Asterix

Évariste Vital Luminais (1821–1896) se skilderye van Gote was baie gewild in Frankryk en is 'n moontlike rolmodel vir die Asterix-reeks.[2]

Asterix is 'n klein mannetjie, vreesloos en slim, altyd reg vir 'n nuwe avontuur. Hy woon in 'n fiktiewe dorpie in noordwes-Armorika, ('n gebied van Gallië wat rofweg met die huidige Bretagne) ooreenstem. Dit is die jaar 50 v.C.. Die dorpie is die enigste deel van Gallië wat nog nie deur Julius Caesar en sy Romeinse legioene verower is nie. Die inwoners van die dorpie kry bomenslike krag wanneer hulle 'n towerdrankie drink. Dié drankie word gemaak deur die plaaslike druïde Kasterolix (in vroeëre vertalings Abracadabrix). Die dorpie word omring deur die oseaan aan die een kant, en vier ongelukkige Romeinse garnisoene (Aquarium, Skinkirum, Hiersitwarum en Casarum) aan die anderkant. Hulle doen hulle uiterse bes om 'n ogie te hou oor die Galliërs te hou.

Buiten dat Asterix 'n geswore oujongkêrel is, is hy ook een van die slimstes (en mees geestesgesondes) in die dorpie. Om dié rede word hy dikwels gekies om gevaarlike, belangrike en eksotiese sendings aan te pak. Hy is, anders as die res van die dorpenaars, nie iemand wat moeilikheid soek vir die plesier daarvan nie, alhoewel hy nie omgee om te baklei as daar 'n goeie rede is nie. Hy gebruik baie selde iets anders as sy vuiste in 'n geveg. Hy verjaar op dieselfde dag as sy boesemvriend Obelix, 'n fris geboude kêrel wat weer nie omgee om die Romeine met sy vuiste 'n les te leer nie. Boonop het Obelix in die towerdoepa geval toe hy 'n klein seuntjie was. Nodeloos te sê het die drankie hom op 'n blywende manier geaffekteer. Hy is bo-menslik sterk. Asterix se helm, met vlerke wat sy gesigsuitdrukking na-aap, is 'n kenmerkende deel van sy voorkoms, terwyl Obelix se gestreepte verslankende vertikaal gestreepte broek en die menhir wat hy oral ronddra hom kop bo skouers bo die res laat uitstaan.

Obelix en Asterix word dikwels vergesel deur die klein brakkie Witblix (Sonya van Schalkwyk-Barrois) (voorheen bekend as Woefix (E.P. du Plessis) of Brakmatix (Ludwig Visser). Witblix maak sy opwagting die eerste keer in Asterix en die Feesmaaltyd vanwaar hy en Obelix 'n hegte band vorm.

'n Ander belangrike karakter in die Asterix-boeke is Allamapstix (voorheen bekend as Grootkokkedorix) en sy vrou Margarien wat baie glad met die bek is. Allamaptix is die stamhoof van die dorpie waarin die ontembare Galliërs woon. Hy word gewoonlik deur twee magtige krygers op sy skild gedra. Hulle toewyding in die hantering van so 'n gewigtige saak, sorg vir dié soort pret wat Allamaptix die wêreld vanuit 'n ander hoek laat beskou.

Moet ook nie van Liederlix (Kakofonix) met sy liederlike stem vergeet nie! Met sy stem, gee hy vir Drukhominneblix, die dorpie se ystersmid, genoeg rede tot besorgdheid, behalwe wanneer laasgenoemde deur Ansjovix, die vishandelaar, ge-snoek-er word. Dan is daar ook Pensionarix die oudste inwoner in die dorpie en in vele opsigte die mees progressiewe een.

Die humor van die Asterix-strokiesverhale is tipies Frans: dit sentreer op woordspeling, karikature en satiriese tong-in-die-kies stereotipering. Voorts is daar 'n sterk band met die kultuur van die 20ste eeu. Asterix en Obelix loop oral waarheen hulle reis, mense en voorwerpe teë wat verleen is aan dié tydperk. Só word die Britte uitgebeeld as beleefd en flegmaties, of binne tipiese kulturele verband, byvoorbeeld waar hulle warm water met 'n druppeltjie melk drink (dit was nog voordat tee daardie land getref het).

