Besproeiing
Besproeiing is die kunsmatige natlei van plante deur die toediening van water. Besproeiing is noodsaaklik in droë gebiede of as die natuurlike reënval onvoldoende is. Die water vir besproeiing kan uit 'n dam, rivier of boorgat gepomp word. 'n Besproeiingstelsel word gewoonlik ingespan om die taak te outomatiseer.
Besproeiing is vir die eerste keer in Suid-Afrika net na die koms van Jan van Riebeeck in die Kaap toegepas.
Tipes
Besproeiingstelsels kan in drie tipes ingedeel word, naamlik: vloedbesproeiingstelsels, bewegende besproeiingstelsels en statiese besproeiingstelsels.
Vloedbesproeiing
'n Vloedbesproeiingstelsel is 'n stelsel waar water oor die grondoppervlak gevloed word om die grond te benat. As voorbeeld kan water vanaf 'n kanaal in 'n bedding afgekeer word. Die tipe stelsel is gewoonlik goedkoop, maar arbeidsintensief. Die voordeel is dat die blare en vrugte nie nat word nie, wat siektes en verrotting verminder.
Bewegende besproeiing
'n Besproeiingstelsel wat beweeg terwyl dit water oor die landoppervlak toedien. Voorbeelde hiervan is stelsels met spilpunte en kruipspuite. Die stelsels is geoutomatiseer (lae arbeidsbehoefte), maar duur om te installeer.
Statiese besproeiing
'n Besproeiingstelsel wat stilstaan terwyl water toegedien word. Voorbeelde van hierdie stelsels is sprinkel- en mikrobesproeiingstelsels.
Sprinkelbesproeiing
Sprinkelstelsels word geklassifiseer as permanente en verskuifbare stelsels wat water bokant die grond versprei. Die pype van permanente stelsels word permanent op een plek gelaat. Verskuifbare stelsels word heel tyd rondbeweeg om effektiewe dekking te kry, maar kan sekere plante beskadig.
Mikrobesproeiing
Mikrobesproeiingstelsels sluit drup- en mikrospuitstelsels in. Hulle verskil van sprinkelstelsels deurdat die water in klein hoeveelhede op 'n gereelde grondslag naby die plant se wortels toegedien word.
Impak
Besproeiing kan die oesopbrengs verhoog of dit moontlik maak om 'n gewas in droë gebiede te verbou. Dit kan ook tydelik ingespan word tydens buitengewone droogtes as 'n oorbruggingsmaatreël. Die tegnologie is gewoonlik duur en daar moet gesorg word dat die voordele van verhoogde oesopbrengste nie die installasie- en bedryfskoste van die besproeiingskema oorskry nie.
Besproeiing veroorsaak verdere 'n styging in watertafel wat soute na die grondoppervlak kan laat styg. Hierdie soute kan akkumuleer tot 'n vlak waar die soutgehalte te hoog is vir plantegroei en organismes om te oorleef.
Soms kan besproeiing selfs skadelik wees as te veel water toegedien word, of as besoedelde water soute en ander gifstowwe versprei wat deur die plante opgeneem word en hul groei belemmer.
Eksterne skakels
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Besproeiing.
