Bo-Kaap

Een van die tien Moskees in die Bo-Kaap

Bo-Kaap huis

Dorpstraat met die Auwal moskee

Die inwoners van die Bo-Kaap is meestal afstammelinge van slawe wat deur die Nederlanders en Britte in die 17de en 18de eeu ingevoer is. Hulle was afkomstig van ander dele van Afrika, Indonesië, Java en elders in Asië. Hoewel hulle as Kaapse Maleiers bekend gestaan het, is die term nie streng gesproke korrek nie aangesien slegs 'n klein persentasie uit Maleisië afkomstig was. Die voormalige slawe het hulle ná die afskaffing van slawerny in die Bo-Kaap gevestig.

Die Bo-Kaap het 10 moskees, waarvan die Auwal-moskee volgens oorlewering die eerste, en dus die oudste, moskee in Suid-Afrika is. Imam Abdullah Kadi Abdus Salaam, ook bekend as Tuan Guru, was die eerste imam by die moskee. Die Auwal-moskee is in 1798 tydens die eerste Britse besetting van die Kaap gevestig en was tussen 1804 en 1850 die hoogste godsdienstige instelling. Die moskee was 'n Shafiitiese moskee en is volgens die leerstellings van Moslems van Indonesiese oorsprong bedryf. Dit het meegebring dat meer as 90% van die Moslems in die Bo-Kaap tot vandag toe Shafii-volgelinge is. Die moskee was ook van die begin af 'n simbool van die stryd wat die Kaapse Moslems gevoer het vir erkenning van hulle geloof en vryheid van aanbidding.

Daar is ook drie kramatte (Moslemse graftombes) en twee agter die Bo-Kaap op Seinheuwel. Die kramatte in die Bo-Kaap is geleë in die Tana Baru-Moslembegraafplaas wat in 1840 deur die Kaapse imans aangekoop is. Tana Baru is in 1886 in terme van openbare gesondheidsregulasies gesluit. Die kramatte in die Bo-Kaap is ter ere van Tuan Nuruman, Tuan Sayeed Alawse en Tuan Guru opgerig en dié teen Seinheuwel ter ere van sjeg Mohammed Hassen Ghaibie Shah en Tuan Kaape-ti-low.

Die Jamia-moskee is die eerste moskee waarvoor daar spesifiek grond verskaf is en staan daarom ook as Koningin Victoria-moskee bekend. Dit is die grootste moskee in die Bo-Kaap en die vyfde oudste in Suid-Afrika. Die minaret is in 1832 gebou en later in 1914 vergroot.

De Waterkant was aanvanklik ook deel van die Bo-Kaap en is soos die res van die Bo-Kaap deur afstammelinge van die slawe bewoon. In 1966 is bepaal dat Kleurlinge en swart mense in terme van die Groepsgebiedewet uit De Waterkant na die Kaapse Vlakte geskuif moes word. Inwoners van Loaderstraat was die tweede groep om geskuif te word, wat meegebring het dat die enigste bruin mense in die Bo-Kaap dié was wat bo Strandstraat gewoon het. Met die toepassing van die groepsgebiedewet het De Waterkant 'n wit buurt geword. Dit is intussen as 'n Nasionale Bewaringsgebied verklaar en word geleidelik gerestoureer volgens riglyne wat gemik is op die beskerming van die argitektuur wat in die 18de eeu deur die slawe gebruik is.

Waalstraat 71 is vandag die Bo-Kaap-museum. Die gebou is in 1763 deur Jan de Waal gebou. Hy het ook 'n aantal "huurhuisies" in die Bo-Kaap gebou. Die huis is gerestoureer om 'n “Maleierhuis” uit die 19de eeu voor te stel. Die museum stel die kulturele bydraes bekend van die vroeë Moslemsetlaars, waarvan baie geskoolde kleremakers, skrynwerkers, skoenmakers en bouers was. Dit bevat 19de-eeuse meubels, wat 'n voortreflike Kaapse opklaptafel, stoele in 'n Kaapse Regencystyl en 'n bruidskamer insluit wat versier is om by die bruid se rok te pas.

Die Bo-Kaap se karakter het tussen 1790 en 1840 begin vorm aanneem. Die huise word gekenmerk deur beide Nederlandse en Britse invloed. Die oudste huise word aangetref in die onderste deel van die Bo-Kaap tussen Dorpstraat en die strandgebied. Die huise is meestal skakelhuise, maar daar is ook vrystaande huise. Dit is veral die fasades van die huise wat saam met die plat dakke, stoepe en helder kleure die voorstad se unieke karakter bepaal. Huise is meestal omtrent 6 meter wyd. Sommige huise het 'n L-vorm met 'n klein tuin aan die agterkant. Vensters en vensterrame is meestal uit hout, djati- of dennehout, in Kaaps-Hollandse, Georgiaanse of Victoriaanse styl.

Weens die buurt se ligging so na aan die stad loer eiendomsontwikkelaars al lank daarna en is van die eiendomme reeds gegentrifiseer. Daardeur gaan die unieke kultuur-historiese erfenis van die Bo-Kaap verlore.[1]

• Duncan, Paul en Alain Proust: Hidden Cape Town. Kaapstad: Struik, 2013. ISBN 978-1-43170-299-2

• Bo-Kaap Museum Geargiveer 10 Maart 2007 op Wayback Machine
• http://www.bokaap.co.za/
• http://www.dewaterkant.com/