Berghardepeer
Die Berghardepeer (Olinia emarginata) is 'n boom wat hoofsaaklik voorkom in die binneland in hoogliggende woude en op bergkranse noord vanaf Port Elizabeth tot in KwaZulu-Natal en Gauteng. Dit kom ook in Lesotho voor. Die FSA-nommer is 514.[1]
| Berghardepeer | |
|---|---|
 | |
| Olinia emarginata | |
| Wetenskaplike klassifikasie | |
| Koninkryk: | |
| Divisie: | |
| Klas: | |
| Orde: | |
| Familie: | |
| Genus: | |
| Spesie: | O. emarginata |
| Binomiale naam | |
| Olinea emarginata Burtt Davy | |
Naam
Olinia = vernoem na J.H. Olin (1769-1824), 'n Sweedse plantkundige, en emarginata = met die inkeping op die punt (van die blaar).
Anders name sluit in die Mountain hard pear (Engels), Mmasephaletsi (Noord-Sotho), Uqudu (Zoeloe).
Beskrywing
Die Berghardepeer is 'n immergroen boom tot 20 m hoog met 'n digte ronderige kroon.
Die bas van jong, vierkantige takke glad en roomwit tot grys, met oranje vlekke wat sigbaar word as dit afskilfer.
Blare is teenoorstaande, enkelvoudig, donkergroen en blink aan die bokant maar ligter onder, rande glad, punt ronderig met 'n opvallende inkeping, basis spitslopend, blaarsteel baie kort en rooierig.
Blomtyd is vanaf Oktober tot Januarie. Die blomme is in kompakte veelblommige vertakte trosse, pienk met 'n ligte soet geur, kelk buisvormig met 5 baie klein lobbe, kroonblare 5, ingeplant op kelkbuis, meeldrade ingeplant op binneste rand van kelkbuis onderkant skubbe.
Vrugvorming vind vanaf Maart tot Julie plaas. Die vrug is 'n ronde, donkerpienk steenvrug tot 10 mm in deursnee met 'n klein gegroefde ring aan die punt, in digte trosse tussen blare.
Die hout is witterig tot ligbruin, hard en swaar.
Habitat
Die Berghardepeer groei gewoonlik in die skadu teen berghange, in immergroen woudkolle en langs bebosde stroomoewers. Hulle kom vanaf van Zimbabwe in die Noorde tot in die Oos-Kaap in die Suide voor.
Ekonomiese waarde
Baie vrugtevetende voëls soos geelbekbosduiwe, papegaaiduiwe, knysnaloeries, rooibektiptolle, ander tiptolle en kuifkophoutkappers hou van ryp vrugte. Die digte kroon met klein blare maak dit 'n doeltreffende skermplant, ook teen die wind. Dit kan ook as 'n sierboom geplant word en lyk netjies in 'n houer., met klein, digte, glansende blare, maar moet in volle son staan en dikwels water kry om op sy mooiste te lyk. Met blomme en vrugte aan, is dit 'n uitmuntende aksentplant op n grasperk. Die netjiese groeiwyse maak dit 'n uitstekende straatboom. Dit is een van die beste bome vir 'n klein tuin. Die wortels is nie aggressief nie en die boom is aantreklik met of sonder blomme of vrugte. Die Berghardepeer maak 'n netjiese bonsai, en lewer binne 'n betreklike kort tyd n plant wat soos die volwasse boom lyk.
Kweking
Hierdie boom word moeilik deur saad of steggies gekeweek. Saai die saad in n saailingkassie in 'n saailingmengsel verkrygbaar by n kwekery of in 'n mengsel van riviersand en kompos(1:1) en hou vogtig. Maak baie seker dat die mengsel nie uitdroog nie! Ontkieming is wisselvallig en neem gewoonlik tot nege maande. Plant die saailinge oor in kwekerysakke wanneer hulle twee blare het. Jong plante moet na oorplantling goed natgemaak word. Die groeitempo is middelmatig, 500–700 mm per jaar. Die berghardepeer is redelik bestand teen ryp, maar nie teen droogte nie.
Bron
- Algemene gids tot BOME. Keith, Paul & Meg Coates Palgrave. 2000. ISBN 1-86872-527-8
- Plants of the World Online
 |
Wikimedia Commons bevat media in verband met Olinia emarginata. |