Werkerstroue

Voorts verwys die stories ook na belangrike kunswerke (soos byvoorbeeld Pieter Bruegel se Werkerstroue en Théodore Géricault se Die vlot van Medusa), sowel as na historiese persone (soos Napoleon Bonaparte en Koning Louis XIV van Frankryk), en befaamde plekke en standbeelde (soos Betlehem en die Vryheidstandbeeld).

Aan die ander kant weerspieël die reeks die lewe in die eerste eeu voor Christus redelik akkuraat: die woonstelle in Rome word byvoorbeeld as veelvlakkig aangetoon. In Asterix die Gladiator (Protea, 2013) is dit juis hierdie stapelgeboue wat Obelix inspireer om na die Romeine as "stapelgek" te verwys. Die teks maak gereeld gebruik van egte Latynse paradigmas (in "Asterix in Brittanje, hik die dronk Romeine "hic, haec, hoc"), frases (alea jacta est "Die dobbelsteen is gegooi"), en van sinspelings na Oor die Galliese oorlog, 'n boek deur Julius Caesar oor die verowering van Gallië, insluitende grappe oor Caesar se gebruik om na homself in die derde persoon te verwys. Dié werklike boek is vir jare gebruik as 'n bekendstellingswerk aan Latyn.

'n Sleutelkenmerk van die Asterix-boeke is die konstante woordspeling met name. Die name van die twee protagoniste kom van asterisk en obelisk, waar Asterix die ster van die boeke is (Latyn: aster — afgelei van die Griekse woord αστήρ (aster) [ster] en die Keltiese taal: rix [koning], 'n kognaat van die Latynse rex, Sanskritiese raj, Duitse Reich, Engelse rich, ens.), en Obelix (Latyn: obeliscus 'n [gedenknaald]) 'n menhirafleweringsman. Daar is 'n dubble woordspeling ter sprake: 'n asterisk is die tipografiese simbool waarmee die eerste voetnota op 'n bladsy aangewys word (*), en 'n obelisk kan verwys na die tipografiese dolk (†) wat gebruik word om die tweede voetnota op 'n bladsy aan te toon.

Kenteken van die Asterix-reeks

Human en Rousseau

1. Asterix die gladiator (Human & Rousseau, 1975)
2. Asterix en die Noormanne (Human & Rousseau, 1975)
3. Asterix en Cleopatra (Human & Rousseau, 1997)
4. Asterix en die Olimpiese Spele (Human & Rousseau, 1997)

Protea Boekhuis

1. Asterix die Galliër (Protea Boekhuis, 2013)
2. Asterix en die Goue Sekel (Protea Boekhuis, 2013)
3. Asterix en die Gote (Protea Boekhuis, 2013)
4. Asterix die Gladiator (Protea Boekhuis, 2013)
5. Asterix en die Feesmaaltyd (Protea Boekhuis, 2013)
6. Asterix en Cleopatra (Protea Boekhuis, 2013)
7. Asterix by die Pikte (Protea Boekhuis, 2013)
8. Asterix en die Groot Geveg (Protea Boekhuis, 2014)
9. Asterix in Brittannié (Protea Boekhuis, 2014)
10. Asterix en die Noormanne (Protea Boekhuis, 2015)
11. Asterix en die Speelplek van die gode (Protea Boekhuis, 2015)
12. Asterix en die Verlore Papirusrol (Protea Boekhuis, 2015)
13. Asterix en die Legioensoldaat (Protea Boekhuis, 2016)
14. Asterix en die Hoofman se skild (Protea Boekhuis, 2016)
15. Asterix by die Olimpiese Spele (Protea Boekhuis, 2016)
16. Asterix en die koperpot (Protea Boekhuis, 2017)
17. Asterix in Spanje (Protea Boekhuis, 2017)
18. Asterix en die groot moles (Protea Boekhuis, 2017)
19. Asterix in Helvesië (Protea Boekhuis, 2017)
20. Caesar se lourierkrans (Protea Boekhuis, 2018)
21. Asterix en die waarsêer (Protea Boekhuis, 2019)
22. Asterix in Korsika (Protea Boekhuis, 2019)

Wikimedia Commons bevat media in verband met Astérix.

• Amptelike Asterixwebwerf
• Asterix rondom die wêreld – in baie tale

Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Engelse Wikipedia vertaal.