Belgiese koloniale ryk

'n Wit sendeling poseer saam met 'n Kongolese man wat deur die regering van die Kongo Vrystaat vermink is.

Afrika-troepe wat deur die Kongo Vrystaat gewerf is.

Die kolonisering  van die Kongo het in die laat 19de eeu begin. Leopold II van België, gefrustreer omdat sy volk nie enige internasionale mag of prestige het nie, het die regering probeer oortuig om die koloniale ekspansionisme rondom die grootliks onontginde Kongo-kom te ondersteun. Die regering se onwilligheid het aanleiding gegee dat Leopold op sy eie 'n kolonie gaan skep het. 'n Aantal Westerse moondhede het Leopold se planne gesteun- hoofsaaklik omdat Leopold die buffer tussen die opponerende koloniale magte op die kontinent sou wees. Die Belgiese koning verwerf toe vir homself erkenning vir sy eie persoonlike kolonie, die Kongo Vrystaat, in 1885.[2]

Die Kongo-Vrystaat-regering het die Kongo vir sy natuurlike hulpbronne uitgebuit, eers vir ivoor, en later vir die rubber wat baie vinnig in 'n waardevolle kommoditeit ontwikkel het. Met die hulp van die koloniale militêre mag, Force Publique, is die gebied in private konsessies opgedeel. Die Anglo-Belgian India Rubber Company (ABIR), onder meer, het geweld en brutaliteit gebruik om geld uit die gebied te maak. Die bewind in die Kongo het van gedwonge handearbeid, moord en verminking gebruik gemaak om die plaaslike Kongolese te dwing om die rubber te produseer. Miljoene Kongolese is na raming in die tydperk dood.[3] Baie van die mense is dood aan nuwe siektes wat deur die koloniste die land ingebring is, soos pokke wat byna die helfte van die bevolking in die gebiede rondom die laer Kongorivier uitgewis het.[4]

Daar word algemeen aanvaar die vermindering van die bevolking van die Kongo kan toegeskryf word aan buitengewone hoë sterfgevalle tydens die Kongo Vrystaat-tydperk, maar die ramings van die werklike getalle wissel. Hoewel die getalle skattings is, word daar geglo dat soveel as tien miljoen Kongolese in dié tyd dood is,[5][6][7][8] wat 'n vyfde van die bevolking uitgemaak het. Aangesien die eerste sensus eers in 1924 gedoen is, is dit moeilik om die doodstelling van die tyd te kwantifiseer en die syfers is deur sommiges in twyfel getrek. William Rubinstein maak daarop aanspraak dat Adam Hochschild se syfers spekulatiewe ramings is wat op baie min bewyse gegrond is. [9]

Hoewel die Kongo Vrystaat nooit 'n amptelik 'n Belgiese kolonie was nie, was die land tog die hoof begunstigde in terme van handel en die indiensneming van sy burgers. Leopold II het aansienlike rykdomme met die uitvoere van rubber en ivoor oor die loop van gewere, bymekaar gemaak. Baie hiervan is op die talle projekte bestee om Brussel, Oostende, en Antwerpen op te bou.

Force Publique soldate uit die Belgiese Kongo in die Tweede Wêreldoorlog

Leopold het erkenning gekry vir sy persoonlike kolonie, die Kongo Vrystaat, in 1885.[2] Dit is een van die besluite tydens die Koloniale Konferensie van Berlyn waartydens Europese kolonisasie en handel in Afrika gereguleer is. Teen die draai van die eeu het die geweld wat deur die Kongo Vrystaat amptenare op die inheemse bevolking toegepas is, en die gewetenlose stelsel van ekonomiese stroping tot intense diplomatieke druk op België gelei om amptelike beheer oor die land te neem. Dit het inderdaad toe met die stigting van die Belgiese Kongo in 1908 gebeur.[10]

Die Belgiese bewind in die Kongo was gegrond op die "koloniale drie-eenheid" (trinité coloniale) van regering-, Christendom- en privaatmaatskappy-belange.[11] Die bevoordeling van Belgiese sakebelange het beteken dat groot bedrae kapitaal in die Kongo gepomp is en dat individuele streke gespesialiseerde ekonomieë geword het. Gedurende die Eerste Wêreldoorlog is die Kongolese soldate in gevegte teen die Duitse magte gebruik in die gebiede wat vandag bekend staan as Rwanda en Burundi. Die gebiede is toe onder Belgiese beheer geplaas. Rasse-segregasie was wyd in die Kongo toegepas. Die groot getalle wit immigrante, wat na die Tweede Wêreldoorlog na die Kongo uitgewyk het, het uit die wye sosiale spektrum gekom, maar is nogtans deur die bank altyd beter as die swartes behandel.[12]

