Antonio Stradivari

Panorama van Cremona, met die prominente Torrazzo di Cremona

Daar word dikwels oor Antonio Stradivari se geboortedatum, wat vermoedelik tussen die jare 1644 en 1649 lê, gedebatteer.

Stradivari stam af van die mees gerekende burgers van Cremona, welke dateer uit minstens die 12de of 13de eeu. Die vroegste vermelding van die familienaam, of 'n variasie daarop, word gevind in 'n grondtoelaag wat dateer uit 1188.[2] Daar bestaan verskeie moontlike verklarings vir die oorsprong van die naam; sommige bronne meen dit is die meervoud van stradivare, wat in wese in Lombardies tollenaar beteken, terwyl ander weer van mening is dat die vorm de Strataverta afgelei word van strada averta, wat in die dialek van Cremona "oop pad" beteken.[3]

Antonio se ouers was Alessandro Stradivari, seun van Giulio Cesare Stradivari, en Anna Moroni, dogter van Leonardo Moroni.[4] Hulle het op 30 Augustus 1622 getrou en tussen 1623 en 1628 minstens drie kinders gehad: Giuseppe Giulia Cesare, Carlo Felice en Giovanni Battista. Die doopregisters van die gemeente S. Prospero kom hier tot 'n einde, en derhalwe is dit onbekend of hulle van 1628 tot 1644 kinders gehad het.[5] Hierdie leemte kan wees as gevolg van die gesin wat Cremona verlaat het in reaksie op oorlog, hongersnood en pes in die stad van 1628 tot 1630,[6] of die rekords kan verlore gegaan het as gevolg van geestelike hervormings wat in 1788 deur Josef II van Oostenryk, Heilige Romeinse keiser, van stapel gestuur is.[7] Laasgenoemde verklaring word ondersteun deur die woord Cremonensis (van Cremona) op baie van Stradivari se etikette, wat daarop dui dat hy in die stad gebore is in pleks daarvan dat hy bloot daarheen gegaan het om te werk.[8] Antonio is gebore in 1644, 'n feit wat afgelei kan word van latere viole.[9] Daar is egter geen rekords of inligting beskikbaar oor sy vroeë kinderjare nie, en die eerste bewys van sy aanwesigheid in Cremona is die etiket van sy oudste bestaande viool uit 1666.[10]

Stradivari het waarskynlik tussen die ouderdom van 12 en 14 jaar 'n vakleerlingskap begin onder Nicola Amati,[11] alhoewel die waarheid hiervan steeds bevraagteken word. Een van die min bewyse wat bestaan en wat dit wel ondersteun is die etiket van sy viool uit 1666, waarop staan Alumnus Nicolai Amati, faciebat anno 1666.[12] Stradivari het Amati se naam egter nie herhaaldelik op sy etikette geplaas nie, anders as baie ander studente van Amati.[13] Stradivari se vroeë viole het eintlik minder ooreenstemming met Amati s'n as sy latere instrumente.[9] M. Chanot-Chardon, 'n bekende Franse luitmaker, het beweer dat sy vader 'n etiket gehad het van Stradivari wat soos volg lui: "Gemaak op die ouderdom van dertien, in die werkswinkel van Nicolò Amati". Hierdie etiket is nog nooit gevind of bevestig nie.[12] Amati sou ook 'n logiese keuse vir Antonio se ouers gewees het, aangesien hy afkomstig was uit 'n ou familie van vioolmakers in Cremona, en baie beter was as die meeste ander luitmakers in Italië.[11]

