in besonder "gif- en vergiftigtingswapens".[2][3] 'n Afsonderlike Deklarasie bepaal dat, in enige oorlog tussen die ondertekenaars, daar nie projektiele gebruik sal word wat versmoring of dodelike gasse sal vrystel nie."[4]

Die Washington-vlootverdrag, wat op 6 Februarie 1922 onderteken is (ook bekend as die Vyfnasieverdrag), om chemiese wapens te verbied, was onsuksesvol want die Franse het dit verwerp. Die mislukking van die verdrag het 'n toename in wapenstapeling tot gevolg gehad.[5]

Die Geneefse Protokol, amptelik bekend as die Protokol vir die Verbod op die Gebruik, in 'n oorlog, van Versmoring-, Giftige- of ander Gasse, en of die gebruik van Bakteriologiese Metodes van Oorlogvoering, is 'n internasionale verdrag vir die verbod op die gebruik van chemiese en biologiese wapens. Dit is op 17 Junie 1925 in Genève onderteken en op 8 Februarie 1928 van krag gemaak. 'n Totaal van 33 lande het dit onderteken en die jongste ondertekenaar (7 Augustus 2003) is die Oekraïne.[6] Die verdrag bepaal dat chemiese en biologiese wapens "geregverdig deur die algemene opvatting van die beskaafde wêreld, veroordeel word". Hoewel die verdrag die gebruik van chemiese en biologiese wapens verbied, word die vervaardiging en opgaar nie verbied nie. Latere verdrae het dit aangespreek en verorden.

Die 1993 Chemiese Wapenskonvensie (CWK) is die mees onlangse ooreenkoms vir wapenbeheer wat deur Internasionale reg afdwingbaar is. Die volle naam van die ooreenkoms is die Konvensie vir die Verbod op die Ontwikkeling, Vervaardiging, Stapeling en Gebruik van Chemiese Wapens en vir die Vernietiging daarvan. Die beheer word deur die Organisasie vir die Verbod op Chemiese Wapens (OVCW) geadministreer. Dit is 'n onafhanklike liggaam met sy hoofkantoor in Den Haag.[7]

Die OVCW administreer die bepalings van die CWK namens 192 ondertekenaars wat 98% van die wêreld se se totale bevolking verteenwoordig. Teen Oktober 2015 is geverifieer dat 65 720 van 75 531 (90%) metrieke ton van die wêreld se gestapelde voorraade vernietig is.[8] Die OVCW het 4 167 inspeksies  by 195 persele, wat verband hou met chemiese oorlogswapens, en 1 103 industriële persele gedoen. Dié inspeksies was op die soewereine grond van 81 lande, en die inspeksies is sedert April 1997 uitgevoer. Wêreldwyd is daar 4 913 industriële persele wat aan die inspeksies onderworpe is.[9]

'n Britse gasbom wat gedurende die Eerste Wêreldoorlog gebruik is

Chemiese oorlogvoering gebruik die giftige eienskappe van chemiese middels as wapens. Dié tipe van oorlogvoering is duidelik onderskeidbaar van kernoorlog en biologiese oorlogvoering en word tesame KBC genoem, die militêre afkorting vir, Kern, Biologiese en Chemiese (oorlogvoering en wapentuig). Nie een hiervan val onder die term konvensionele wapens nie, wat primêr doeltreffend is weens die verwoestende uitwerking daarvan. Chemiese oorlogvoering maak nie staat op plofbare elemente om 'n einddoel te bereik nie. Dit maak eerder staat op die unieke eienskappe van die chemiese agent wat deur ingenieurskap bewapen word. 'n Dodelike agent (middel) is ontwerp om dood te maak of die slagoffer buite aksie te plaas. Ontblaarders (defoliante) word gebruik om plantegroei, wat as skuiling of dekking gebruik word, vinnig te verwoes. Chemiese middels kan ook op landbouprodukte en vee gebruik word om voedseltekort en hongersnood te skep. Chemiese loonvragte kan gebruik word om, met die hulp van afstandbeheer, op vliegtuie of met projektiele, oor 'n afstand, oor 'n teikengebied vry te laat. Beskerming teen chemiese wapens sluit in:

• Behoorlike toerusting
• Opleiding en,
• Maatreëls vir dekontaminasie

Van die 190 lande wat die CWK onderteken het, het die onderstaande lande ook hul stapelings-arsenale verklaar, en ingestem tot monitering en verifikasie. In sommige gevalle het van dié lande die gebruik van chemiese wapens erken. In 2015 is bepaal, dat daar net drie lande is wat chemiese wapens het, naamlik Rusland, Noord-Korea en die Verenigde State van Amerika. Van die vernaamste ondertekenaars van die OVCW is:

Indië, Libië, Irak, Japan, Rusland, Amerika, en Sirië.

Israel en Noord-Korea, wat ook met voorrade sit, het nie die ooreenkoms onderteken nie.

Amerikaanse soldate met beskermingsdrag teen chemiese wapens

Chemiese wapens wat in Rusland gestoor word.

Russiese stapeling van chemiese wapens.

Rusland het die grootste arsenaal chemiese wapens in die wêreld verklaar.[10]  Teen 2010 het die land reeds 18 241 ton chemiese wapens onskadelik gestel.[11]

Amerika het sy chemiese wapens by agt verskillende leërbasisse gestoor. Die voorrade is in sogenaamde uitsluitings-sones geberg.[12]

Die Amerikaanse beleid vir die gebruik van chemiese wapens is die reg om onder omstandighede van só 'n aanval, terug te kan slaan. Die eerste gebruik van chemiese wapens, of in die geval waar voorkomend, voor so 'n aanval opgetree word, is 'n verbreking van die verklaarde beleid. Net die Amerikaanse president kan die eerste vergeldingsgebruik van chemiese wapens magtig.[13] Die jongste amptelike beleid weerspieël nou die vrese dat chemiese wapens as terorristewapens gebruik kan word.[14][15]

'n Siriese soldaat vat korrel met sy AK-47-aanvalsgeweer. Hy dra die Russies-vervaardigde ShMS-model kern-biologies-chemiese oologvoerings-masker

Chemiese wapens word beskryf as die "opsetlike gebruik van giftige eienskappe van chemiese bestanddele om dood te maak".[16] Toe die Tweede Wêreldoorlog uitbreek is daar in die koerante gewaarsku dat "totale streke van Europa" in "lewelose woesterny" gaan ontaard.[17]  Die gebruik van chemiese wapens is egter nie met die verwagte omvang in die oorlog gebruik soos gevrees is nie.

Sowat 628 mense is in die hawe van Bari beseer in 'n fratsvoorval toe die Duitsers die nag van 2 Desember 1943 'n Amerikaanse skip in 'n aanval beskadig het. Mosterdgas aan boord van die skip is in die voorval vrygestel.[18][19][20]

Die Amerikaanse regering is erg gekritiseer omdat Amerikaanse soldate aan chemiese stowwe ontbloot is tydens toetse om die uitwerking hiervan vas te stel. Hierdie toetse is dikwels uitgevoer sonder dat die troepe daarvan geweet het.[21] Talle Australiese dienspersoneel is ook tydens die sogenaamde "Brooks Eilandtoetse" aan dié stowwe blootgestel[22] toe die Britse regering die nagevolge van 'n chemiese aanval onder tropiese toestande wou vasstel. In daardie stadium was daar nog baie min kennis hieroor beskikbaar gewees. Sommige chemiese middels is ontwerp om gedagteverandering te veroorsaak sodat die slagoffer nie sy opdragte kan uitvoer nie. [23]