Belgiese koloniale amptenare in Leopoldville, 1938

Kongolese troepe is in die Tweede Wêreldoorlog ontplooi en het gesorg dat die Italianers uit Oos-Afrika kolonies verdryf is. In die 1940's en 1950's het daar grootskaalse verstedeliking in die Kongo plaasgevind, en die koloniale administrasie het met verskeie ontwikkelingsprogramme begin om die gebied in 'n "modelkolonie" te omskep.[13] een van die resultate hiervan was die ontwikkeling van 'n nuwe middelklas van Europese-Afrikane "évolués" in die stede.[13] Teen die 1950's het die Kongo 'n loonwerkersmag so groot soos in enige ander Afrika-kolonie gehad.[14]

As gevolg van 'n wydverspreide en groeiende, radikale sin vir Afrika-nasionalisme, het die Kongo in 1960 onafhanklikheid verkry, en die Republiek van die Kongo-Léopoldville onder Patrice Lumumba en Joseph Kasa-Vubu geword. Die swak verhoudinge tussen die verskillende faksies in die Kongo, die voortdurende inmenging van België in die Kongolese huishoudelike aangeleenthede, en die toetrede van groot rolspelers in die Koue Oorlog, het veroorsaak dat die land vanaf 1960 tot 1965 in vyf jaar van oorlog en politieke onstabiliteit verval het. Dit het bekend geword as die Kongo-krisis. Die krisis het uiteindelik tot 'n einde gekom met die bewindsoorname deur Joseph Désiré Mobutu (Mobutu Sese Seko).

Ruanda-Urundi was 'n deel van Duits-Oos-Afrika en onder die beheer van Belgiese militêre besetting van 1916 tot 1924, in die tyd na die Eerste Wêreldoorlog toe die Duitsers met die Oos-Afrika-veldtog uit die kolonie verdryf is. Dit is vanaf 1924 tot 1945 aan Belgiese beheer toegewys en later as 'n VN-trustgebied tot 1962 onder Belgiese administrasie geplaas. Dit het toe die onafhanklike state van Rwanda en Burundi geword.

Belgiese  gebiede in Guatemala (1845)

Uitsig oor die Belgiese kolonie van Santo Thomas

Toe Leopold I van België in 1842 'n skip na Guatemala stuur en die Belge die land se natuurlike rykdomme sien, is daar besluit om in Santo Tomas de Castilla te bly en die gebied se infrastruktuur op te bou. Rafael Carrera het die gebied teen 'n betaling van 16 000 Pesos per jaar, betaalbaar aan die Guatemala parlement, vir die Belge gegee. Op 4 Mei 1843 vaardig die Guatemala parlement 'n dekreet uit en gee die distrik van Santo Tomas "vir altyd" aan die Compagnie belge de colonisation, 'n private Belgiese maatskappy onder die beskerming van Leopold I. Die Belgiese poging om Guatemala te koloniseer kom in 1854 tot 'n einde weens 'n tekort aan finansies en die hoë dodesyfer as gevolg van geelkoors, malaria, en ander endemiese tropiese siektes.[15]

Saam met verskeie ander Europese moondhede en die Verenigde State, het België 'n klein Konsessie (gebied) (Chinees: 租界 zujie) van 'n paar vierkante kilometers in die stad van Tianjin gekry as gevolg van die Boxer Rebellie in China. Dit was eintlik 'n handelspos en nie 'n kolonie nie.

Die eiland Comacina is in 1919 aan Koning Albert I van België vir een jaar bemaak en het 'n enklawe onder die soewereiniteit van België geword. Na 'n jaar is dit in 1920 aan die Italiaanse staat teruggegee.

In 1928 sluit België, Italië en Portugal by die Tangier Protokol aan met die doel om die geskil tussen Frankryk, Spanje en die VSA oor beheer van Tangier te besleg. Van die twaalf administrateurs was België die laaste twee gewees.