Benjamin Franklin

Benjamin Franklin (17 Januarie 1705 - 17 April 1790) was een van die grondleggers van die Verenigde State van Amerika. Franklin was 'n bekende veelweter: 'n vooraanstaande skrywer, drukker, satirikus, politieke teoretikus, politikus, wetenskaplike, uitvinder, aktivis, staatsman, soldaat en diplomaat.

Benjamin Franklin
Benjamin Franklin
'n Portret van Benjamin Franklin deur J. S. Duplessis uit 1778.

6de President van Pennsilvanië
Ampstermyn
18 Oktober 1785  5 November 1788
Vise Charles Biddle
Thomas Mifflin
Voorafgegaan deur John Dickinson
Opgevolg deur Thomas Mifflin

Minister vir Frankryk
Ampstermyn
14 September 1778  17 Mei 1785
Voorafgegaan deur Amp geskep
Opgevolg deur Thomas Jefferson

Minister vir Swede
Ampstermyn
28 September 1782  3 April 1783
Voorafgegaan deur Amp geskep
Opgevolg deur Jonathan Russell

Posmeester-generaal
Ampstermyn
26 Julie 1775  7 November 1776
Voorafgegaan deur Amp geskep
Opgevolg deur Richard Bache

Speaker (voorsitter) van Pennsilvanië se Vergadering
Ampstermyn
Mei 1764  Oktober 1764
Voorafgegaan deur Isaac Norris
Opgevolg deur Isaac Norris

Lid van Pennsilvanië se Vergadering
Ampstermyn
1762  1764
Ampstermyn
1751  1757

Persoonlike besonderhede
Gebore 17 Januarie 1706
Boston, Nieu-Engeland
Sterf 17 April 1790
Philadelphia, Pennsilvanië
Politieke party Onafhanklik
Eggenoot/-note Deborah Read
Kind(ers) William Franklin
Francis Folger Franklin
Sarah Franklin Bache
Handtekening

As wetenskaplike het sy uitvindings en teorieë rakende elektrisiteit 'n groot bydrae tot die Amerikaanse Verligting en die geskiedenis van fisika gelewer. Hy het ook die weerligafleier, bifokale brille, die Franklin-oond, 'n afstandsmeter vir waens en 'n glasharmonika uitgevind. Hy het die eerste openbare biblioteek in Amerika gestig en die eerste brandweerstasie in Pennsilvanië. Hy was 'n vroeë voorstander van die vereniging van die Amerikaanse kolonies en het, as 'n politieke skrywer en aktivis, die idee van 'n Amerikaanse nasie ondersteun. Tydens die Amerikaanse Revolusie het hy as diplomaat gedien en het hy die Franse alliansie verseker, wat gehelp het om die onafhanklikheid van die Verenigde State te verwesenlik.

Franklin word beskou as 'n fondament van Amerikaanse waardes en karakter, 'n vereniging van die praktiese en demokratiese Puriteinse waardes van spaarsamigheid, harde werk, opvoeding, gemeenskapsgees, selfregerende instellings en teenkanting van outoritarisme (sowel op politieke as op godsdienstige terrein), met die wetenskaplike en verdraagsame waardes van die Verligting.

Hy het 'n koerantredakteur, drukker en handelaar in Philadelphia geword. Hier het hy welgesteld geword en Poor Richard's Almanack en die koerant The Pennsylvania Gazette gepubliseer. Franklin het ook 'n belangstelling in wetenskap en tegnologie gehad en as gevolg van sy eksperimente internasionale aansien geniet. Hy het 'n groot rol in die stigting van die Universiteit van Pennsilvanië en die Franklin & Marshall-kollege gespeel en is as die eerste president van die Amerikaanse Filosofiese Vereniging aangestel.

Franklin het 'n nasionale held in sy tuisland geword toe hy aan die spits gestaan het van 'n poging om die ongewilde Seëlwet van 1764 te herroep. Hy was ook 'n bekwame diplomaat en is in sy amp as Amerikaanse minister in Parys deur die Franse bewonder; hy het ook 'n groot bydrae gelewer in die bevordering van die Frans-Amerikaanse betrekkinge.

Van 1775 tot 1776 het Franklin die pos van Posmeester-generaal beklee en van 1785 tot 1788 was hy die President van die Opperste Uitvoerende Raad van Pennsilvanië. Nader aan die einde van sy lewe het hy 'n prominente voorstander van die afskaffing van slawehandel geword.

As gevolg van Franklin se kleurryke lewe en nalatenskap van wetenskaplike en politieke prestasies, asook sy status as een van Amerika se invloedrykste grondleggers, word hy vandag op munte en banknote en deur die vernoeming van baie dorpe, distrikte, skepe, opvoedkundige instellings en besighede vereer.

Bronne

  • Anderson, Douglas. The Radical Enlightenments of Benjamin Franklin (1997) – fresh look at the intellectual roots of Franklin
  • Buxbaum, M.H., ed. Critical Essays on Benjamin Franklin (1987)
  • Chaplin, Joyce. The First Scientific American: Benjamin Franklin and the Pursuit of Genius. (2007)
  • Cohen, I. Bernard. Benjamin Franklin's Science (1990) – Cohen, the leading specialist, has several books on Franklin's science
  • Conner, Paul W. Poor Richard's Politicks (1965) – analyzes Franklin's ideas in terms of the Enlightenment and republicanism
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.