Sommige navorsers meen dat daar 'n nouer opvoedkundige verband tussen Antonio Stradivari en Francesco Rugeri bestaan as wat voorheen erken is. Ten spyte van die oordeel dat Antonio Stradivari die leerling van Nicolò Amati was, is daar belangrike verskille tussen hul werk. Sommige navorsers meen dat vroeë instrumente van Stradivari sterker ooreenstem met Francesco Rugeri se werk as dié van Amati. Daarbenewens is die gebruik van 'n klein dorsale pen of klein gaatjie, wat nie slegs deur Nicolò Amati gebruik is nie, maar ook deur al sy bekende leerlinge - met die uitsondering van Antonio Stradivari, verdere bewyse dat Stradivari moontlik sy ambag apart van Amati geleer het. Hierdie pen of gat was fundamenteel in die gradering van die dikte van die plate en was natuurlik 'n tegniek wat deur generasies van leerlinge van die Amati's oorgedra is.[14] Hierdie pen kom ook nie voor in enige instrumente van die Rugeri-familie nie, wat daarop dui dat Antonio Stradivari moontlik sy ambag geleer het onder Francesco Rugeri, alhoewel beide deur Amati beïnvloed is.[15] W.E. Hill & Sons gee toe dat hulle nie enige teken van Stradivari in Nicolo Amati se werk sien nie, alhoewel die onmiskenbare hande van Andrea Guarneri en Francesco Rugeri duidelik daaruit blyk.[16]

'n Alternatiewe teorie is dat Stradivari as 'n houtwerker begin het: die huis waarin hy gewoon het van 1667 tot 1680 was in besit van Francesco Pescaroli, 'n houtsnyer en inlegger. Stradivari is dalk selfs aangewend om Amati se instrumente te versier sonder om 'n ware vakleerling te wees. Hierdie teorie word ondersteun deur sommige van Stradivari se latere viole met uitgebreide versierings.[17]

Indien dit aanvaar word dat Stradivari 'n student van Amati was, sou hy in 1656–58 met sy vakleerlingskap begin en sy eerste ordentlike instrumente in 1660 op die ouderdom van 16 vervaardig het. Sy eerste etikette is van 1660 tot 1665 gedruk, wat daarop dui dat sy werk oor voldoende gehalte beskik het sodat dit direk aan sy beskermhere aangebied kon word. Hy het egter waarskynlik tot ongeveer 1684 in die werkswinkel van Amati gebly en die reputasie van sy meester as 'n beginpunt vir sy eie loopbaan gebruik.[18]

Antonio Stradivari se tweede woning, by Piazza San Domenico No. 2

Stradivari het op 4 Julie 1667 met sy eerste vrou, Francesca Ferraboschi, in die huwelik getree.[19] Francesca was die jong weduwee van die burgher Giacomo Capra by wie sy twee kinders gehad het. Francesca se broer het Giacomo in 1664 met 'n kruisboog op die Piazza Garibaldi (voorheen die Piazza Santa Agata) geskiet. Hy is later verban, alhoewel hy baie jare later weer na Cremona kon terugkeer.[20] Na hul huwelik het Stradivari verhuis na 'n huis wat bekend staan as die Casa del Pescatore, oftewel die Casa Nuziale, in sy vrou se gemeente. 'n Aanduiding van hoe hulle kon ontmoet het, lê in die sensus van 1659, met die Ferraboschi-familiewoning wat aangeteken word as vier huise van die Amati-woning af. Die egpaar het drie tot vier maande later 'n dogter, Giulia Maria, gehad.[21] Hulle het in die huis gebly tot 1680, waartydens hulle nog vier kinders gehad het: Catterina, Francesco, Alessandro en Omobono Stradivari, sowel as 'n babaseun wat slegs 'n week geleef het.[22]

Stradivari het omstreeks 1680 'n huis wat tans bekend staan as Piazza Roma no. 1 (voorheen Piazza San Domenico no. 2) vir die bedrag van 7000 lire gekoop, waarvan hy 2000 ten tyde van die aankoop betaal het. Die totale aankoopprys van die huis was teen 1684 afbetaal.[21] Die woning was nie ver weg van dié van verskeie ander families van Cremona wat ook viole gemaak het nie, soos die Amati's en die Guarneri's.[23] Stradivari het waarskynlik op die solder gewerk, en die res van sy lewe in hierdie huis gebly.[24]

Stradivari se vrou Francesca is op 20 Mei 1698 oorlede en vyf dae later begrawe.[25]

