Bergjode

Bergjode of Kaukasiese Jode (Azerbeidjans: Dağ Yəhudiləri; Hebreeus: יהודי קווקז, Jehoedéj Kafkas of יהודי ההרים, Jehoedéj he-Harim, Russies: Горские евреи, Ghorskije Jewrej[5]) is Jode van die oostelike en noordelike Kaukasus, veral Azerbeidjan, Dagestan, Tsjetsjnië en Ingoesjetië. Hulle is die afstammelinge van Persiese Jode uit Iran.[6][7] Bergjode verwys na hulself as Djoehoer ("Jode") en na hul taal as Djoehoeri ("Joods").

Etniese kaart van die Kaukasus-streek
Onakkurate verteenwoordiging van beweerde blygebiede van die Joodse diaspora rondom 1490:
Europa:

   Asjkenasiese Jode

   Sefardiese Jode

   Italiaanse Jode (Italkim, Sefaraddim, Asjkenasim en ander groepe)

   Romaniote Jode

   Karaïete-Jode


Afrika:

   Berber-Jode

   Jode van Bilad el-Sudan (Wes-Afrika, Timboektoe)

   Beta Israel


Midde-Ooste/Kaukasus (gewoonlik saam met Mizrachi-Jode gegroepeer):

   Palestynse Jode

   Babiloniese/Irakse Jode

   Koerdiese Jode

   Jemense Jode

   Georgiese Jode

   Bergjode

   Persiese/Buchara-Jode


Indië en China (vir latere tydperke: Bagdadse Jode):

   Bene Israel

   Cochin-Jode

   Kaifeng-Jode

Moenie verwar word met Boerejode nie.
Bergjode

Bergjode van die Kaukasus, ca. 1900
Totale bevolking: 2004: 150 000 tot 270 000 (geskat)
1970: 50 000–53 000
1959: 42 000–44 000 (geskat)
1941: 35 000
1926: 26 000[1] (geskat)
1897: 31 000
Belangrike bevolkings  in: Vlag van Israel Israel 100 000 tot 140 000

Vlag van Azerbeidjan Azerbeidjan 22 000 tot 50 000[2]
Vlag van Verenigde State van Amerika Verenigde State 10 000 tot 40 000
Vlag van Rusland Rusland 762 (2010)[3]
Vlag van Oostenryk Oostenryk 220 (2012)[4]

Taal: Hebreeus, Judeo-Tat, Russies, Azerbeidjans
Geloofsoortuiging: Judaïsme
Verwante etniese groepe: Jode, Asjkenasiese Jode, Bene Israel, Beta Israel, Boerejode, Mizrachi-Jode en Sefardiese Jode

Die Bergjode-gemeenskap het hulle vanaf die 5de eeu in Antieke Persië gevestig; hul taal, Judeo-Tat genoem, is 'n antieke Suidwes-Irannese taal wat baie elemente van antieke Hebreeus bevat en nou verwant is aan Persies.[8]

Volgens bewerings het hulle Persië uit die Antieke Israel reeds in die 8ste eeu v.C. bereik. Hulle het voortgegaan om na die ooste te migreer en hulle uiteindelik in die bergagtige gebiede van die Kaukasus gevestig. Die Bergjode het talle historiese wisselvallighede oorleef omdat hulle hulle in uiters afgeleë en bergagtige gebiede gevestig het. Die Joodse godsdiens en gebruike is deur eeue heen onderhou en bewaar. Hulle was bekend as krygers en perdryers.

Die belangrikste Bergjode-nedersetting in Azerbaijan is Qırmızı Qəsəbə, ook "Jerusalem van die Kaukasus" genoem.[9][10] In Russies was Qırmızı Qəsəbə eens bekend as Еврейская Слобода (Jewrejskaja Sloboda, "Joodse dorpie"), maar tydens die Sowjet-tye is dit herdoop na Красная Слобода (Krasnaja Sloboda, "Rooi dorpie").[11]

Bergjude word onderskei van Georgiese Jode van die Kaukasusberge. Die twee groepe is kultureel en etnies anders, praat verskillende tale en het baie verskille in gebruike en kultuur.[12]

As gevolg van die alijá het die meeste Bergjode hulle in Israel gevestig, waar tussen 100 000 en 140 000 leef. In Azerbeidjan is nog tussen 22 000 en 50 000 Bergjode oor. 'n Bykomende 10 000 tot 40 000 het hulle in die Verenigde State gevestig.

Verwysings
  1. "The Red Book of the Peoples of the Russian Empire". www.eki.ee (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 13 September 2019. Besoek op 16 Mei 2019.
  2. "A glimpse into Azerbaijan's hidden all-Jewish town" (in Engels). Times Of Israel. 22 Junie 2016. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 6 Maart 2020. Besoek op 16 Mei 2019.
  3. "Всероссийская перепись населения 2010" (in Russies). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 30 April 2020. Besoek op 16 Mei 2019.
  4. (de) ""Brauchen eine eigene Liste"". Wiener Zeitung. 9 November 2012. Besoek op 16 Mei 2019.
  5. (en) Brook, Kevin Alan (2006). The Jews of Khazaria (2 uitg.). Rowman & Littlefield Publishers, Inc. p. 223. ISBN 978-1-4422-0302-0.
  6. (en) Brook, Kevin Alan (2006). The Jews of Khazaria (2 uitg.). Rowman & Littlefield Publishers, Inc. p. 223. ISBN 978-1-4422-0302-0.
  7. "Mountain Jews – Tablet Magazine – Jewish News and Politics, Jewish Arts and Culture, Jewish Life and Religion". Tablet Magazine (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 30 April 2020. Besoek op 16 Mei 2019.
  8. (en) Leʼah Miḳdash-Shema", Liya Mikdash-Shamailov, Muzeʼon Yiśraʼel (2002). Mountain Jews: customs and daily life in the Caucasus. Jerusalem: UPNE. p. 17. ISBN 978-9652783158.{{cite book}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link)
  9. "Visions of Azerbaijan Magazine ::: Islam and Secularism – the Azerbaijani Experience" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 30 April 2020. Besoek op 16 Mei 2019.
  10. "Рабби Гершон Мизрахи – праведный раввин общины горских евреев" (in Russies). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 28 Oktober 2016. Besoek op 16 Mei 2019.
  11. (en) Schwartz, Bryan (2015). Scattered Among the Nations. Visual Anthropology Press. ISBN 978-1-68188-041-9.
  12. (en) Leʼah Miḳdash-Shemaʻʼilov, Liya Mikdash-Shamailov, Muzeʼon Yiśraʼel (2002). Mountain Jews: customs and daily life in the Caucasus. Jerusalem: UPNE. p. 9. ISBN 978-9652783158.{{cite book}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link)

Eksterne skakels
  • Wikimedia Commons logo Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Bergjode.
  • (en) Richard Gottheil en Herman Rosenthal (1901–1906). "Caucasus or Caucasia". Jewish Encyclopedia. Besoek op 16 Mei 2019.{{cite web}}: AS1-onderhoud: gebruik authors-parameter (link)
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.