Bhambatha
Bambata of Mbata Bhambatha was 'n Zoeloehoofman van die Zondistam in KwaZulu-Natal.
Hy is beroemd vir sy rol in die Bambata-rebellie, 'n gewapende rebellie in 1906 toe hutbelasting na 'n kopbelasting verander is (£1 belasting op alle inboorlingmans ouer as 18) wat die ontbering tydens 'n swaar ekonomiese depressie verder vererger het. Die Natalse Polisie het geglo dat Bhambatha van plan was om met mag weerstand te bied teen die belasting en het 'n mag van 150 man gestuur om hom in hegtenis te neem. Die polisie is egter in 'n lokval gelei waarin vier polisiemanne omgekom het. Duisende koloniale troepe is agterna gestuur, insluitende berede magte en artillerie. 3 500 mense het in die gevegte wat daarop gevolg het gesterf. Bhambatha self het na bewering gesterf in die Slag van Mome Gorge.
Bhambatha word baie keer beskryf as 'n inspirasie vir swart Suid-Afrikaanse weerstand teen onderdrukking en as die begin van die anti-apartheidbeweging.