Stradivari is op 24 Augustus 1699 met sy tweede vrou, Antonia Maria Zambelli, getroud. Die enigste inligting wat oor haar beskikbaar is, is dat sy 35 jaar oud was tydens die huwelik. Hulle het van 1700 tot 1708 vyf kinders gehad - Francesca Maria, Giovanni Battista Giuseppe, Giovanni Battista Martino, Giuseppe Antonio en Paolo.[25]

Stradivari het op 18 Desember 1737 in Cremona op 93-jarige leeftyd gesterf. Hy is begrawe in die kerk van San Domenico.[26] Die graftombe is agt jaar voor sy dood aangeskaf nadat dit by 'n Cremonese-familie aangekoop is en die grafskrif daarvan bloot verander is.

Stradivari het gedurende sy leeftyd aansienlike rykdom bymekaargemaak. Sy testament, gedateer 1729, lys agt lewende erfgename, waaronder sy vrou. Zambelli het haar klere, beddegoed, huishoudelike artikels en die helfte van haar juwele ontvang. Antonia sou die verantwoordelikheid van sy twee oudste seuns word. Annunciata Caterina het haar juweliersware, klere, linne en inkomste op lenings ontvang. Paolo, die jongste kind, sou ses voltooide viole kry - ter waarde van 1 000 lire - sowel as huishoudelike besittings en kontant. Drie ander kinders wat by godsdienstige ordes aangesluit het; naamlik Maria, 'n non, sou 'n annuïteit kry; Alessandro, 'n priester, sou 'n vaste inkomste op 'n huislening ontvang; en Giuseppe, 'n ander priester, sou 'n inkomste op 'n halwe aandeel uit 'n banketbakkery ontvang. Daar was ook jaarlikse betalings aan sy twee seuns van onderskeidelik 150 en 300 lire elk en 170 lire vir Annunciata asook 100 lire vir Francesca.[27]

Sy oorblywende twee seuns uit sy eerste huwelik het albei in die familiewinkel gewerk. Omobono, wat die woning op 18-jarige ouderdom verlaat het op soek na nuwe werksmoontlikhede in Napels, sou ses viole erf, en Francesco, wat as die opvolger van sy vader aangewys is, sou die res van die landgoed erf, insluitend al die gereedskap, voltooide viole, patrone en - oënskynlik - die reputasie van sy vader.[28] In 1733 het hy vir sy jongste seun 'n vennootskap in 'n plaaslike tekstielfirma vir die aansienlike bedrag van 25 000 lire aangekoop.

Stradivari het waarskynlik sy eie styl met verloop van tyd ontwikkel. Sommige van sy vroeë viole was kleiner. 'n Noemenswaardige uitsondering hierop is die viool uit 1679, die Hellier Stradivarius (Hellier), wat oor baie groter proporsies beskik.[29] Stradivari se vroeëre (voor 1684) viole kontrasteer sterk met Amati se instrumente uit dieselfde tydperk; Stradivari se instrumente beskik oor 'n sterker, meer manlike bouvorm en minder afgeronde kurwes.[30][31]

Teen 1680 het Stradivari minstens 'n klein, maar tog groeiende reputasie verwerf. In 1682 het 'n Venesiaanse bankier 'n volledige stel instrumente bestel wat hy beplan het om aan Koning Jakobus II van Engeland voor te lê.[32] Die lot van hierdie instrumente is onbekend. Cosimo III de' Medici het vyf jaar later 'n verdere viool gekoop.[33] Amati het in 1684 gesterf, welke gebeurtenis gevolg is deur 'n merkbare toename in die aantal instrumente wat Stradivari vervaardig het.[32] Die jare 1684 en 1685 het ook 'n belangrike ontwikkeling in sy styl gebring - die afmetings wat hy gebruik het, het oor die algemeen toegeneem, en sy instrumente was meer in die styl van Amati se werk uit die 1640's en 1650's.[34] Stradivari se instrumente het in die volgende vyf jaar geen groot veranderinge ondergaan nie,[35] alhoewel hy in 1688 die koppe van die instrumente in swart begin set het, welke 'n baie oorspronklike verbetering was.[36]

Stradivari se vroeë loopbaan word gekenmerk deur wye eksperimentering, en sy instrumente gedurende hierdie tydperk word oor die algemeen van 'n mindere gehalte beskou as sy latere werk.[37] Die presisie waarmee hy die koppe gekerf het, het hom vinnig bekendgemaak as een van die mees vernuftige vakmanne ter wêreld; 'n uitstekende voorbeeld hiervan is die Tuscan viool uit 1690.[38] Sy instrumente voor 1690 word soms as Amatisé getipeer, maar dit is nie heeltemal akkuraat nie; dit is grotendeels omdat Stradivari later baie meer instrumente geskep het dat mense sy vroeë werk met Amati se styl probeer verbind het.[39]

Teen 1680 het Stradivari na Piazza Roma no. 1 (voorheen Piazza San Domenico no. 2) verhuis.[21] Die huis was slegs 'n paar deure weg van dié van verskeie ander families wat ook viole gemaak het uit Cremona, insluitend die Amati's en Guarneri's.[23] Stradivari het waarskynlik op die solder gewerk, en die res van sy lewe in hierdie huis gewoon.[24]

In die vroeë 1690's het Stradivari 'n duidelike afwyking van sy vroeëre styl van vervaardiging gemaak en twee sleutelelemente van sy instrumente verander. Eerstens het hy viole begin maak met 'n groter patroon as vorige instrumente; hierdie groter viole staan gewoonlik bekend as "Long Strads".[40] Hy het ook oorgegaan na die gebruik van 'n donkerder, ryker vernis, in teenstelling met 'n geler vernis wat soortgelyk was aan dié wat Amati gebruik het.[41] Hy het tot 1698 voortgegaan met hierdie patroon, met enkele noemenswaardige uitsonderings. Na 1698 het hy die "Long Strad"-model laat vaar en teruggekeer na 'n effens korter model, wat hy tot sy dood gebruik het. Die periode van 1700 tot die 1720's word dikwels die 'goue periode' van sy produksie genoem. [42] Instrumente wat tydens hierdie tydperk gemaak is word gewoonlik beskou as van 'n hoër gehalte as sy vroeëre instrumente. Instrumente uit die laat tydperk wat van die laat 1720's tot sy dood in 1737 gemaak is, toon tekens van Stradivari se toenemende ouderdom. Hierdie latere instrumente is miskien minder pragtig as die instrumente uit sy goue tydperk, maar baie beskik nogtans oor 'n fyn toon. Die effens minder puik vakmanskap van die laat Stradivari tydperk kan bv. gesien word in die 'Habeneck' uit 1734.

Die gemeente van die Stradivari's, San Matteo, en die Amati-gemeente, San Faustino, was die middelpunt van die Cremona skool van viool vervaardiging. Hulle het mekaar oor en weer beïnvloed wat betref die instrumente se vorm, die vernis wat gebruik is, en die klank van die instrumente, maar terselfdertyd ook op baie van hul tydgenote 'n invloed uitgeoefen; hulle het die standaard vir die vervaardiging van viole vir die volgende 300 jaar gedefinieer.

Reeds aan die begin van die 18de eeu kon Stradivari se invloed nie net gesien word in die werk van Cremonese vervaardigers nie, maar ook internasionaal, soos by Barak Norman, een van die eerste belangrike Britse vioolmakers. In die 1720's het Daniel Parker, 'n baie belangrike Britse luitmaker, goeie viole ná Stradivari se werk gemaak, wat onlangs verkoop is vir tussen £ 30,000 en £ 60,000. Parker het sy beste instrumente gebaseer op Stradivari se "lang patroon", aangesien hy die geleentheid gehad het om een of meer instrumente te bestudeer. In die 19de eeu het Jean-Baptiste Vuillaume, die voorste Franse luitmaker van sy tyd, ook baie belangrike namaaksels van Stradivari- en Guarneri instrumente gemaak.

Die Cremonese vioolmaker Vincenzo Rugeri (1663–1719) - terwyl hy getrou gebly het aan die Amati-patroon deur Nicolo Amati - is beïnvloed deur Stradivari deurdat hy 'n ietwat laer boog aangeneem het wat ooreenstem met die Stradivari ideaal.[43]

Lede van die Gagliano-familie soos Gennaro en Nicolo het uitstekende namaaksels van die instrumente in die 1740's gemaak, alhoewel die enigste ooreenkoms met Stradivari se instrumente die uitvoering van die vorm en boog sowel as die deurgaans fyn en gedetailleerde vernis was.

Na die verkryging van verskeie Stradivari-instrumente by Paolo Stradivari het graaf Cozio Giovanni Battista Guadagnini opdrag gegee dat 'n paar replikas van die instrumente gemaak word. Alhoewel verskeie kenmerke van Stradivari-instrumente in die namaaksels voorkom, bly dit steeds sterk beïnvloed deur Guadagnini se beginsels en verteenwoordig dit die maker se Turyn-periode.

Vincenzo Panormo was ook een van vele luitmakers wat baie van sy viole op Stradivari-instrumente gebaseer het. Hy het tussen 1779 en 1789 in Parys daarvan te wete gekom toe hy nou saamgewerk het met Léopold Renaudin, nog een van Stradivari se volgelinge. Stradivari se invloed kon ook in Spanje gesien word met die uitstaande werk van José Contreras van Granada en Madrid. Hy het die voorreg gehad om by wyse van die Spaanse hof aan Stradivari se instrumente blootgestel te word. Hy het die vermoë gehad om die oorspronklike vernis en ingewikkeldheid van die instrument na te boots.[44]

Die 19de eeu was nie so gebeurtenisvol in vergelyking met die vorige eeue nie. Van die belangrikste kenners uit hierdie tydperk sluit in Giovanni Rota, sowel as die twee nie-Italiaanse vervaardigers François Chanot in Frankryk en die kunstenaar, uitvinder en musikant William Sidney Mount in die VSA, wat albei eksperimentele viole geskep het.

Die 20ste eeu was die sogenaamde wedergeboorte van die Cremona-skool, toe luitmakers soos Giuseppe Antonio Rocca, Giovanni Battista Morassi, Beltrami en Gaetano Antoniazzi (die Antoniazzi-familie) uit 'n skynbaar saai en eksperimentele tydperk te voorskyn gekom het. Hierdie vervaardigers, wat soms hul vroeë viole op Stradivari-instrumente baseer het, sou later hul eie modelle maak en mekaar se werk onderling inspireer.

Die Cremonese Skool van Vioolmaak

Alhoewel Antonio 'n baie lang loopbaan gehad het was dit onmoontlik dat hy meer as 1000 instrumente alleen kon vervaardig, wat beteken dat sy seuns, Francesco en Omobono, sowel as moontlik 'n derde seun, met afwisseling in sy winkel moes gewerk het. Dit is bekend dat Omobono die werkswinkel op agtien jaar verlaat het en enkele instrumente op sy eie gemaak het, soos die 'Blagrove' en 'n ander viool wat dateer uit 1732. Francesco het weer betreklik min viole op onafhanklike wyse gemaak, soos bv. die 'Salabue' en 'Oliveira' uit 1742, en sy hele lewe in die winkel van sy vader deurgebring. Dit was een van die hoofredes waarom Francesco 'n groot aandeel gehad het in Antonio se testament, en Omobono 'n mindere een.

"Slegs 'n handjievol instrumente kan met vertroue aan Francesco alleen toegeskryf word. ... [Daar is slegs] twee outentieke etikette bekend: 'Franciscus Stradivarius Cremonensis / Filius Antonii faciebat Anno 1742' ... Van noemenswaardige belang is dat die A + S-stempel weggelaat word wat voorkom op Antonio se etikette. 'n Ander etiket vermeld 'Sotto la Disciplina d'Antonio / Stradivari F. in Cremona 1737'. Dit is natuurlik die jaar van sy vader se dood, en die frase 'sotto la disciplina', alhoewel dit by 'n paar ander instrumente voorkom, kan hier as 'n besondere teken van respek teenoor sy vader gesien word."[45]